Hamiyetkar
Well-known member
Efendimiz'in (sallallahu aleyhi ve sellem) kullandigi 40 ogretme metodu
Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) hayatinin her karesinde anlatacagi bir hususu en uygun ve en guzel bir uslupla anlatmis ve ogretmede de ayni metodu kullanmistir. Butun insanliga rehber olan Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)’in hayatina bakildiginda O’nun ogretim adina kullandigi bazi metotlari ogrenmek, butun insanlar icin iyi bir ornek olusturacaktir. Burada Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) kullandigi her bir metoda, onun hangi soz veya davranisinin dayanak oldugunu anlatılmamıs, sadece metod ifade edilmistir:
1. Efendimiz, soyledigi hakikatleri bizzat yasayarak hayatiyla gostermistir.
2. Dini yukumlulukleri tedrîcî (yavas yavas, basamak basamak) bir sistemle ogretmistir.
3. Ogretmede orta yolda durmaya ve insanlari biktirmaktan uzak durmaya riayet etmistir.
4. Ogrenenler arasindaki kisisel farkliliklari goz onunde bulundurmustur.
5. Karsilikli konusma ve soru-cevap seklini kullanmistir.
6. Yanlis dusunceyi sokup atmak ve gercek dogru bilgiyi net bir sekilde muhatabin kafasina yerlestirmek icin akli olculeri kullanmistir.
7. Muhataplarina soru yoneltmis, boylece onlarin zeka ve bilgi seviyelerini olcmustur.
8. Mukayese ve orneklendirme metodunu kullanmistir.
9. Benzetme ve halk arasinda yaygin olarak kullanilan ornekleri kullanmistir.
10. Anlattigi hususu, elinde herhangi bir sey ile yere ve topraga cizerek bizzat gostermistir.
11. Sozle beraber jest ve mimiklerini kullanmis ve el ile isaretlerde bulunmustur.
12. Onemine binaen, halin mumkun kildigi bir nesneyi bizzat eline almis, eliyle kaldirmis ve arkasindan soyleyecegi hususu soylemistir.
13. Muhataplarindan bir soru gelmeden soze once kendileri baslamazdi.
14. Muhatabinin sorusuna eksik ve fazla olmadan cevap vermistir.
15. Muhatabinin sorusuna, onun ihtiyacina binaen, sordugundan daha fazlasiyla cevap vermistir.
16. Muhatabini, guzel bir hikmete binaen, sordugu sorudan daha onemli bir hususa yonlendirdigi de olmustur.
17. Soru soranin sordugu soruyu tekrarlamasini istemistir.
18. Muhatabin aldigi cevabi tekrar etmesini istemistir. Boylece cevap unutulmayacaktir.
19. Bildigi bir husustan dolayi kisiyi imtihan etmistir ki bununla dogru cevap verecegi icin kisiyi sena etmek, ovmek istemistir.
20. Onunde olan bir olaya karsi susma yolunu tercih etmistir.
21. Ogretme esnasinda meydana gelebilecek imkan ve firsatlari degerlendirmistir.
22. Latife ve saka yoluyla (dogruyu soyleyerek latife yapmistir) ogretmeyi tercih etmistir.
23. Ogrettigi hususu yeminle tekit etmis percinlemistir.
24. Ogretilen hususun onemine binaen sozu uc kere tekrar etmistir.
25. Konunun onemini oturusunu ve durusunu degistirerek ve sozu tekrar ederek gostermistir.
26. Cevabi geciktirerek muhatabin sorusunu tekrar etmesini saglayarak onu uyarmistir.
27. Muhatabi intibaha sevk etmek icin, onu omuzundan veya elinden tutmustur.
28. Muhatabi tesvik icin veya onu sIkintiya sokacak bir durumdan dolayi, bazi hususlarin gizli kalmasini yeglemistir.
29. Soyleyecegi hususun hafizalarda daha iyi yer etmesi veya ezberlenmesi icin, sozu kisa ve oz bir sekilde ifade etmis, daha sonra ise ayrintilarina gecmistir.
