Huseyni
Müdavim
Kur’ân Nedir, Tarifi Nasıldır?
Kur’ân;
- Şu kitab-ı kebir-i kâinatın bir tercüme-i ezeliyesi,
- ve âyât-ı tekviniyeyi okuyan mütenevvi dillerinin tercüman-ı ebedîsi,
- ve şu âlem-i gayb ve şehadet kitabının müfessiri,
- ve zeminde ve gökte gizli esmâ-i İlâhiyenin mânevî hazinelerinin keşşâfı,
- ve sutûr-u hâdisâtın altında muzmer hakaikın miftahı,
- ve âlem-i şehadette âlem-i gaybın lisanı,
- ve şu âlem-i şehadet perdesi arkasında olan ve âlem-i gayb cihetinden gelen iltifâtât-ı ebediye-i Rahmâniye ve hitâbât-ı ezeliye-i Sübhaniyenin hazinesi,
- ve şu İslâmiyet âlem-i mânevîsinin güneşi, temeli, hendesesi,
- ve avâlim-i uhreviyenin mukaddes haritası,
- ve zat ve sıfât ve esmâ ve şuûn-u İlâhiyenin kavl-i şârihi, tefsir-i vâzıhı, bürhan-ı kàtıı, tercüman-ı sâtıı,
- ve şu âlem-i insaniyetin mürebbîsi ve insaniyet-i kübra olan İslâmiyetin mâ ve ziyâsı,
- ve nev-i beşerin hikmet-i hakikiyesi,
avâlim-i uhreviye: öldükten sonraki hayata ait dünyalar, âhiret âlemleri | bürhan-ı kàtı: kesin delil |
cihet: taraf, yön | esma-i İlâhiye: Allah’ın isimleri |
esmâ: Allah’ın isimleri | hakàik: hakikatler, gerçekler |
hendese: plân, proje | hikmet-i hakikiye: kâinatın yaratılışındaki İlâhi gaye, sır ve gerçekleri bildiren ilim |
hitâbât-ı ezeliye-i Sübhâniye: kusur ve aczden yüce olan Allah’ın ezelî konuşmaları | iltifâtât-ı ebediye-i Rahmâniye: Allah’ın sonsuz rahmetiyle kullarına ebediyen lütuf ve iyilikte bulunması |
insaniyet-i kübrâ: en büyük insanlık, insana yakışır hâl ve davranış prensiplerinin tümünü üzerinde toplayan İslâmiyet | kavl-i şârih: açıklayıcı söz; kesin delil |
keşşâf: keşfeden, gizli şeyleri bulup meydana çıkaran | kitab-ı kebir-i kâinat: büyük kâinat kitabı |
lisan: dil | miftah: anahtar |
mukaddes: her türlü çirkinlik ve eksiklikten yüce, kutsal | muzmer: gizli, saklı |
mâ: su | müfessir: bir şeyi mânâ bakımından tefsir eden, yorumlayan |
mürebbî: terbiye edici, eğitici, öğretici | mütenevvi: çeşitli |
nev-i beşer: insanlar, insanlık türü | sutûr-u hâdisât: Cenab-ı Hak tarafından kâinat kitabında satırlar gibi yazılan olaylar zinciri |
sıfât: sıfatlar; Allah’ın yüce Zâtını niteleyen İlâhî özellikler, ilim, kudret, hayat gibi | tefsir-i vâzıh: açık tefsir |
tercüman-ı ebedî: ebedî tercüman | tercüman-ı sâtı: parlak, güçlü tercüman |
tercüme-i ezeliye: ezelî tercüme | zemin: yeryüzü, dünya |
ziyâ: ışık; parlaklık | âlem-i gayb: görünmeyen âlem, âhiret âlemi ve mânevî âlemler |
âlem-i gayb ve şehadet: görünen ve görünmeyen âlem | âlem-i insaniyet: insanlık dünyası |
âlem-i mânevî: mânevî âlem, madde ötesi âlem | âlem-i şehadet: görünen âlem, dünya |
âyât-ı tekvîniye: kâinattaki Allah’ın varlığına ve birliğine olan deliller | şuûn-u İlâhiye: Allah’ın yüce sıfatlarının mahiyetlerinde bulunan ve onları tecelliye sevk eden Zâtına ait mukaddes özellikler |