JavaScript devre dışı. Daha iyi bir deneyim için, önce lütfen tarayıcınızda JavaScript'i etkinleştirin.

Konuya cevap cer

Mesaj: <blockquote data-quote="TaLHa" data-source="post: 248750" data-attributes="member: 1">Tercüme edilip basıldığı hususunda bir araştırma yapacağım bu arada aşağıdaki hususu dikkatlerinize sunmak istedim. Kızıl İcaz ve Talikat Eserleri      Bediüzzaman’ın ve Risale-i Nur’un çeşitli yönleri üzerinde pek çok  çalışmalar yapıldı. Söz gelimi Risalelerin tefsir, kelam, felsefe vd.  ilimler yönünden bulunduğu yeri göstermek için makaleler, kitaplar ve  tezler hazırlandı. Ne var ki Bediüzzaman Hazretleri’nin ve risalelerin  mantık yönü üzerinde hemen hemen hiç durulmadı. Bediüzzaman’ın mantıkla  ilgili eserleri olan Ta’likat ve Kızıl İcaz tercüme edilmedi. Bunun  sebebi belki henüz zamanının gelmemiş olmasıydı. Belki de daha başka  sebeplerle bu önemli ihtiyaç yerine getirilmedi.        Mantık Üstad’ın müstakil olarak eser yazdığı önemli bir ilimdir.  Yukarıda geçen iki eser, Eski Said döneminde kaleme alınmış ve ilim  çevrelerinde ilgiyle takip edilmiştir. Bunun yanında Risale-i Nur’un  diğer eserlerinde de yoğun bir mantık örgüsü göze çarpmaktadır.  Bediüzzaman, iman esaslarını ispatlarken, mantık terimlerini ve mantıkla  ilgili delilleri çok fazla kullanır. Bediüzzaman’ı klasik mantığın  skolastik zihniyeti içerisinde kaybolmuş bir medrese âlimi görmemek  şartıyla, risalelerin temelinde yer alan ilimlerden birisinin de mantık  olduğunu söyleyebiliriz. Başka bir ifadeyle, risaleler tefsir, hadis,  kelam, belağat, mantık gibi dini ilimler ve fen ilimlerinin  mezcedilmesiyle, Kur’ân’dan hareketle ve bir ilham eseri olarak kaleme  alınan kitaplardır. Üstad başta iman hakikatleri ve kelam ilminin  meseleleri olmak üzere İslamî konuları işlerken sağlam bir mantık örgüsü  kullanmıştır. Üstad’ın tahsil hayatında çok kısa bir süre içerisinde  ezberlemiş olduğu pek çok temel İslamî eser içerisinde mantık kitapları  da bulunmaktadır. Nakledildiği üzere Üstad, bu kitapları her üç ayda bir  kere ezberden tekrar ediyordu.        Şimdi Bediüzzaman’ın mantık kitaplarından birisi olan Kızıl İcaz’ın  tanıtımına geçelim. Bediüzzaman, Kastamonu Lahikası’nda risalelerin  mantıkla irtibatının kurulması gerektiğini bir hedef olarak gösterdiği  yerde Kızıl İcaz’dan bahsetmektedir. Burada Üstad, Kızıl İcaz’ın  mantıkta bir şaheser olduğunu, Ta’likat isimli eserinden süzülmüş  i’cazlı bir icaz olarak seçkin alimleri hayret ve dikkate sevk ettiğini  söyleyerek ve bu eserin Risale-i Nurla irtibatının kurulmasının  gerektiğini belirtmektedir:        “Hem Eski Said’in ilm-i mantık noktasında bir şaheser hükmünde bulunan  gayr-ı matbu Ta’likat’tan süzülen i’câzlı bir îcâz-ı harikada müdakkik  ulemaları hayret ve tahsinle dikkate sevk eden matbu Kızıl İcaz  namındaki risale-i mantıkiye Risale-i Nur’la bağlanmasına ve  şakirtlerinin, âlimler kısmının nazarına göstermek lâyık gördüm; fakat  çok derindir. Bugünlerde, Feyzi’ye bir parça ders verdim. Belki bir  zaman Feyzi kendisi, başkasının da anlaması için dersini Türkçe kaleme  alacak.”         Kızıl İcaz, Abdurrahman Ahdarî’nin Süllemü’l-Münevrak isimli eserine  bir haşiye olarak kaleme alınmıştır. Bu eser, mantık meselelerini  ezberlemek için ve manzum olarak yazılmış olup, yüz kadar beyitten  oluşmaktadır. Medreselerde okutulan mantık kitaplarından birisidir. Süllem, merdiven anlamına gelmektedir. Ahdarî, mantık ilminin semasına bu eserle çıkılacağı için Süllemü’l-Münevrak ismini verdiğini söylemektedir:        Ona Süllemü’l-Münevrak ismini verdim. Mantık ilminin semasına onunla çıkılır.         