İkinci Kısım - Hüccetullahi’l-Bâliğa Risalesi - Birinci Hüccet-i İmâniye

[TaLHa]

İkinci Kısım - Sayfa 165

nüzûlü zamanında uyku gibi bir vaziyet-i nâimanede bulunması ve sâir kelâmları ona yetişememesi ve bir derece benzememesi ve ümmiyetiyle beraber gitmiş ve gelecek hakikî hâdisât-ı kevniyeyi gaybiyâne, Kur’ân ile tereddütsüz ve itminan ile beyan etmesi ve çok dikkatli gözlerin nazarı altında, hiçbir hile, hiçbir yanlış vaziyeti görülmeyen o tercümanın bütün kuvvetiyle, Kur’ân’ın herbir hükmüne iman edip tasdik etmesi ve hiçbir şey onu sarsmaması; Kur’ân semâvî, hakkaniyetli ve kendi Hâlık-ı Rahîminin mübarek kelâmı olduğunu imza ediyor.

Hem nev-i insanın humsu, belki kısm-ı âzamı, göz önünde o Kur’ân’a müncezibâne ve dindarâne irtibatı ve hakikatperestâne ve müştakane kulak vermesi ve çok emarelerin ve vakıaların ve keşfiyatın şehadetiyle, cin ve melek ve ruhanîlerin dahitilâveti vaktinde pervane gibi hakperestâne etrafında toplanması, Kur’ân’ın kâinatça makbuliyetine ve en yüksek bir makamda bulunduğuna bir imzadır.

Hem, nev-i beşerin umum tabakaları, en gabî ve âmiden tut, tâ en zeki ve âlime kadar herbirisi Kur’ân’ın dersinden tam hisse almaları ve en derin hakikatleri fehmetmeleri ve yüzlerle fen ve ulûm-u İslâmiyenin ve bilhassa Şeriat-ı Kübrânın büyük müçtehidleri ve usulüddin ve ilm-i kelâmın dâhi muhakkikleri gibi her taife, kendi ilimlerine ait bütün hâcâtını ve cevaplarını Kur’ân’dan istihraç etmeleri, Kur’ân menba-ı hak ve maden-i hakikat olduğuna bir imzadır.

Hem edebiyatça en ileri bulunan Arap edipleri (İslâmiyete girmeyenler) şimdiye kadar muarazaya pek çok muhtaç oldukları halde, Kur’ân’ın i’câzından yedi büyükvechi varken, yalnız birtek vechi olan belâğatinin, tek bir sûrenin mislini getirmektenistinkâfları; ve şimdiye kadar gelen ve muaraza ile şöhret kazanmak isteyen meşhurbelîğlerin ve dâhi âlimlerin, onun hiçbir vech-i i’câzına

Hâlık-ı Rahîm: herbir varlığa rahmet ve tecellisi olan ve herşeyi yaratan Allah	beliğ: belâğat ilminin inceliklerini bilen, maksadını noksansız ve güzel sözlerle anlatabilen
belâğat: sözün düzgün, kusursuz, halin ve makamın icabına göre yerinde söylenmesi	beyan etmek: açıklamak
bilhassa: özellikle	dindarâne: dindarca
dâhi: son derece zeki, dehâ ve hikmet sahibi	emare: belirti, işaret
fehmetmek: anlamak	gabî: anlayışı kıt, zekâsı az
gaybiyâne: gaybı görür, görünmeyeni bilir bir şekilde	hakikatperestâne: hakkı ve hakikatı severek
hakikî: gerçek, doğru	hakkaniyet: hak oluş, doğruluk
hakperestâne: hakkı üstün tutarak	hums: beşte bir
hâcât: ihtiyaçlar	hâdisat-ı kevniye: kâinat ve yaratılışla ilgili olaylar
ilm-i kelâm: kelâm ilmi; iman hakikatlerini ispat eden ve açıklayan bilim dalı	irtibat: bağ, ilişki
istihraç etmek: çıkarmak	istinkâf: aciz kalmak, çekinmek
itminan: inanma, tatmin olma	i’câz: mu’cize oluş
kelâm: ifade, söz	keşfiyat: keşifler, mânevî âlemlerde bazı olayları ve hakikatleri görme
kâinat: evren, bütün yaratılmışlar	kısm-ı âzam: büyük kısım
maden-i hakikat: gerçeğin kaynağı	makbuliyet: kabul edilmiş olma
menba-ı hak: hakkın ve doğrunun kaynağı	muaraza: sözle mücadele
muhakkik: gerçekleri araştıran ve delilleriyle bilen	mübarek: bereketli, hayırlı
müncezibâne: kendini kaptırarak	müçtehid: âyet ve hadîsler başta olmak üzere diğer dinî delillerden hüküm çıkarma bilgi ve kàbiliyetine sahip olan âlim zât
müştakâne: iştiyakla, çok isteyerek	nazar: bakış, düşünce
nev-i beşer: insanlar, insanlık	nev-i insan: insan türü, insanlık
nüzul: inme	ruhanî: maddî yapısı olmayan ruh âlemine ait varlık
semâvî: Allah tarafından olan, İlâhî	sâir: diğer, başka
taife: grup, topluluk	tilâvet: okuma
ulûm-u İslâmiye: İslâm ilimleri	umum: bütün, genel
usulüddin: din usulü, kelâm ilmi	vakıa: olay
vaziyet-i nâimane: uyku hali	vech: şekil, yön
vech-i i’câz: mu’cizelik yönü	âmi: okuma yazma bilmeyen, cahil
ümmiyet: okuma yazma bilmeme	Şeriat-ı Kübrâ: İslâmın büyük ve yüce kanunları
şehadet: şahitlik, tanıklık

 

[TaLHa]

İkinci Kısım - Sayfa 166

karşı çıkamamaları ve âcizâne sükût etmeleri, Kur’ân mu’cize ve tâkat-i beşerin fevkinde olduğuna bir imzadır.

Evet, bir kelâm, “Kimden gelmiş ve kime gelmiş ve ne için?” denilmesiyle kıymeti ve ulviyeti ve belâğati tezahür etmesi noktasından, Kur’ân’ın misli olamaz ve ona yetişilemez. Çünkü, Kur’ân, bütün âlemlerin Rabbi ve Hâlıkının hitabı ve konuşması; ve hiçbir cihette taklidi ve tasannuu ihsas edecek bir emare bulunmayan bir mukâlemesi; ve bütün insanların, belki bütün mahlûkatın namına meb’us ve nev-i beşerin en meşhur ve namdar muhatabı bulunan ve o muhatabın kuvvet ve vüs’at-i imanı koca İslâmiyeti tereşşuh edip sahibini Kab-ı Kavseyn makamına çıkararak muhatab-ı Samedâniyeye mazhariyetle nüzul eden; ve saadet-i dâreyne dair ve hilkat-i kâinatın neticelerine ve ondaki Rabbânî maksatlara ait mesâili ve o muhatabın bütün hakaik-i İslâmiyeyi taşıyan en yüksek ve en geniş olan imanını beyan ve izah eden; ve koca kâinatın bir harita, bir saat, bir hane gibi her tarafını gösterip, çevirip, onları yapan San’atkârı tavrıyla ifade ve talim eden Kur’ân-ı Mucizü’l-Beyanın elbette mislini getirmek mümkün değildir ve derece-i i’câzına yetişilmez.