30. Cevabin birkac madde ile verilecegi durumlarda once cevabin kac maddeden olustugunu bildirmek icin sayiyi soylemis daha sonra saymistir.
31. Va’z etme, nasihat etme ve ogut verme metodunu kullanmistir.
32. Insanlarin sevklerini kamcilama veya neticesi elem verici hususlardan siddetle uzaklastirma (tergib ve terhib) metodunu kullanmistir.
33. Kissa ve gecmis ummetlere ve insanlara dair haberlerle ogretme metodunu uygulamistir.
34. Sorunun cevabinin muhatabi utandirma ihtimali olan hususlarda once nazik bir hazirlik sureci hazirlamis ve soruyu oyle cevaplandirmistir.
35. Sorunun cevabinin muhatabi utandirma ihtimali olan hususlarda ustu kapali olarak kinaye yoluyla ve isaret ederek yetinmistir.
36. Kadinlara ogretmeyi ve nasihat etmeyi de asla ihmal etmemistir.
37. Halin gerektirdigi durumlarda ogretme hususunda azarlayip paylamayi (ta’nif) ve kizmayi (gadab) da ihmal etmemistir. Ne var ki onun paylamasi ve kizmasi da merhamet yorungesinde ve ummetinin selameti icin olmustur.
38. Talim ve tebligde, kitabeti (yazma metodunu) da kullanmistir.
39. Yabanci dilleri (mesela Suryaniceyi) ogrenmesi icin bazi sahabileri gorevlendirmistir ki bu husus da gunumuzde dunyanin dort bir tarafinda Islam’in guzelliklerini ogrenmek isteyenlere karsi yapilacak vazifenin cok onemli bir basamagini teskil etmektedir.
40. Bizzat kendi mubarek zatiyla talimde bulunmustur.
Evet, Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) evrensel bir egitim-ogretim sistemi getirmis ve butun kalbleri, butun ruhlari, butun akillari, butun nefisleri ideal ufka yukseltecek bir mesaj sunmustur. Sadece O’nun (sallallahu aleyhi ve sellem) getirdigi sistemdir ki hem ruhu, hem akli hem de nefsi, yukselebilecek en son noktaya ulastirmistir.
Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) hayatinin her karesinde anlatacagi bir hususu en uygun ve en guzel bir uslupla anlatmis ve ogretmede de ayni metodu kullanmistir. Butun insanliga rehber olan Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)’in hayatina bakildiginda O’nun ogretim adina kullandigi bazi metotlari ogrenmek, butun insanlar icin iyi bir ornek olusturacaktir. Burada Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) kullandigi her bir metoda, onun hangi soz veya davranisinin dayanak oldugunu anlatılmamıs, sadece metod ifade edilmistir:
1. Efendimiz, soyledigi hakikatleri bizzat yasayarak hayatiyla gostermistir.
2. Dini yukumlulukleri tedrîcî (yavas yavas, basamak basamak) bir sistemle ogretmistir.
3. Ogretmede orta yolda durmaya ve insanlari biktirmaktan uzak durmaya riayet etmistir.
4. Ogrenenler arasindaki kisisel farkliliklari goz onunde bulundurmustur.
5. Karsilikli konusma ve soru-cevap seklini kullanmistir.
6. Yanlis dusunceyi sokup atmak ve gercek dogru bilgiyi net bir sekilde muhatabin kafasina yerlestirmek icin akli olculeri kullanmistir.
7. Muhataplarina soru yoneltmis, boylece onlarin zeka ve bilgi seviyelerini olcmustur.
8. Mukayese ve orneklendirme metodunu kullanmistir.
9. Benzetme ve halk arasinda yaygin olarak kullanilan ornekleri kullanmistir.
10. Anlattigi hususu, elinde herhangi bir sey ile yere ve topraga cizerek bizzat gostermistir.
11. Sozle beraber jest ve mimiklerini kullanmis ve el ile isaretlerde bulunmustur.
12. Onemine binaen, halin mumkun kildigi bir nesneyi bizzat eline almis, eliyle kaldirmis ve arkasindan soyleyecegi hususu soylemistir.
