kenz-i mahfi
Sorumlu
BETER (Farsça) (بدتر)
Çok kötü, en kötü demektir. Farsça'da "bed" kelimesi "kötü" demektir. "-ter" kelimesi ise derecelendirme eki olup "daha, en, çok" manalarına gelmektedir.
Atasözünde geçen "beterin beteri var" sözü çok kötü duruma düşmeyi ifade eder.
Yine çok kullandığımız "alışmış, kudurmuştan beterdir" veya "azmış kudurmuştan beterdir" atasözleri de yine çok kötü bir durumu ifade etmektedir.
"şüyuu vukuundan beterdir" sözünde "bir şeyin dedikodusunun yapılması, onun gerçekleşmesinden daha kötüdür" demektir. Dilimizde "beter" sözcüğü "daha kötü, çok kötü" manalarında kullanılmakla birlikte çok nadir olarak "beter iyi, beter güzel, beter sıcak, beter kötü, beter kızdı" ibarelerinde olduğu gibi "çok, pek" manalarında da kullanılmaktadır. Dolayısıyla bu manasıyla dilimizde kullandığımız "gayet, fazla, fevkalade, müthiş" gibi azlık-çokluk zarflarından biri olarak değerlendirilebilir. Onun için Türkçe'de başka dilden gelen ve sıfat olan bir kelimenin zarf olarak kullanılması pek yaygındır. Bundan dolayı başka dillerde sıfat olan ancak zarf gibi kullanılmayan bir çok kelime Türkçe'de zarf özelliği kazanabilmektedir. Bu ifadeden anlaşılacağı üzere "beter" kelimesi Farsça'da sıfat olarak kullanıldığı halde Türkçe'de nadir olsa da zarf olarak kullanılabilmektedir.
Arapça'da kullanılan "betera" (بتر) kelimesi "kesmek, koparmak" manalarına gelmektedir. Bundan türetilen "ebter" (ابتر) kelimesi ise kuyruksuz, kısır, dölsüz, tam olmayan, eksik" manalarına gelmektedir. Beter kelimesinin ilk anlamı "kuyruğu köküne kadar kesmek" demektir. Arapça'da kuyruğu olmayan eşeğe "hımarun ebteru" denilmektedir. Bu ibare daha sonraları hayır hasenat yapmayan kimselere, bilhassa zürriyeti olmayanlara, özellikle de erkek çocuğu olmayanlara denilmiştir. Farsça'dan dilimize geçen "beter" kelimesiyle bu yönüyle bir benzerliği mevcuttur. Birisine beddua ederken "beter ol" denildiğinde "senin sonun olmasın, perişan ol" manasına gelmekle Arapça'daki manası kastedilmiştir.
"Beter" kelimesi Risale-i Nur Külliyatı'nda 11 defa, "ebter" kelimesi ise 3 defa geçmektedir.
"Beter" kelimesinin Ebced Değeri: 606'dır.
Çok kötü, en kötü demektir. Farsça'da "bed" kelimesi "kötü" demektir. "-ter" kelimesi ise derecelendirme eki olup "daha, en, çok" manalarına gelmektedir.
Atasözünde geçen "beterin beteri var" sözü çok kötü duruma düşmeyi ifade eder.
Yine çok kullandığımız "alışmış, kudurmuştan beterdir" veya "azmış kudurmuştan beterdir" atasözleri de yine çok kötü bir durumu ifade etmektedir.
"şüyuu vukuundan beterdir" sözünde "bir şeyin dedikodusunun yapılması, onun gerçekleşmesinden daha kötüdür" demektir. Dilimizde "beter" sözcüğü "daha kötü, çok kötü" manalarında kullanılmakla birlikte çok nadir olarak "beter iyi, beter güzel, beter sıcak, beter kötü, beter kızdı" ibarelerinde olduğu gibi "çok, pek" manalarında da kullanılmaktadır. Dolayısıyla bu manasıyla dilimizde kullandığımız "gayet, fazla, fevkalade, müthiş" gibi azlık-çokluk zarflarından biri olarak değerlendirilebilir. Onun için Türkçe'de başka dilden gelen ve sıfat olan bir kelimenin zarf olarak kullanılması pek yaygındır. Bundan dolayı başka dillerde sıfat olan ancak zarf gibi kullanılmayan bir çok kelime Türkçe'de zarf özelliği kazanabilmektedir. Bu ifadeden anlaşılacağı üzere "beter" kelimesi Farsça'da sıfat olarak kullanıldığı halde Türkçe'de nadir olsa da zarf olarak kullanılabilmektedir.
Arapça'da kullanılan "betera" (بتر) kelimesi "kesmek, koparmak" manalarına gelmektedir. Bundan türetilen "ebter" (ابتر) kelimesi ise kuyruksuz, kısır, dölsüz, tam olmayan, eksik" manalarına gelmektedir. Beter kelimesinin ilk anlamı "kuyruğu köküne kadar kesmek" demektir. Arapça'da kuyruğu olmayan eşeğe "hımarun ebteru" denilmektedir. Bu ibare daha sonraları hayır hasenat yapmayan kimselere, bilhassa zürriyeti olmayanlara, özellikle de erkek çocuğu olmayanlara denilmiştir. Farsça'dan dilimize geçen "beter" kelimesiyle bu yönüyle bir benzerliği mevcuttur. Birisine beddua ederken "beter ol" denildiğinde "senin sonun olmasın, perişan ol" manasına gelmekle Arapça'daki manası kastedilmiştir.
"Beter" kelimesi Risale-i Nur Külliyatı'nda 11 defa, "ebter" kelimesi ise 3 defa geçmektedir.
"Beter" kelimesinin Ebced Değeri: 606'dır.