Hem, Kur’ân’ı tefsir eden ve bir kısmı otuz-kırk, hattâ yetmiş cilt olarak birer tefsiryazan yüksek zekâlı müdakkik binlerle mütefennin ulemanın senetleri ve delilleriylebeyan ettikleri Kur’ân’daki hadsiz meziyetleri ve nükteleri ve hâsiyetleri ve sırları veâli mânaları ve umûr-u gaybiyenin her nev’inden kesretli,

Hâlık: yaratıcı, herşeyi yaratan Allah	Kab-ı Kavseyn: Allah’a en yakın olan makam; Peygamberimiz Miracda bu makamda bizzat Cenâb-ı Hak ile görüşmüştür
Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyan: açıklamalarıyla ve anlatımıyla benzerini yapmakta akılları âciz bırakan Kur’ân	Rab: herbir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları için muhtaç olduğu şeyleri veren, onları terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulunduran Allah
Rabbânî: Rab olan Allah’a ait	San’atkâr: herşeyi san’atlı ve mükemmel bir şekilde yaratan Allah
belâğat: sözün düzgün, kusursuz, halin ve makamın icabına göre yerinde söylenmesi	beyan: açıklama, anlatım
cihet: şekil, yön	derece-i i’caz: mu’cizelik derecesi
emare: belirti, işaret	fevkinde: üstünde
hadsiz: sınırsız	hakaik-ı İslâmiye: İslâmın gerçekleri, esasları
hilkat-i kâinat: kâinatın yaratılışı	hâsiyet: özellik, hususiyet
ihsas etmek: hissettirmek	izah etmek: açıklamak
kelâm: ifade, söz	kesretli: çok sayıda
kâinat: evren, bütün yaratılmışlar	mahlûkat: yaratılmışlar
mazhariyet: erişme, nail olma	meb’us: gönderilmiş, görevli
mesâil: meseleler	meziyet: üstün özellik
misl: benzer	muhatab-ı Samedâniye: her şeyin Kendine muhtaç olduğu, fakat Kendisi hiçbir şeye muhtaç olmayan Allah’ın muhatabı
muhatap: kendisine karşı konuşulan	muhâtab: hitap edilen, kendisine karşı konuşulan
mukâleme: konuşma	mu’cize: Allah tarafından gönderilen, bir benzerini yapma hususunda başkalarını âciz ve hayrette bırakan olağanüstü şey
müdakkik: dikkatli bir şekilde araştıran	mütefennin: bilgili, sanatkâr, fen ilimlerine sahip
nam: ad	namdar: şan ve şöhret sahibi
nev-i beşer: insanlar, insanlık	nev’i: çeşit, tür
nükte: ince ve anlamlı söz	nüzul etmek: inmek
saadet-i dareyn: dünya ve âhiret mutluluğu	senet: delil, belge
sükût: sessiz kalma, susma	takât-i beşer: insan gücü
talim etmek: öğretmek	tasannu: yapmacık hareket, zorla birşeyi iyi göstermeye çalışma
tefsir etmek: açıklamak, yorumlamak	tereşşuh etmek: sızmak, damlamak
tezahür etmek: görünmek, ortaya çıkmak	ulema: âlimler
ulviyet: yücelik	umûr-u gaybiye: gayb âlemine ait işler
vüs’at-i iman: iman genişliği, büyüklüğü	âcizâne: âciz bir şekilde
âli: yüksek, yüce

 

[TaLHa]

İkinci Kısım - Sayfa 167

gaybî ihbarları izhar ve ispat etmeleri; ve bilhassa Risale-i Nur’un yüz otuz kitabının herbiri, Kur’ân’ın bir meziyetini, bir nüktesini kat’î burhanlarla ispat etmesi; ve bilhassa Mu’cizat-ı Kur’âniye Risalesi şimendifer ve tayyare gibi medeniyetin harikalarından çok şeyleri Kur’ân’dan istihraç eden Yirminci Sözün İkinci Makamı; ve Risale-i Nur’a ve elektriğe işaret eden âyetlerin işârâtını bildiren İşarât-ı Kur’âniye namındaki Birinci Şuâ; ve huruf-u Kur’âniye ne kadar muntazam, esrarlı ve mânâlı olduğunu gösteren Rumuzât-ı Semaniye nâmındaki sekiz küçük risaleler; ve Sûre-i Fethin âhirki âyeti beş vech ile ihbar-ı gaybî cihetinde mu’cizeliğini ispat eden küçük bir risale gibi Risale-i Nur’un herbir cüz’ü, Kur’ân’ın bir hakikatini, bir nurunu izhar etmesi, Kur’ân’ın misli olmadığına ve mu’cize ve harika olduğuna ve bu âlem-i şehadette âlem-i gaybın lisanı ve bir Allâmü’l-Guyûbun kelâmı bulunduğuna bir imzadır.

İşte, altı noktada ve altı cihette ve altı makamda işaret edilen Kur’ân’ın mezkûr meziyetleri ve hâsiyetleri içindir ki, haşmetli hakimiyet-i nuraniyesi ve azametli saltanat-ı kudsiyesi, asırların yüzlerini ışıklandırarak, zemin yüzünü dahi bin üç yüz sene tenvir ederek kemâl-i ihtiramla devam etmesi; hem o hâsiyetleri içindir ki, Kur’ân’ın herbir harfi, hiç olmazsa on sevabı ve on hasenesi olması ve on meyve-i bâki vermesi; hattâ bir kısım âyâtın ve sûrelerin herbir harfi, yüz ve bin ve daha ziyade meyve vermesi; ve mübarek vakitlerde her harfin nuru ve sevabı ve kıymeti ondan yüzlere çıkması gibi kudsî imtiyazları kazanmış diye dünya seyyahı anladı ve kalbine dedi:

İşte böyle her cihetle mu’cizatlı bu Kur’ân, sûrelerinin icmâıyla ve âyâtınınittifakıyla ve esrar ve envârının tevâfukuyla ve semerat ve âsârının tetabukuyla,

