Bediüzzaman, üç aylık tahsil süresince bir yandan ders alırken, bir yandan da İşrakiyyun mesleğine uyarak zühd ve riyazete daldı. Fakat riyazette de usûle uymadı. Çünkü riyazete girenler vücutlarını açlığa alıştırarak girerlerdi. Molla Said öyle yapmadı. Birden bire riyazete daldı. Üç günde bir parça ekmekle idare ediyordu. Gün geçtikçe vücudu zayıf düşmeye başladı.
Ayrıca İmam Gazâlî Hazretlerinin İhyâ-i Ulûmu'n-da tasavvuf nokta-i nazarında "Haram olup olmadığı hususunda şüphe vereni bırak, şüphe vermeyene bak"(6) kâidesince, bir zaman ekmeği dahi terk ederek otla yaşamaya başladı.
Yine hayatının bu safhasında yaptığı işlerden birisi de, Kürtlerin edip dâhilerinden Molla Ahmed-i Hani Hazretlerinin (doğumu 1061) gündüzleyin dahi korku ile girilen kubbesine kapanır, bazan geceleyin orada kalırdı. Bu sebeple halk, "Bu, Ahmed-i Hani Hazretlerinin feyzine mazhar olmuştur" derdi. Bu hali şeyhin kerametlerine verirlerdi.
Bununla beraber, bu anlayışın hakikate ve diğer âlimlerin anlayışına uygun olup olmadığı hususunda tereddüt içindeydi. (8)
Yukarıda hatıralarına yer verdiğimiz Şeyh Muhammed Celâlî'nin oğlu Şeyh Nizâmeddin Arvâsî, Bediüzzaman'ın bu inziva hayatı ile ilgili olarak şunları anlatır:
"Molla Said gündüzleri babamdan ders alırken Perşembe geceleri de Ahmed Hanî'nin türbesine gidermiş. Şüphelenen babam, küçük Said'in arkasına Halife Yusuf ve Molla Şerifi takipçi koymuş. Türbeye varan takipçiler, küçük Said'i göremezler, fakat içeriden, 'Beli [Evet] Seydâ, beli Seydâ' diye sesler duymuşlar. Durumu gelip babama bildirmişler. Babam talebelerine 'Bundan sonra Said'e kesinlikle kimse karışmayacak' diye emir vererek, yaşça büyük olan Molla Şerifi de Bediüzzaman'ın hizmetine vermiş." (9)
"Üç aylık bu tahsilden sonra babam, Küçük Said'e 'Artık sen ilmi tekemmül eyledin. Bizim sana verecek bir şeyimiz kalmadı' diyerek icazetini [diploma]vermiş. Üstad babamın elini öperek medreseden ayrılmış." (10)
Bediüzzaman, seneler sonra Dâru'l-Hikmeti'l-İslâ-miye'ye azâ tayin edildiğinde doldurduğu beyannamede bu icazet ile ilgili olarak şunları yazmıştı:
"Muhammed Celâli Efendi Hazretlerinden almış olduğum icazetnameyi zaman-ı esaretimde [Rusyadaki esirlik hayatımda] zayi eyledim." (11)
Evet, Bediüzzaman kendi ifadesiyle ateşsiz yanmış, tahsil için külfet ve ders meşakkatine muhtaç olmadan kendi kendine nurlanmış, âlim olmuştur.(12)
Ayrıca İmam Gazâlî Hazretlerinin İhyâ-i Ulûmu'n-da tasavvuf nokta-i nazarında "Haram olup olmadığı hususunda şüphe vereni bırak, şüphe vermeyene bak"(6) kâidesince, bir zaman ekmeği dahi terk ederek otla yaşamaya başladı.
Yine hayatının bu safhasında yaptığı işlerden birisi de, Kürtlerin edip dâhilerinden Molla Ahmed-i Hani Hazretlerinin (doğumu 1061) gündüzleyin dahi korku ile girilen kubbesine kapanır, bazan geceleyin orada kalırdı. Bu sebeple halk, "Bu, Ahmed-i Hani Hazretlerinin feyzine mazhar olmuştur" derdi. Bu hali şeyhin kerametlerine verirlerdi.
Bununla beraber, bu anlayışın hakikate ve diğer âlimlerin anlayışına uygun olup olmadığı hususunda tereddüt içindeydi. (8)
Yukarıda hatıralarına yer verdiğimiz Şeyh Muhammed Celâlî'nin oğlu Şeyh Nizâmeddin Arvâsî, Bediüzzaman'ın bu inziva hayatı ile ilgili olarak şunları anlatır:
"Molla Said gündüzleri babamdan ders alırken Perşembe geceleri de Ahmed Hanî'nin türbesine gidermiş. Şüphelenen babam, küçük Said'in arkasına Halife Yusuf ve Molla Şerifi takipçi koymuş. Türbeye varan takipçiler, küçük Said'i göremezler, fakat içeriden, 'Beli [Evet] Seydâ, beli Seydâ' diye sesler duymuşlar. Durumu gelip babama bildirmişler. Babam talebelerine 'Bundan sonra Said'e kesinlikle kimse karışmayacak' diye emir vererek, yaşça büyük olan Molla Şerifi de Bediüzzaman'ın hizmetine vermiş." (9)
"Üç aylık bu tahsilden sonra babam, Küçük Said'e 'Artık sen ilmi tekemmül eyledin. Bizim sana verecek bir şeyimiz kalmadı' diyerek icazetini [diploma]vermiş. Üstad babamın elini öperek medreseden ayrılmış." (10)
Bediüzzaman, seneler sonra Dâru'l-Hikmeti'l-İslâ-miye'ye azâ tayin edildiğinde doldurduğu beyannamede bu icazet ile ilgili olarak şunları yazmıştı:
"Muhammed Celâli Efendi Hazretlerinden almış olduğum icazetnameyi zaman-ı esaretimde [Rusyadaki esirlik hayatımda] zayi eyledim." (11)
Evet, Bediüzzaman kendi ifadesiyle ateşsiz yanmış, tahsil için külfet ve ders meşakkatine muhtaç olmadan kendi kendine nurlanmış, âlim olmuştur.(12)
