Roma İmparatoru Birinci Constantin tarafında 324-337 yılları arasında inşaatına başlandı, ancak oğlu Constantinus tarafından 337-361 yılları arasında tamamlandı. “Hagia Sophia” olarak adlandırılan kilise, 29 Mayıs 1453’te Fatih Sultan Mehmet tarafından Ayasofya adıyla fethin sembolü olarak camiye çevrildi. Büyük depremlerde zarar gören Ayasofya birkaç kez tamir edildi.
Fatih Sultan Mehmed’in İstanbul’u almasıyla camiye çevrildi. Camiye çevrilmesi sırasında yapının ana çizgileri korundu. Figürlü mozaiklere bile dokunulmadı. Bunlar ancak Kanunî döneminde badanayla örtüldü. Güneydoğusundaki büyük dayanak duvarlarının Fatih devrinde yapıldığı, ayrıca tuğla minarenin eklendiği kayıtlarda yer alır. Sultan İkinci Bayezid devrinde kuzeybatıdaki ince minare, Sultan İkinci Selim devrinde de Mimar Sinan tarafından batıdaki iki kalın minare eklendi ve yer yer dayanaklarla kuvvetlendirildi. Mimar Sinan’ın yaptığı dayanaklar ve onarımlar yapının bugüne kadar ulaşabilmesini sağladı.
24 Ekim 1934 yılında cami statüsünden çıkarılan Ayasofya Camii Müzeler Genel Müdürlüğüne bağlandı. Ayasofya müze hâline geldikten sonra ilk defa 8 Ağustos 1980 tarihinde hünkâr mahfili ibadete açıldı. Bundan kısa bir süre sonra (14 Eylül 1980) restorasyon gerekçesiyle tekrar kapatılan hünkâr mahfili 10 Şubat 1991’de yeniden namaz kılmaya tahsis edildi ve Ayasofya kısmen de olsa cami olarak hizmet vermeye başladı.
Fatih Sultan Mehmed’in İstanbul’u almasıyla camiye çevrildi. Camiye çevrilmesi sırasında yapının ana çizgileri korundu. Figürlü mozaiklere bile dokunulmadı. Bunlar ancak Kanunî döneminde badanayla örtüldü. Güneydoğusundaki büyük dayanak duvarlarının Fatih devrinde yapıldığı, ayrıca tuğla minarenin eklendiği kayıtlarda yer alır. Sultan İkinci Bayezid devrinde kuzeybatıdaki ince minare, Sultan İkinci Selim devrinde de Mimar Sinan tarafından batıdaki iki kalın minare eklendi ve yer yer dayanaklarla kuvvetlendirildi. Mimar Sinan’ın yaptığı dayanaklar ve onarımlar yapının bugüne kadar ulaşabilmesini sağladı.
24 Ekim 1934 yılında cami statüsünden çıkarılan Ayasofya Camii Müzeler Genel Müdürlüğüne bağlandı. Ayasofya müze hâline geldikten sonra ilk defa 8 Ağustos 1980 tarihinde hünkâr mahfili ibadete açıldı. Bundan kısa bir süre sonra (14 Eylül 1980) restorasyon gerekçesiyle tekrar kapatılan hünkâr mahfili 10 Şubat 1991’de yeniden namaz kılmaya tahsis edildi ve Ayasofya kısmen de olsa cami olarak hizmet vermeye başladı.