Allâmü’l-Guyûb: gayb âlemini ve bütün gizlilikleri bilen Allah	Mu’cizât-ı Kur’âniye: Kur’ân’ın mu’cizeliğine dair yazılan risale; Yirmi Beşinci Söz
Rumuzât-ı Semâniye: (bk. bilgiler)	Sûre-i Feth: Fetih Sûresi, Kur’ân-ı Kerimin 48. sûresi
azametli: büyük, haşmetli	bilhassa: özellikle
burhan: kuvvetli delil, kanıt	cihet: şekil, yön
cüz’: kısım, parça	envâr: nurlar, ışıklar
esrar: sırlar, gizemler	gaybî: bilinmeyen, gayb âlemine ait
hakikat: gerçek	hakimiyet-i nuraniye: nurlu hakimiyet, egemenlik
hasene: sevap	haşmetli: görkemli, heybetli
huruf-u Kur’âniye: Kur’ân’ın harfleri	hâsiyet: özellik, hususiyet
icma: görüş birliği	ihbar: haber verme
ihbar-ı gaybî: gayb âleminden haber vermek	imtiyaz: ayrıcalık, farklılık
istihraç etmek: çıkarmak	ittifak: birleşme, birlik
izhar: açığa çıkarma, gösterme	işârât: işaretler
işârât-ı Kur’âniye: Kur’ân’ın işaretleri	kat’i: kesin
kelâm: ifade, söz	kemâl-i ihtiram: kusursuz ve mükemmel saygı, hürmet
kudsî: her türlü kusur ve noksandan uzak, kutsal	lisan: dil
meyve-i bâki: kalıcı, sonsuzluğa ait meyve	meziyet: üstün özellik
mezkûr: adı geçen	misl: benzer
muntazam: düzenli, intizamlı	mu’cize: Allah tarafından gönderilen, bir benzerini yapma hususunda başkalarını âciz ve hayrette bırakan olağanüstü şey
mu’cizât: mu’cizeler	mübarek: bereketli, hayırlı
nam: ad, ünvan	nükte: ince anlamlı söz
risale: mektup, Risale-i Nur Külliyatından her bir bölüm	saltanat-ı kudsiye: kutsal saltanat, egemenlik
semerat: meyveler, neticeler	seyyah: gezgin, yolcu
tayyare: uçak	tenvir etmek: nurlandırmak, aydınlatmak
tetabuk: uygunluk	tevâfuk: uygunluk
vecih: şekil, yön	zemin: yer, dünya
ziyade: çok	âhir: son
âlem-i gayb: gayb âlemi, görünmeyen âlem	âlem-i şehadet: görünen âlem, dünya
âsâr: eserler, ürünler	âyât: âyetler
şimendifer: tren	şua: ışık kaynağından çıkan ışık teli; ışın

 

[TaLHa]

İkinci Kısım - Sayfa 168

birtek Vâcibü’l-Vücudun vücuduna ve vahdetine ve sıfât ve esmâsına, delillerle ispat suretinde öyle şehadet etmiş ki, bütün ehl-i imanın hadsiz şehadetleri, onun şehadetinden tereşşuh etmişler.

İşte, bu yolcunun, Kur’ân’dan aldığı ders-i tevhid ve imana kısa bir işaret olarak,Birinci Makamın On Yedinci Mertebesinde böyle,

لاَۤ إِلٰهَ إِلاَّ اللهُ الْوَاجِبُ الْوُجُودِ الْوَاحِدُ اْلاَحَدُ الَّذِى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهِ فِى وَحْدَتِهِ:اَلْقُرْآنُ الْمُعْجِزُ الْبَيَانِ، اَلْمَقْبُولُ الْمَرْغُوبُ لأَجْنَاسِ الْمَلَكِ وَاْلاِنْسِ وَالْجَانِّ، اَلْمَقْرُوءُ كُلُّ اٰيَاتِهِ فِى كُلِّ دَقِيقَةٍ بِكَمَالِ اْلاِحْتِرَامِ، بِأَلْسِنَةِ مِئَاتِ الْمَلاَيِينَ مِنْ نَوْعِ اْلاِنْسَانِ، اَلدَّاۤئِمُ سَلْطَنَتُهُ الْقُدْسِيَّةُ عَلٰۤى اَقْطَارِ اْلاَرْضِ وَاْلاَكْوَانِ، وَعَلٰى وُجُوهِ اْلاَعْصَارِ وَالزَّمَانِ، وَالْجَارِي حَاكِمِيَّتُهُ اَلْمَعْنَوِيَّةُ النُّورَانِيَّةُ عَلٰى نِصْفِ اْلاَرْضِ وَخُمْسِ الْبَشَرِ فِى اَرْبَعَةَ عَشَرَ عَصْرًا بِكَمَالِ اْلاِحْتِشَامِ... وَكَذَا شَهِدَ وَبَرْهَنَ بِاِجْمَاعِ سُوَرِهِ الْقُدْسِيَّةِ السَّمَاوِيَّةِ، وَبِاِتِّفَاقِ اٰيَاتِهِ النُّورَانِيَّةِ اْلإِلٰهِيَّةِ، وَبِتَوَافُقِ أَسْرَارِهِ وَأَنْوَارِهِ وَبِتَطَابُقِ حَقَاۤئِقِهِ وَثَمَرَاتِهِ وَآثَارِهِ بِالْمُشَاهَدَةِ وَالْعَيَانِ

1 denilmiştir.

Sonra, bir fakir insana değil fâni ve muvakkat bir tarlayı, bir haneyi, belki kocakâinatı ve dünya kadar bir mülk-ü bâkiyi kazandıran ve bir fâni adama ebedî bir hayatın levazımatını bulduran ve ecelin darağacını bekleyen bir bîçareyi idam-ı ebedîden kurtaran ve saadet-i sermediyenin hazinesini açan en kıymettar


[NOT]Dipnot-1 Allah’tan başka ilâh yoktur. O Vâcibü’l-Vücud ve Vâhid-i Ehad ki, melek ve ins ve cin ecnâsının makbulü ve mergubu olan, her dakikada bütün âyetleri nev-i insandan yüz milyonların lisanında kemâl-i ihtiramla okunan, saltanat-ı kudsiyesi arzın ve âlemlerin aktarında ve zamanın ve asırların yüzlerinde devam eden, nuranî hâkimiyet-i mâneviyesi arzın yarısında ve beşerin beşte birinde on dört asırdır kemâl-i ihtişamla cârî olan Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyan, Onun vahdet içindeki vücub-u vücuduna delâlet eder. Kezâ, Kur’ân, müşahede ve ayân ile, kudsî ve semâvî sûrelerinin icmâı ve nurânî ve İlâhî âyetlerinin ittifakı ve esrar ve envârının tevafuku ve hakaik ve semerât ve âsârının tetabukuyla Onun vahdet içindeki vücub-u vücuduna şehadet ve onu ispat eder. [/NOT]

Vâcibü’l-Vücud: varlığı zorunlu olan, var olmak için hiçbir sebebe ihtiyacı olmayan Allah	bîçare: çaresiz, zavallı
darağacı: idam sehpası	ders-i tevhid: Allah’ın varlık ve birliğinden bahseden ders
ebedî: sonu olmayan, sonsuz	ecel: ölüm vakti
ehl-i iman: Allah’a ve iman esaslarına inanan kimseler, mü’minler	esmâ: Allah’ın isimleri
fâni: geçici, ölümlü	hadsiz: sınırsız
idam-ı ebedî: sonsuz yok oluş	kâinat: evren, bütün yaratılmışlar
kıymettar: kıymetli, değerli	levazımat: gerekli olan şeyler
muvakkat: geçici	mülk-ü bâkî: devamlı ve kalıcı mülk
saadet-i sermediye: sonsuz mutluluk	suret: biçim, şekil
sıfât: vasıflar, özellikler	tereşşuh etmek: sızmak
vahdet: birlik	vücud: varlık, var oluş
şehadet: şahitlik, tanıklık

 

[TaLHa]

