memluk
Hatim Sorumlusu
"Hem, hattâ kâfir, küfürle bütün kâinatın hukukuna bir tecavüz ve şerefini tahkir ettiğinden, ona cehennem azabı vermek güzeldir.”
Neden burada güzel ifadesi kullanılmıştır?
Öncelikle güzellik kavramının ne olduğunun iyi anlaşılması gerekir. Güzellik kavramı sadece yüz güzelliğine münhasır bir kavram değildir.
Bazen zahirde çirkin olan bir şey, hizmet ettiği maksat noktasından güzel olabilir.
Yani güzellik nispi bir kavramdır; nispet edildiği şeye göre hüküm alır.
Mesela Hazreti Yusuf (as)’in güzel yüzünün güzelliğini parlatmak için, yanına çirkin bir adam konulsa, o adam misyona hizmet etmek açısından güzel bir vazife yapmış olur ve dolaylı olarak bir cihetle güzel hükmüne geçer.
Soğuk, sıcaklığın sayısız mertebelerini açığa çıkardığı için, en az sıcak kadar güzel ve menfaatlidir.
Hatta Allah’ın, eserlerinin ve sanatlarının kemalat ve güzelliklerini parlatmak için yaratmış olduğu zahiri çirkinlikler, maksada hizmet ettiği için güzel hükmündedirler.
Üstad Hazretleri bu hakikate şu şekilde işaret ediyor:
İşte çirkinlik denen şey güzelliğin derece ve mertebelerini insanlığa ihsas ettirmek için güzelliğe terettübi olarak takılmış nisbi bir varlıktır.
Çirkinlik olmasa idi, güzelliğin hem kıymetini hem de derece ve mertebelerini idrak edemeyecektik. Cenneti anlamlı ve güzel kılan bir husus da cehennemin varlığıdır.
(1) bk. Sözler, On Sekizinci Söz
Neden burada güzel ifadesi kullanılmıştır?
Öncelikle güzellik kavramının ne olduğunun iyi anlaşılması gerekir. Güzellik kavramı sadece yüz güzelliğine münhasır bir kavram değildir.
Bazen zahirde çirkin olan bir şey, hizmet ettiği maksat noktasından güzel olabilir.
Yani güzellik nispi bir kavramdır; nispet edildiği şeye göre hüküm alır.
Mesela Hazreti Yusuf (as)’in güzel yüzünün güzelliğini parlatmak için, yanına çirkin bir adam konulsa, o adam misyona hizmet etmek açısından güzel bir vazife yapmış olur ve dolaylı olarak bir cihetle güzel hükmüne geçer.
Soğuk, sıcaklığın sayısız mertebelerini açığa çıkardığı için, en az sıcak kadar güzel ve menfaatlidir.
Hatta Allah’ın, eserlerinin ve sanatlarının kemalat ve güzelliklerini parlatmak için yaratmış olduğu zahiri çirkinlikler, maksada hizmet ettiği için güzel hükmündedirler.
Üstad Hazretleri bu hakikate şu şekilde işaret ediyor:
"Herşeyde, hattâ en çirkin görünen şeylerde, hakikî bir hüsün ciheti vardır. Evet, kâinattaki herşey, her hadise, ya bizzat güzeldir, ona hüsn-ü bizzat denilir; veya neticeleri cihetiyle güzeldir ki, ona hüsn-ü bilgayr denilir. Bir kısım hadiseler var ki, zahiri çirkin, müşevveştir. Fakat o zahirî perde altında gayet parlak güzellikler ve intizamlar var.
Ezcümle:"
"Bahar mevsiminde fırtınalı yağmur, çamurlu toprak perdesi altında, nihayetsiz güzel çiçek ve muntazam nebâtâtın tebessümleri saklanmış. Ve güz mevsiminin haşin tahribatı, hazin firak perdeleri arkasında, tecelliyât-ı celâliye-i Sübhâniyenin mazharı olan kış hadiselerinin tazyikinden ve tâzibinden muhafaza etmek için, nazdar çiçeklerin dostları olan nazenin hayvancıkları vazife-i hayattan terhis etmekle beraber, o kış perdesi altında nazenin, taze, güzel bir bahara yer ihzar etmektir.
Fırtına, zelzele, veba gibi hadiselerin perdeleri altında gizlenen pek çok mânevî çiçeklerin inkişafı vardır.
Tohumlar gibi neşvünemasız kalan birçok istidat çekirdekleri, zahiri çirkin görünen hadiseler yüzünden sünbüllenip güzelleşir. Güya umum inkılâplar ve küllî tahavvüller birer mânevî yağmurdur."(1)
İşte cehennem de bir çok cihetlerle ve hizmet etmiş olduğu gaye noktasından güzeldir. Nasıl ki, soğuk sıcaklığın bir çok kıymet ve mertebelerini açığa çıkardığı için güzel oluyorsa, cehennem de hem adaletin tatbik edilmesi hem de varlığın hakkının sorulması noktasında cemil ve güzeldir.Ezcümle:"
"Bahar mevsiminde fırtınalı yağmur, çamurlu toprak perdesi altında, nihayetsiz güzel çiçek ve muntazam nebâtâtın tebessümleri saklanmış. Ve güz mevsiminin haşin tahribatı, hazin firak perdeleri arkasında, tecelliyât-ı celâliye-i Sübhâniyenin mazharı olan kış hadiselerinin tazyikinden ve tâzibinden muhafaza etmek için, nazdar çiçeklerin dostları olan nazenin hayvancıkları vazife-i hayattan terhis etmekle beraber, o kış perdesi altında nazenin, taze, güzel bir bahara yer ihzar etmektir.
Fırtına, zelzele, veba gibi hadiselerin perdeleri altında gizlenen pek çok mânevî çiçeklerin inkişafı vardır.
Tohumlar gibi neşvünemasız kalan birçok istidat çekirdekleri, zahiri çirkin görünen hadiseler yüzünden sünbüllenip güzelleşir. Güya umum inkılâplar ve küllî tahavvüller birer mânevî yağmurdur."(1)
İşte çirkinlik denen şey güzelliğin derece ve mertebelerini insanlığa ihsas ettirmek için güzelliğe terettübi olarak takılmış nisbi bir varlıktır.
Çirkinlik olmasa idi, güzelliğin hem kıymetini hem de derece ve mertebelerini idrak edemeyecektik. Cenneti anlamlı ve güzel kılan bir husus da cehennemin varlığıdır.
(1) bk. Sözler, On Sekizinci Söz