13. Muhataplarindan bir soru gelmeden soze once kendileri baslamazdi.
14. Muhatabinin sorusuna eksik ve fazla olmadan cevap vermistir.
15. Muhatabinin sorusuna, onun ihtiyacina binaen, sordugundan daha fazlasiyla cevap vermistir.
16. Muhatabini, guzel bir hikmete binaen, sordugu sorudan daha onemli bir hususa yonlendirdigi de olmustur.
17. Soru soranin sordugu soruyu tekrarlamasini istemistir.
18. Muhatabin aldigi cevabi tekrar etmesini istemistir. Boylece cevap unutulmayacaktir.
19. Bildigi bir husustan dolayi kisiyi imtihan etmistir ki bununla dogru cevap verecegi icin kisiyi sena etmek, ovmek istemistir.
20. Onunde olan bir olaya karsi susma yolunu tercih etmistir.
21. Ogretme esnasinda meydana gelebilecek imkan ve firsatlari degerlendirmistir.
22. Latife ve saka yoluyla (dogruyu soyleyerek latife yapmistir) ogretmeyi tercih etmistir.
23. Ogrettigi hususu yeminle tekit etmis percinlemistir.
24. Ogretilen hususun onemine binaen sozu uc kere tekrar etmistir.
25. Konunun onemini oturusunu ve durusunu degistirerek ve sozu tekrar ederek gostermistir.
26. Cevabi geciktirerek muhatabin sorusunu tekrar etmesini saglayarak onu uyarmistir.
27. Muhatabi intibaha sevk etmek icin, onu omuzundan veya elinden tutmustur.
28. Muhatabi tesvik icin veya onu sIkintiya sokacak bir durumdan dolayi, bazi hususlarin gizli kalmasini yeglemistir.
29. Soyleyecegi hususun hafizalarda daha iyi yer etmesi veya ezberlenmesi icin, sozu kisa ve oz bir sekilde ifade etmis, daha sonra ise ayrintilarina gecmistir.
30. Cevabin birkac madde ile verilecegi durumlarda once cevabin kac maddeden olustugunu bildirmek icin sayiyi soylemis daha sonra saymistir.
31. Va’z etme, nasihat etme ve ogut verme metodunu kullanmistir.
32. Insanlarin sevklerini kamcilama veya neticesi elem verici hususlardan siddetle uzaklastirma (tergib ve terhib) metodunu kullanmistir.
33. Kissa ve gecmis ummetlere ve insanlara dair haberlerle ogretme metodunu uygulamistir.
34. Sorunun cevabinin muhatabi utandirma ihtimali olan hususlarda once nazik bir hazirlik sureci hazirlamis ve soruyu oyle cevaplandirmistir.
35. Sorunun cevabinin muhatabi utandirma ihtimali olan hususlarda ustu kapali olarak kinaye yoluyla ve isaret ederek yetinmistir.
36. Kadinlara ogretmeyi ve nasihat etmeyi de asla ihmal etmemistir.
37. Halin gerektirdigi durumlarda ogretme hususunda azarlayip paylamayi (ta’nif) ve kizmayi (gadab) da ihmal etmemistir. Ne var ki onun paylamasi ve kizmasi da merhamet yorungesinde ve ummetinin selameti icin olmustur.
38. Talim ve tebligde, kitabeti (yazma metodunu) da kullanmistir.
39. Yabanci dilleri (mesela Suryaniceyi) ogrenmesi icin bazi sahabileri gorevlendirmistir ki bu husus da gunumuzde dunyanin dort bir tarafinda Islam’in guzelliklerini ogrenmek isteyenlere karsi yapilacak vazifenin cok onemli bir basamagini teskil etmektedir.
40. Bizzat kendi mubarek zatiyla talimde bulunmustur.
Evet, Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) evrensel bir egitim-ogretim sistemi getirmis ve butun kalbleri, butun ruhlari, butun akillari, butun nefisleri ideal ufka yukseltecek bir mesaj sunmustur. Sadece O’nun (sallallahu aleyhi ve sellem) getirdigi sistemdir ki hem ruhu, hem akli hem de nefsi, yukselebilecek en son noktaya ulastirmistir.