İkinci Kısım - Sayfa 169

sermaye-i insaniyenin iman olduğunu bilen mezkûr misafir ve hayat yolcusu, kendi nefsine dedi ki: “Haydi, ileri! İmanın hadsiz mertebelerinden bir mertebe daha kazanmak için kâinatın hey’et-i mecmuasına müracaat edip, o da ne diyor, dinlemeliyiz; erkânından ve eczasından aldığımız dersleri tekmil ve tenvir etmeliyiz” diye, Kur’ân’dan aldığı geniş ve ihatalı bir dürbünle baktı, gördü:

Bu kâinat, o kadar mânidar ve muntazamdır ki, mücessem bir kitab-ı Sübhânî vecismânî bir Kur’ân-ı Rabbânî ve müzeyyen bir saray-ı Samedânî ve muntazam birşehr-i Rahmânî suretinde görünüyor. O kitabın bütün sûreleri, âyetleri ve kelimatları, hattâ harfleri ve babları ve fasılları ve sahifeleri ve satırları, umumunun her vakit mânidarâne mahv u ispatları ve hakîmâne tağyir ve tahvilleri, icma ile, bir Alîm-i Külli Şeyin ve bir Kadîr-i Külli Şeyin ve bir Musannıfın, herşeyde herşeyi gören ve herşeyin herşeyi ile münasebetini bilen, riayet eden bir Nakkâş-ı Zülcelâlin ve birKâtib-i Zülkemâlin vücudunu ve mevcudiyetini bilbedâhe ifade ettikleri gibi, bütünerkân ve envâıyla ve ecza ve cüz’iyatıyla ve sekeneleri ve müştemilâtiyle ve varidatve masarıfatıyla ve onlarda maslahatkârâne tebdilleriyle ve hikmetperverâne tecditleriyle, bil’ittifak, hadsiz bir kudret ve nihayetsiz bir hikmetle iş gören âli bir Ustanın ve misilsiz bir Sâniin mevcudiyetini ve vahdetini bildiriyorlar. Ve kâinatın azametine münasip iki büyük ve geniş hakikatın şehadetleri, kâinatın bu büyükşehadetini ispat ediyorlar.

Alîm-i Külli Şey: herşeyi bilen ve herşey ilmi dahilinde olan Allah	Kur’ân-ı Rabbânî: herbir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları için muhtaç olduğu şeyleri veren, onları terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulunduran Allah’ın Kur’ân’ı; kâinat kitabı
Kàdir-i Külli Şey: sınırsız güç ve kudret sahibi olan ve herşeye gücü yeten Allah	Kâtib-i Zülkemâl: bütün varlıkları bir kitap yazar gibi, mükemmel ve kusursuz bir şekilde yaratan Allah
Musannıf: herşeyi istediği surette ve mükemmel bir şekilde sınıflandıran, bir kitap gibi düzenleyen Allah	Nakkaş-ı Zülcelâl: herşeyi nakışlı ve süslü bir şekilde yaratan, sonsuz haşmet ve yücelik sahibi Allah
Sâni: her şeyi san’atla yaratan Allah	azamet: büyüklük, haşmet
bab: bölüm	bilbedâhe: açık bir şekilde
bil’ittifak: ittifakla, birleşerek	cismanî: maddi vücuda sahip
cüz’iyat: küçük ve ferdî şeyler	ecza: kısımlar, parçalar
envâ: neviler, türler	erkân: esaslar, temel unsurlar
fasıl: kısım	hadsiz: sınırsız
hakikat: gerçek	hakîmâne: hikmetle, bir maksat ve gayeye yönelik bir şekilde
heyet-i mecmua: genel yapı, bir şeyin tamamı, bütünü	hikmet: fayda, gaye; herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde yaratılması
hikmetperverâne: hikmetli yapmayı pek sever bir şekilde	icma: fikir birliği
ihata: kuşatma, kapsama	kelimât: kelimeler, sözler
kitab-ı Sübhânî: her türlü eksiklikten sonsuz derecede yüce olan Allah’a ait kutsal kitap	kudret: Allah’ın bütün varlığı kuşatan güç ve iktidarı
kâinat: evren, bütün yaratılmışlar	mahv u ispat: yok olma ve var olma
maslahatkârâne: faydalı ve yararlı bir şekilde	masârifât: giderler
mevcudiyet: varlık, var olma hali	mezkûr: adı geçen
misilsiz: benzersiz	muntazam: düzenli, intizamlı
mânidar: mânâlı, anlamlı	mücessem: cisimleşmiş, maddi yapısı olan
münasebet: bağlantı, ilgi	müzeyyen: süslenmiş, süslü
müştemilât: içindekiler	nakkaşlık: işleme ustalığı
nefis: kişinin kendisi	nihayetsiz: sonsuz
riayet: gözetme, kollama	saray-ı Samedânî: Kendisi hiçbir şeye muhtaç olmayan fakat her şeyin Kendisine muhtaç olduğu Allah’a ait saray; kâinat
sekene: sakinler, ikamet edenler	sermaye-i insaniye: insanın sermayesi
suret: biçim, şekil	tahvil: dönüşme, dönüştürme
tağyir: değişme, değiştirme	tebdil: değişme, değiştirme
tecdit: yenileme	tekmil: mükemmelleştirme, tamamlama
tenvir: aydınlatma, nurlandırma	umum: bütün, genel
vahdet: birlik	varidat: gelirler
vücud: varlık, var oluş	âli: yüksek, yüce
şehadet: şahitlik, tanıklık	şehr-i Rahmânî: rahmet ve merhameti sınırsız olan Allah’a ait olan şehir; kâinat

 

[TaLHa]

İkinci Kısım - Sayfa 170

Birinci Hakikat: Usulüddin ve ilm-i kelâmın dâhi ulemasının ve hükema-i İslâmiyenin gördükleri ve hadsiz burhanlarla ispat ettikleri “hudûs” ve “imkân”hakikatleridir. Onlar demişler ki:

“Madem âlemde ve herşeyde tagayyür ve tebeddül var; elbette fânidir, hâdistir,kadîm olamaz. Madem hâdistir, elbette onu ihdas eden bir Sâni var. Ve madem herşeyin zâtında vücudî ve ademî bir sebep bulunmazsa müsâvidir; elbette vâcip ve ezelî olamaz. Ve madem muhal ve bâtıl olan devir ve teselsül ile birbirini icad etmek mümkün olmadığı kat’î burhanlarla ispat edilmiş; elbette öyle bir Vâcibü’l-Vücudunm evcudiyeti lâzımdır ki, nazîri mümteni, misli muhal ve bütün mâadâsı mümkün ve mâsivâsı mahlûku olacak.”