Ahdarî, (Ebu Zeyd Abdurrahman b. Seyyidi Muhammed es-Sağir el-Ahdarî  el-Bentiyusi), Cezayirli mantık, matematik ve astronomi alimidir. 918  (1512-13)’de doğduğu tahmin edilemektedir. Cezayir’in Biskire şehrinde  vefat etmiştir. Kabri, şehrin güneybatısında bulunan Bentiyus’taki  zaviyede olup, halen ziyaret edilmektedir. Ahdarî, çok farklı konularda  yazmış olduğu manzum eserleri ile tanınmıştır. Süllem de bu eserlerden  birisidir. Süllem, Ebherî’nin İsaguci isimli meşhur mantık kitabının  manzum şeklidir. Süllem’in pek çok şerhi bulunmaktadır.         Kızıl İcaz, bir Süllem haşiyesi olmakla birlikte, diğer haşiye ve şerhlerden farklı müstakil bir eser gibidir.Bediüzzaman,  Süllem’i açıklamaktan ziyade kendisinin mantıkla ilgili görüşlerini  ortaya koyarak, öğrencilerinin dikkatlerini artırmayı amaçlamıştır.  Çünkü alet ilmi olarak diğer ilimlerin öğrenilmesinde bir araç olan  mantık, zihin bıçağını keskinleştiren bir biley taşı gibidir. Bu taş ile  zihin bıçaklarını keskinleştirmeyenler, kör bıçakla bir şeyler kesmeye  çalışarak, beyhude yorulanlar gibidir. Gazali de mantık bilmeyenin  sağlam bir ilmi yapıya sahip olamayacağını şu şekilde belirtmektedir: “Mantık bilmeyenin ilmine güvenilmez”.         “Sathî nazar, muhali mümkün görür.” sözleriyle, yüzeysel ve  aceleci incelemelerin insanı yanlış sonuçlara götüreceğini ifade eden  Bediüzzaman, çare olarak da mantık öğrenmeyi tavsiye etmektedir. Kızıl  İcaz’ın başındaki şu açıklamadan bunu anlamak mümkündür:        “Zihinlerin mülahazada dikkati ve nazarda im’anı alışkanlık haline  getirmeleri için ala külli hal bu eseri yazdım. Madem yazıldı, en  azından ‘bil ki!’ ile başlayan konuların mülahaza edilmesi için  yayınlansın.”         “Kale-dedi, kıle-denildi” şeklinde şerh ve haşiye türü eserler  yazmaktan hoşlanmayan Bediüzzaman, Kızıl İcaz haşiyesini talebelerinin  dikkatini artırmak için kaleme aldığını ifade etmektedir. Gerçekten de  Üstad’ın şerh ve haşiye olarak yazılmış eserleri birkaç tanedir. Kızıl  İcaz ve Gelenbevi’nin Burhan’ı üzerine yazılan bir haşiye olan Ta’ likat  bunlardandır. Geriye kalan bütün eserleri, okuduğu kitaplardan  öğrendiklerini özümseyerek ortaya konulmuş müstakil çalışmalardır.        Üstad, Kızıl İcaz’ı yazmasının gayesinin zihinleri dikkate teşvik etmek  olduğunu, eserin sonunda da belirtmektedir. Buradaki açıklamalar,  öğrenme meraklılarının kesinlikle kaçırmamaları gereken türdendir. İlmi  bir gıdaya benzeten Üstad, aceleci zihnin, bilgileri hazmetmediğini,  dolayısıyla bu bilgilerin çoğalmasının, genişletilmesinin ve faydalı  olmasının mümkün olmadığını ifade etmektedir.        “Bil ki! Şüphesiz ilim bir gıdadır. Elbette ki hazmedilmesi gerekir.  Rahvan ve aceleci zihin, hakikatlerin kaymağından yer. Yani hakikate  varır, fakat onu almaz veya onu kazanır ve alır. Lakin hakikat onun  zihninin elinde parçalanır. Çoğalmaz, genişlemez. Bilakis zihinden kaçak  olarak çıkar. Sonra zihin, hakikatin parçalarını toparlar, onlardan  hafızasında çoğalanların özelliklerini soyar. Hazmetmez ve büyütmez.  Bilakis hakikatler kusmuk olur veya zihinde bozulur. Zihnin  yüzeyselliği, elem veren bir hastalıktan daha şiddetlidir. Ey okuyucu!  Zihinlerin dikkate teşvik edilmek için, bu risaleyi veciz yazarak,  sizleri aciz bıraktım.”         