Evet hudûs hakikati kâinatı istilâ etmiş. Çoğunu göz görüyor, diğer kısmını akıl görüyor. Çünkü, gözümüzün önünde her sene güz mevsiminde öyle bir âlem vefat eder ki, herbirisinin hadsiz efradı bulunan ve herbiri zîhayat bir kâinat hükmünde olan yüz bin nevi nebatat ve küçücük hayvanat, o âlemle beraber vefat ederler. Fakat o kadar intizamla bir vefattır ki, haşir ve neşirlerine medar olan ve rahmet vehikmetin mu’cizeleri, kudret ve ilmin harikaları bulunan çekirdekleri ve tohumları ve yumurtacıkları baharda yerlerinde bırakıp, defter-i a’mâllerini ve gördükleri vazifelerin programlarını onların ellerine vererek Hafîz-i Zülcelâlin himayesi altında,hikmetine emanet eder, sonra vefat ederler. Ve bahar mevsiminde, Haşr-i Âzamın yüz bin misali ve nümune ve delilleri hükmünde olarak, o vefat eden ağaçlar ve kökler ve bir kısım hayvancıklar, aynen ihya ve diriliyorlar. Ve bir kısmının dahi, kendi yerlerinde emsalleri ve aynen

Hafîz-i Zülcelâl: sonsuz haşmet ve yücelik sahibi, olmakla beraber büyük küçük herşeyi kaydedip koruyan Allah	Haşr-i Âzam: öldükten sonra âhirette tekrar diriltilip Allah’ın huzurunda toplanma
Sâni: her şeyi san’atla yaratan Allah	Vâcibü’l-Vücud: varlığı zorunlu olan ve var olmak için hiçbir sebebe ihtiyacı olmayan Allah
ademî: yokluğa ait	burhan: mantıkî ve kesin delil, kanıt
bâtıl: doğru olmayan, yalan, yanlış	defter-i a’mâl: amel defteri
devir: kısır döngü; tavuk mu yumurtadan, yumurta mı tavuktan çıktı gibi sonuçsuz iddialar	dâhi: son derece zeki, dehâ ve hikmet sahibi
efrad: fertler, bireyler	emsal: benzerler
ezelî: varlığının başlangıcı olmayan, sonsuz	fâni: geçici, ölümlü
hadsiz: sınırsız	hakikat: gerçek
hayvanat: hayvanlar	haşr: yeniden diriliş; insanların öldükten sonra tekrar diriltilip Allah‘ın huzurunda toplanması
hikmet: fayda, gaye; herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde yaratılması	himaye: koruma
hudûs: sonradan meydana gelme, yok iken varlık kazanma	hâdis: sonradan var olan, sonradan yaratılan
hükema-i İslâmiye: Müslüman felsefe âlimleri, filozofları	icad etmek: yaratmak, var etmek
ihdas etmek: meydana getirmek, yaratmak, ortaya koymak	ihya: hayat verme, diriltme
ilm-i kelâm: kelâm ilmi; iman hakikatlerini ispat eden ve açıklayan bilim dalı	imkân: olabilirlik, varlığı ile yokluğu eşit olan ve varlığı Allah’ın var etmesine bağlı olan
intizam: disiplin, düzen	istilâ etmek: kuşatmak
kadîm: varlığının başlangıcı ve öncesi olmayan	kat’î: kesin bir şekilde
kudret: Allah’ın bütün varlığı kuşatan güç ve iktidarı	kâinat: evren, bütün yaratılmışlar
maadâ: Ondan başka, Onun dışında	mahlûk: yaratık
medar: kaynak, sebep, vesile	mevcudiyet: var olma hali
misl: benzer	muhal: imkansız, olmayacak şey
mu’cize: bir benzerini yapma konusunda başkalarını âciz bırakan olağanüstü şey	mâsivâ: Allah’ın dışındaki varlıklar
mümteni: imkansız	müsavi: eşit, denk
nazir: benzer, eş	nebatat: bitkiler
nevi: çeşit, tür	neşir: yayma, yayılma; diriliş
rahmet: İlâhî şefkat, merhamet	tagayyür: başkalaşma
tebeddül: değişme	teselsül: zincirleme; sonu gelmeyen soru ve iddialar
ulema: âlimler	usulüddin: din usulü, kelâm ilmi
vâcip: zorunlu	vücudî: varlıkla ilgili, varlığa ait
zîhayat: canlı, hayat sahibi

 

[TaLHa]

İkinci Kısım - Sayfa 171

onlara benzeyenleri icad ve ihya olunuyor. Ve geçen baharın mevcudatı, işledikleri amellerin ve vazifelerin sahifelerini ilânat gibi neşredip

1 وَاِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ âyetinin bir misalini gösteriyorlar.

Hem heyet-i mecmua cihetinde, her güzde ve her baharda büyük bir âlem vefat eder ve taze bir âlem vücuda gelir. Ve o vefat ve hudûs o kadar muntazam cereyan ediyor ve o vefat ve hudûsta, gayet intizam ve mizanla o kadar nevilerin ve fiyatları ve hudûsları oluyor ki, güya dünya öyle bir misafirhanedir ki, zîhayat kâinatlar ona misafir olurlar ve seyyah âlemler ve seyyar dünyalar ona gelirler, vazifelerini görürler, giderler.

İşte, bu dünyada böyle hayattar dünyaları ve vazifedar kâinatları kemâl-i ilim ve hikmet ve mîzanla ve muvazene ve intizam ve nizamla ihdas ve icad edip Rabbânî maksatlarda ve İlâhî gayelerde ve Rahmânî hizmetlerde kadîrâne istimal ve rahîmâne istihdam eden bir Zât-ı Zülcelâlin vücub-u vücudu ve hadsiz kudreti ve nihayetsiz hikmeti, bilbedahe güneş gibi, akıllara görünüyor. Hudûs mesâilini Risale-i Nur’a ve muhakkikîn-i kelâmiyenin kitaplarına havale ile o bahsi kapıyoruz.

Amma imkân ciheti ise, o da kâinatı istilâ ve ihâta etmiş. Çünkü görüyoruz ki, herşey, küllî ve cüz’î bulunsun, büyük ve küçük olsun, Arştan ferşe, zerrattan seyyârâta kadar her mevcut, mahsus bir zât ve muayyen bir suret ve mümtaz bir şahsiyet ve has sıfatlar ve hikmetli keyfiyetler ve maslahatlı cihazlarla dünyaya gönderiliyor. Halbuki, o mahsus zâta ve o mahiyete, hadsiz imkânat içinde o hususiyeti vermek; hem, sûretler adedince imkânlar ve ihtimaller içinde o nakışlı

[NOT]Dipnot-1 “Amel defterleri açılıp yayınlandığında…” Tekvir Sûresi, 81:10. [/NOT]

Arş: göğün en yüksek katı; Cenâb-ı Allah’ın büyüklük ve yüceliğinin tecelli ettiği yer	Rabbânî: Rab olan Allah’a ait
Rahmânî: rahmeti sonsuz olan Allah’a ait	Zât-ı Zülcelâl: sonsuz büyüklük ve haşmet sahibi olan Zât, Allah
bilbedâhe: apaçık bir şekilde	cereyan etmek: meydana gelmek
cihet: taraf, yön	cüz’î: az, basit, ferdî
ferş: yer	hadsiz: sınırsız
hayattar: canlı	heyet-i mecmua: birşeyin geneli, bütünü
hikmet: fayda, gaye; herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde yaratılması	hudûs: sonradan meydana gelme, yok iken varlık kazanma
hususiyet: özellik	icad: var etme, yaratma
ihdas: yaratma, meydana getirme	ihya: hayat verme, diriltme
ihâta: kuşatma, kapsama	ilânat: ilânlar, duyurular
imkânat: imkânlar, ihtimaller, olasılıklar	intizam: disiplin, düzen
istihdam etmek: çalıştırmak	istilâ: işgal, kaplama
istimal: kullanma	kadîrâne: kudretli, güçlü bir şekilde
kemâl-i ilim: ilimdeki mükemmellik, mükemmel bilgi	keyfiyet: durum, nitelik, özellik
kudret: Allah’ın bütün varlığı kuşatan güç ve iktidarı	kâinat: evren, bütün yaratılmışlar
küllî: büyük, kapsamlı tür	mahiyet: esas nitelik, özellik
mahsus: has, özel	maslahat: fayda, gaye
mesâil: meseleler	mevcudat: varlıklar
mevcut: var	mizan: ölçü, denge
muayyen: belirlenmiş, kararlaştırılmış	muhakkikîn-i kelâmiye: gerçekleri araştıran ve delilleriyle bilen kelam âlimleri
muntazam: düzenli, intizamlı	muvazene: karşılaştırma, kıyaslama
mümtaz: seçkin, üstün	nevi: çeşit, tür
neşretmek: yaymak	nihayetsiz: sonsuz
nizam: düzen	rahîmâne: merhametli bir şekilde
seyyah: gezgin, yolcu	seyyarat: gök cisimleri, gezegenler
suret: biçim, şekil	vazifedar: vazifeli, görevli
vefiyat: vefatlar, ölümler	vücub-u vücud: Allah’ın varlığının zorunlu oluşu, var olmak için bir sebebe muhtaç olmaması
vücuda gelmek: var olmak	zerrat: zerreler, atomlar
zîhayat: canlı, hayat sahibi

 

[TaLHa]

İkinci Kısım - Sayfa 172

ve fârikalı ve münasip o muayyen sureti giydirmek; hem, hem cinsinden olan eşhasın miktarınca imkânlar içinde çalkanan o mevcuda, o lâyık şahsiyeti imtiyazla tahsis etmek; hem, sıfatların nevileri ve mertebeleri sayısınca imkânlar ve ihtimaller içinde şekilsiz ve mütereddit bulunan o masnua o has ve muvafık maslahatlı sıfatları yerleştirmek; hem hadsiz yollar ve tarzlarda bulunması mümkün olması noktasında hadsiz imkânat ve ihtimalât içinde mütehayyir, sergerdan, hedefsiz o mahlûka, o hikmetli keyfiyetleri ve inâyetli cihazları takmak ve teçhiz etmek, elbette küllî ve cüz’î bütün mümkinat adedince ve her mümkünün mezkûr mahiyet ve hüviyet, heyet ve suret, sıfat ve vaziyetinin imkânâtı adedince, tahsis edici, tercih edici, tayin edici,ihdas edici bir Vâcibü’l-Vücudun vücub-u vücuduna ve hadsiz kudretine ve nihayetsiz hikmetine ve hiçbir şey ve hiçbir şe’n Ondan gizlenmediğine ve hiçbir şey Ona ağır gelmediğine ve en büyük birşey, en küçük birşey gibi Ona kolay geldiğine ve bir baharı bir ağaç kadar ve bir ağacı bir çekirdek kadar suhuletle icad edebildiğine işaretler ve delâletler ve şehadetler, imkân hakikatinden çıkıp kâinatın bu büyük şehadetinin bir kanadını teşkil ederler.

Kâinatın şehadetini, her iki kanadı ve iki hakikatıyle Risale-i Nur eczaları vebilhassa Yirmi İkinci ve Otuz İkinci Sözler ve Yirminci ve Otuz Üçüncü Mektuplar tamamiyle ispat ve izah ettiklerinden, onlara havale ederek bu pek uzun kıssayı kısa kestik.

Kâinatın heyet-i mecmuasından gelen büyük ve küllî şehadetin ikinci kanadını ispat eden:

İkinci Hakikat: Bu mütemadiyen çalkanan inkılâplar ve tahavvülâtlar içinde vücudunu ve hizmetini ve zîhayat ise hayatını muhafazaya ve vazifesini yerine

Vâcibü’l-Vücud: varlığı zorunlu olan ve var olmak için hiçbir şeye ihtiyacı olmayan Allah	bilhassa: özellikle
cüz’î: küçük, ferdî	delâlet: delil olma, işaret etme
ecza: kısımlar, parçalar	eşhas: şahıslar, kişiler
fârika: birbirine benzememe özelliği, ayırıcı özellik	hadsiz: sayısız, sınırsız
hakikat: doğru, gerçek	heyet: yapı, görünüm
heyet-i mecmua: birşeyin geneli, bütünü	hikmet: fayda, gaye; herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde yaratılması
hüviyet: kimlik, şahsiyet, kişilik	icad etmek: yaratmak, var etmek
ihdas etmek: meydana getirmek, yaratmak	ihtimâlât: ihtimaller
imkân: olabilirlik, varlığı ile yokluğu eşit olan ve varlığı Allah’ın var etmesine bağlı olan	imkânât: imkanlar, olasılıklar
imtiyaz: ayrıcalık, farklılık	inayet: bütün yararların, hikmetlerin ve faydaların kaynağı olan düzen
inkılâp: büyük değişim, dönüşüm	izah etmek: açıklamak
keyfiyet: durum, nitelik, oluşum	kudret: Allah’ın bütün varlığı kuşatan güç ve iktidarı
kâinat: evren, bütün yaratılmışlar	küllî: büyük, kapsamlı tür
kıssa: ibretli hikâye	mahiyet: esas nitelik, özellik
mahlûk: yaratık	maslahat: fayda, yarar
masnu: san’at eseri varlık	mevcud: varlık
mezkûr: adı geçen	muayyen: belirlenmiş, kararlaştırılmış
muhafaza: koruma, saklama	muvafık: lâyık, uygun
mümkinat: olması imkan dahilinde olan, varlığı Allah’ın var etmesine bağlı olan şeyler	münasip: uygun
mütehayyir: şaşkın, yol bulamayan	mütemadiyen: sürekli olarak, aralıksız
mütereddit: kararsız, bir sûret almamış	nevi: çeşit, tür
nihayetsiz: sonsuz	sergerdan: başı dönmüş
suhuletle: kolayca, kolaylıkla	suret: biçim, şekil
tahavvülât: değişimler, başkalaşmalar	tahsis etmek: husûsi kılmak, ait kılmak
teçhiz etmek: donatmak, cihazları takmak	teşkil etmek: meydana getirmek, oluşturmak
vücub-u vücud: Allah’ın varlığının zorunlu oluşu, var olmak için bir sebebe muhtaç olmaması	vücud: varlık, var oluş
zîhayat: canlı, hayat sahibi	şehadet: şahitlik, tanıklık
şe’n: hal, iş, nitelik

 

[TaLHa]

İkinci Kısım - Sayfa 173

getirmeye çalışan mahlûkatta, kuvvetlerinin bütün bütün haricinde bir teavün hakikati görünüyor. Meselâ, unsurları zîhayatın imdadına, hususan bulutları,nebatatın mededine ve nebatatı dahi hayvanatın yardımına ve hayvanat ise insanların muavenetine ve memelerin kevser gibi sütleri, yavruların beslenmelerine ve zîhayatların iktidarları haricindeki pek çok hâcetleri ve erzakları, umulmadık yerlerden onların ellerine verilmesi, hattâ zerrât-ı taamiye dahi hüceyrat-ı bedeniyenin tamirine koşmaları gibi, teshir-i Rabbânî ile ve istihdam-ı Rahmânî ile,hakikat-i teavünün pek çok misalleri doğrudan doğruya, bütün kâinatı bir saray gibi idare eden bir Rabbü’l-Âlemînin umumî ve rahîmâne rububiyetini gösteriyorlar.