Başka bir yerde “Alim-i mürşid, koyun olmalı, kuş olmamalı. Koyun yavrusuna süt, kuş yavrusuna kay (kusmuk) verir”  derken, ilmin hazmedilerek insanlara aktarılmasını koyunun otları süt  haline getirmesine benzetmekte, hazmedilmemesini ise kuşun yavrusuna  kusmuk vermesine benzetmektedir. Yukarıda ifade edildiği gibi, zihnin  yüzeyselliği, en şiddetli hastalıktan daha ağır bir hastalıktır.  Zihinleri bu hastalıktan kurtarmak için, Kızıl İcaz, kısa ve öz bir  şekilde yazılmıştır.        Kızıl İcaz’ın bilinen bir tane şerhi vardır. O da Üstad’ın kardeşi  Abdulmecid Nursi (Ünlükul) tarafından kaleme alınmıştır. Bu şerh,  Üstad’ın vefatından sonra 1965 tarihinde Konya’da yazılmış ve 1995  yılında yayımlanmıştır.  Üstad’ı en iyi tanıyanlardan ve bir alim  kimliğine sahip olan bir kimsenin yazdığı bu şerh, Kızıl İcaz’ı  anlamamızı oldukça kolaylaştırmaktadır. Aksi halde Kızıl İcaz, sınırlı  sayıda kimsenin faydalandığı bir eser olarak kalırdı.        Kızıl İcaz klasik mantık çerçevesinde kalan bir eser değildir. Klasik  mantık kitaplarında “İnsan konuşan hayvandır” gibi önermelerle  tümdengelim (dedüksiyon/talil)  metodu kullanılarak sınırlı sayıda örnek  verilirken, Üstad, insan vücudundaki hücreleri örnek olarak  vermektedir. Hücrelerden hareket ederek insanın ruh ve maddeden oluşan  bütünü hakkında sonuçlara ulaşılmaktadır. Bu ise klasik mantıkta  kullanılmayan tümevarım metodudur. Klasik mantık, tümdengelim metodunu  tek akıl yürütme yolu olarak kullanmış, tümevarım ve temsili  (örnekleme)  göz ardı etmiştir. Klasik mantığa yapılan temel  eleştirilerden birisi de budur. Rönesanstan itibaren bir kısım batılı  filozoflar, tümevarım (istikra, endüksiyon)  metodunu öne çıkarmış ve  batıda yaşanan ilmi gelişmeler de bu metod değişikliğinden sonra  olmuştur. İşte Bediüzzaman, klasik mantığın aksine, tümevarım ve temsil  metoduyla bir kısım sonuçlara ulaşmakta böylece skolastik düşüncenin  hatalarına düşmeyen bir yol ortaya koymaktadır. Aşağıdaki örnekte  insanı, içerisinde Yasin Suresi'nin yazılı olduğu Yasin kelimesine  benzeterek temsil metodunu kullanmaktadır:        “Bir şahıs ruhuyla birdir, cismiyle bir cemaattir. Canlı kısımlardan  oluşan bir cemaattir. Öyle ki onun hücrelerinden her bir hücre, beş duyu  kuvvetine sahiptir. Bu şahıs, içerisinde Yasin Suresi yazılmış olan  Yasin kelimesi gibidir. Onun canlılık derecesi ve kuvvetleri cirminin  küçüklüğüyle ters orantılı olarak artar. İstersen insanın duyularıyla  bir hücrenin duyularını mikroskopla tartalım. Bin defa büyütüldükten  sonra ancak görülebilen bu küçük canlı, parmağının başını görür,  arkadaşı olan diğer hücrenin sesini duyar, diğer duyularını ve  kuvvetlerini takip eder. Halbuki bir insan bu küçük canlının parmağını  göremez ve sesini duyamaz. Maddi yapısının küçüklüğü nispetinde,  canlılığı fazlalaşır, sınırlanır ve incelir.”         Mantık öğrenmenin caiz olup olmadığı konusunda da Bediüzzaman’ın farklı  bir görüşü vardır. Felsefenin bir kolu olması sebebiyle mantık, İslam  âlimleri arasında tartışma konusu olmuş ve âlimlerin farklı görüşler  ileri sürmelerine yol açmıştır. İbni Salah, Nevevi, İbni Teymiye gibi  âlimler çeşitli gerekçelerle mantık öğrenmenin haram olduğuna fetva  vermişlerdir.  Buna karşılık âlimlerin çoğunluğu ise mantık öğrenmenin  caiz olduğuna hükmetmişlerdir.  