Evet; câmid ve şuursuz ve şefkatsiz olan ve birbirine şefkatkârâne, şuurdarâne vaziyet gösteren muavenetçiler, elbette gayet Rahîm ve Hakîm bir Rabb-i Zülcelâlin kuvvetiyle, rahmetiyle, emriyle yardıma koşturuluyorlar.

İşte, kâinatta câri olan teavün-ü umumî, seyyârâttan tâ zîhayatın âzâ ve cihazat vezerrât-ı bedeniyesine kadar kemâl-i intizamla cereyan eden muvazene-i âmme ve muhafaza-i şâmile; ve semâvâtın yaldızlı yüzünden ve zeminin ziynetli yüzünden tâ çiçeklerin süslü yüzlerine kadar kalem gezdiren tezyin; ve kehkeşandan ve manzume-i şemsiyeden tâ mısır ve nar gibi meyvelere kadar hükmeden tanzim; ve güneş ve kamerden ve unsurlardan ve bulutlardan tâ bal arılarına kadar memuriyet veren tavzifgibi pek büyük hakikatlerin, büyüklükleri nisbetindeki şehadetleri, kâinatın şehadetinin ikinci kanadını ispat ve teşkil ederler.

Hakîm: hikmet sahibi, herşeyi hikmetle, belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde yaratan Allah	Rabb-i Zülcelâl: sonsuz heybet ve yücelik sahibi olmakla beraber herşeyin Rabbi olan Allah
Rabbü’l-Âlemîn: âlemlerin Rabbi olan Allah	Rahîm: rahmetinin çok özel tecellîleri olan ve sonsuz şefkat ve merhamet sahibi Allah
cereyan etmek: meydana gelmek	cihazat: cihazlar, âletler
câmid: cansız, donuk	câri: geçerli, yürürlükte olan
erzak: rızıklar	gayet: son derece
hacet: ihtiyaç	hakikat: doğru, gerçek
hakikat-i teavün: yardımlaşma gerçeği	hayvanat: hayvanlar
hususan: özellikle	hüceyrât-ı bedeniye: vücut hücreleri
iktidar: güç, iktidar	imdad: yardım
istihdam-ı Rahmânî: rahmet ve merhameti sonsuz olan Allah’ın çalıştırması, hizmet ettirmesi	kamer: ay
kehkeşan: (bk. bilgiler – Samanyolu)	kemâl-i intizam: mükemmel, kusursuz bir düzen
kevser: Cennette bulunan bir havuz	kâinat: evren, bütün yaratılmışlar
mahlûkat: yaratılmışlar	manzume-i şemsiye: güneş sistemi
muavenet: yardım	muhafaza-i şâmil: kapsamlı bir koruma
muvazene-i âmme: umumi, genel denge	nar: ateş
nebatat: bitkiler	nisbet: kıyas, oran
rahmet: İlâhî şefkat, merhamet	rahîmâne: merhametli bir şekilde
rububiyet: Rablık; herbir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları için muhtaç olduğu şeyleri vermesi, onları terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulundurması	semâvât: gökler
seyyarat: gök cisimleri, gezegenler	tanzim: düzenleme, düzene koyma
tavzif: görevlendirme	teavün: yardımlaşma, dayanışma
teavün-ü umumî: genel yardımlaşma	teshir-i Rabbânî: herbir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları için muhtaç olduğu şeyleri veren, onları terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulunduran Allah’ın herşeye boyun eğdirmesi
tezyin: süsleme	teşkil etmek: meydana getirmek, oluşturmak
umumî: genel, herkese ait	unsur: ana madde; hava, su, toprak, ateş
yaldızlı: parlak	zemin: yeryüzü, dünya
zerrât-ı bedeniye: bedendeki zerreler	zerrât-ı taamiye: yiyecek zerreleri, atomları
ziynetli: süslü	zîhayat: canlı, hayat sahibi
âzâ: uzuvlar, organlar	şefkatkârâne: şefkatli bir şekilde
şefkatsiz: merhametsiz, acımasız	şehadet: şahitlik, tanıklık
şuurkârâne: şuurlu ve bilinçli bir şekilde	şuursuz: bilinçsiz

 

[TaLHa]

İkinci Kısım - Sayfa 174

Madem Risale-i Nur bu büyük şehadeti ispat ve izah etmiş; biz burada bu kısacık işaretle iktifa ederiz.

İşte, dünya seyyahının kâinattan aldığı ders-i imanîye kısa bir işaret olarak, Birinci Makamın On Sekizinci Mertebesinde böyle

لاَۤ إِلٰهَ إِلاَّ اللهُ الْوَاجِبُ الْوُجُودِ، اَلْمُمْتَنِعُ نَظِيرُهُ، اَلْمُمْكِنُ كُلُّ مَا سِوَاهُ، اَلْوَاحِدُ اْلاَحَدُ، اَلَّذِى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهِ فِى وَحْدَتِهِ: هذِهِ الْكَاۤئِنَاتُ، اَلْكِتَابُ الْكَبِيرُ الْمُجَسَّمُ وَالْقُرْاٰنُ الْجِسْمَانِىُّ الْمُعَظَّمُ وَالْقَصْرُ الْمُزَيَّنُ الْمُنَظَّمُ، وَالْبَلَدُ الْمُحْتَشَمُ الْمُنْتَظَمُ، بِاِجْمَاعِ سُوَرِهِ وَاٰيَاتِهِ وَكَلِمَاتِهِ وَحُرُوفِهِ وَاَبْوَابِهِ وَفُصُولِهِ وَصُحُفِهِ وَسُطُورِهِ، وَاِتِّفَاقِ اَرْكَانِهِ وَاَنْوَاعِهِ وَاَجْزَاۤئِهِ وَجُزْئِيَّاتِهِ وَسَكَنَتِهِ وَمُشْتَمِلاَتِهِ وَوَارِدَاتِهِ وَمَصَارِفِهِ، بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ إِحَاطَةِ حَقِيقَةِ الْحُدُوثِ وَالتَّغَيُّرِ وَاْلاِمْكَانِ، بِاِجْمَاعِ جَمِيعِ عُلَمَاءِ عِلْمِ الْكَلاَمِ، وَبِشَهَادَةِ حَقِيقَةِ تَبْدِيلِ صُورَتِهِ وَمُشْتَمِلاَتِهِ بِالْحِكْمَةِ وَاْلاِنْتِظَامِ، وَتَجْدِيدِ حُرُوفِهِ وَكَلِمَاتِهِ بِالنِّظَامِ وَالْمِيزَانِ، وَبِشَهَادَةِ عَظَمَةِ إِحَاطَةِ حَقِيقَةِ: التَّعَاوُنِ، وَالتَّجَاوُبِ، وَالتَّسَانُدِ، وَالتَّدَاخُلِ، وَالْمُوَازَنَةِ، وَالْمُحَافَظَةِ، فِى مَوْجُودَاتِهِ بِالْمُشَاهَدَةِ وَالْعَيَانِ

1
denilmiştir.