Bediüzzaman ise mantık öğrenmenin  hükmünün kişilere göre farklı olduğuna hükmetmektedir:        “Mantık öğrenmenin hükmü kişilere göre farklılık arzeder: Mantık ilmini  öğrenmek menduptur, çünkü mantık ilimleri tamamlayıcıdır. Yine mantık  ilmini öğrenmek mekruhtur, çünkü akılları karıştırır. Yine mantık ilmini  öğrenmek mübahtır, çünkü bir ilmi bilmek bilmemekten hayırlıdır. Yine  mantık ilmini bilmek farz-ı kifayedir, çünkü mantık akaidi techiz eder.  Yine mantık ilmini öğrenmek, gerekli ilmi altyapıya sahip olmayanlar  için haramdır.”         Bediüzzaman, bir kısım mantık terimlerini de kendisine has bir üslupla  ve diğer mantıkçılardan farklı şekilde tanımlamaktadır. Mesela, mantıkta  iddiaları ispatlamaya yarayan delil olan hüccet, Bediüzzaman tarafından  şu şekilde tanımlanmaktadır:        “Bil ki! Hüccet, olayların zürriyetlerini bilmek ve ilişkilerini ortaya  çıkarmaktır ve kainattaki ilişkiler silsilesinin merkezidir ve  hakikat-ı uzmanın aslından semerelerine giden hayat mecralarının  timsalidir.”         Bediüzzaman’ın mantık konularından birisi olan söz (lafız) ile ilgili  açıklamaları da oldukça ilginçtir. Burada da Üstad, tümdengelim yerine  tümevarım yolunu kullanmakta, hidrojenden, karbondan, ısıdan, nefesten  ve sesten söze ulaşmaktadır.        “Nefesin alem-i gayba girmesiyle, kimyevi aşk sebebiyle  müvellidü’l-humuzanın karbonla imtizacı sırrıyla tahlil edici hücreler  devreye girer ve kirli kan temizlenir. İki unsur imtizaç ettiği zaman, o  ikisinden olan iki cüz’ün tamamı da ittihad eder. O ikisi ittihad  ettiği zaman tek bir hareketle hareket ederler. Bu durumda diğer hareket  baki olarak boşlukta kalır. Hareketin ısıya ve ısının harekete  dönüşmesi sırrıyla şu boşluktaki baki hareket, tabii ısıya inkılap eder.  Yani hayvanın (canlının) hayat ateşine inkılap eder. O şeyin arasında  nefes zahmetli bir şekilde alem-i gaybtan alem-i şehadete çıkar. Çünkü  mahreçlerde nefes, ses ile keyfiyetlenerek birleşir ve ses makta’larda  harflere tahavvül ederek farklılaşır. O şeyin arasında, onun hareketi  için ses kesilir. Çünkü latif cisimler olarak nakışları acaip oldu,  şekilleri garip oldu, garazların ve maksatların taşıyıcısı oldu,  duyguları terennüm ederek uçurdu, akıllar arasındaki elçiler olarak  Sani-i Hakim’in takdir ettiği yere kadar gönderdi. Söz, fikrin  kaymağıdır, tasavvurun suretidir, teemmülün bekasıdır ve zihnin  işaretidir. Hafifliği, birbiri ardınca gitmesi, meunetinin azlığı,  zahmetsizliği ve kararsızlığı sebebiyle bu büyük nimet için söz tercih  edildi. Bu nimetin kıymetini bilmemek, inkâr ve israf etmek ne büyük  cehalet!”         Kızıl İcaz’ın içerisinde özellikle “İ’lem-Bil ki” ile başlayan  bölümlerin her birisi, üzerinde önemle durulması gereken konulardır.  Gerek Kızıl İcaz’ı ve Ta’likatı  inceleyenler gerekse Risale-i Nurları mantık gözlüğüyle okuyanlar,  Üstad’ın mantıktaki müstesna yerini anlarlar. Ayrıca Üstad, Kızıl  İcaz’da sembolik ve uygulamalı mantığı bir araya getirmiştir.  Halbuki  Kızıl İcaz’ın yazıldığı dönemde henüz sembolik ve uygulamalı mantık  ortaya çıkmış değildi.        Sonuç olarak Kızıl İcaz, klasik ve modern mantığı bir arada sunan bir  eserdir. Kızıl İcaz, Ta’likat ve diğer risaleler mantık yönüyle de  incelenmesi gereken hazineler olarak karşımızda durmaktadır.     Abdullah Çelikkanat, Yeni Ümit dergisinden alınmıştır.</blockquote>

Adı

İnsan doğrulaması: Peygamber Efendimiz a.s.v.'ın kabri nerededir? (Sadece şehir adını küçük harfler ile giriniz)