Sonra, dünyaya gelen ve dünyanın Yaratanını arayan ve on sekiz adet mertebelerden çıkan ve arş-ı hakikate yetişen bir mîrac-ı imanî ile gaibane marifettenhâzırâne ve muhatabâne bir makama terakki eden meraklı ve müştak yolcu adam, kendi ruhuna dedi ki:


[NOT]Dipnot-1 Allah’tan başka ilâh yoktur. Nazîri mümteni ve Ondan başka herşey mümkin ve Vâhid-i Ehad olan o Vâcibü’l-Vücud ki, mücessem bir kitab-ı kebîr, muazzam bir kur’ân-ı cismânî, munazzam ve müzeyyen bir kasr ve muntazam ve muhteşem bir memleket olan bu kâinat, sûrelerinin ve âyetlerinin ve kelimelerinin ve harflerinin ve bablarının ve fasıllarının ve sayfalarının ve satırlarının icmâıyla ve erkânının ve envâının ve eczasının ve cüz’iyatının ve sekene ve müştemilâtının ve varidat ve masarifinin ittifakıyla, bütün ulema-i ilm-i kelâmın icmâına müstenit hudus ve tagayyür ve imkân hakikatinin azamet-i ihatasının şehadetiyle ve suret ve müştemilâtının hikmet ve intizamla tebdili ve huruf ve kelimatının nizam ve mizanla tecdidi hakikatinin şehadetiyle ve mevcudatında müşahede ve ayân ile görünen teâvün ve tecavüb ve tesanüd ve tedahül ve muvazene ve muhafaza hakikatlerinin azamet-i ihatasının şehadetiyle, Onun vahdet içindeki vücub-u vücuduna delâlet eder. [/NOT]

arş-ı hakikat: hakikat zirvesi, seması	ders-i imanîye: iman dersi
gaibâne: gaybî olarak	hâzırâne: hazırcasına
iktifa etmek: yetinmek	izah etmek: açıklamak
kâinat: evren, bütün yaratılmışlar	marifet: Allah’ı bilme ve tanıma
muhatabâne: kendisine hitap olunurcasına	mîrac-ı imanî: imanda yükseliş
müştak: arzulu, çok istekli	seyyah: gezgin, yolcu
terakkî etmek: yükselmek, ilerlemek	şehadet: şahitlik, tanıklık

 

[TaLHa]

İkinci Kısım - Sayfa 175

“Fâtiha-i şerifede, başından tâ اِيَّاكَ

1 kelimesine kadar gâibane medh ü senâ ile bir huzur gelip اِيَّاكَ hitabına çıkılması gibi, biz dahi doğrudan doğruya gaibane aramayı bırakıp, aradığımızı aradığımızdan sormalıyız. Herşeyi gösteren güneşi, güneşten sormak gerektir. Evet, herşeyi gösteren, kendini herşeyden ziyade gösterir. Öyle ise, şemsin şuââtı ile onu görmek ve tanımak gibi, Hâlıkımızın Esmâ‑i Hüsnâsıyla ve sıfât-ı kudsiyesiyle, Onu kàbiliyetimizin nisbetinde tanımaya çalışabiliriz.

Bu maksadın hadsiz yollarından iki yolu ve o iki yolun hadsiz mertebelerinden iki mertebeyi ve o iki mertebenin pek çok hakikatlerinden ve pek çok uzun tafsilâtından yalnız iki hakikati icmal ve ihtisar ile bu risalede beyan edeceğiz.

Birinci Hakikat: Bilmüşahede gözümüzle görünen ve muhit ve daimî ve muntazamve dehşetli ve semâvî ve arzî olan bütün mevcudatı çeviren ve tebdil ve tecdit eden ve kâinatı kaplayan faaliyet-i müstevliye hakikati görünmesi; ve o her cihetle hikmet-medar faaliyet hakikatının içinde tezahür-ü rubûbiyet hakikatinin bilbedahehissedilmesi; ve o her cihetle rahmetfeşan tezahür-ü rububiyet hakikatının içinde,tebarüz-ü ulûhiyet hakikatı bizzarure bilinmiş olmasıdır.

İşte bu hâkimâne ve hakîmâne faaliyet-i daimeden ve perdesinin arkasında bir Fâil-i Kadîr ve Alîmin ef’âli, görünür gibi hissedilir.

Ve bu mürebbiyâne ve müdebbirâne ef’âl-i Rabbâniyeden ve perdesinin arkasından, herşeyde cilveleri bulunan esmâ-i İlâhiye, hissedilir derecesindebedahetle bilinir.


[NOT]Dipnot-1 “Yalnız Sana.” Fâtiha Sûresi, 1:5. [/NOT]

Alîm: her şeyi hakkıyla bilen, sonsuz ilim sahibi Allah	Esmâ-i Hüsnâ: Allah’ın en güzel isimleri
Fatiha-i şerife: Fatiha Sûresi	Fâil-i Kadîr: her şeye gücü yeten, kudret sahibi olan fâil, Allah
Hâlık: yaratıcı, herşeyi yaratan Allah	arzî: dünyaya âit
bedahet: apaçıklık	beyan etmek: açıklamak
bilbedahe: açıkça	bilmüşahede: gözle görüldüğü gibi
bizzarure: ister istemez, zorunlu olarak	cihet: şekil, yön
cilve: görüntü, yansıma	ef’âl: fiiller, işler
ef’âl-i Rabbâniye: Allah’ın kendi zâtına mahsus ve Rab isminin tecellisi olan fiilleri	esmâ-i İlâhiye: Allah’ın isimleri
faaliyet-i daime: sürekli, devamlı olan faaliyet	faaliyet-i müstevliye: her tarafı istila eden, kaplayan faaliyet
gaibâne: görmeyerek, gaybî olarak	hadsiz: sınırsız
hakikat: gerçek	hakîmâne: hikmetli bir şekilde, herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde olmasıyla
hikmet-medar: hikmetli, hikmet dolu	hitab: konuşma
hâkîmâne: herşeyi hükmü altında tutan, herşeye galip olan Allah’ın herşeye hükmetmesiyle	icmal: kısaca, özet olarak
ihtisar: kısaltma, özetleme	kâinat: evren, bütün yaratılmışlar
medh ü senâ: övme ve yüceltme	mevcudat: varlıklar
muhit: herşeyi kuşatan, kapsayıcı	muntazam: düzenli, intizamlı
müdebbirâne: tedbirli bir şekilde, herşeyi önceden düşünerek	mürebbiyâne: terbiye ederek ve yetiştirerek
nisbetinde: ölçüsünde	rahmetfeşan: rahmet saçan
risale: mektup, Risale-i Nur Külliyatından her bir bölüm	semâvî: gökten gelen
sıfât-ı kudsiye: Allah’ın kutsal sıfatları ve vasıfları	tafsilât: ayrıntılar
tebdil: değiştirme	tebârüz-ü ulûhiyet: Allah’ın mabud ve herşeye hâkim oluşunun kendisini göstermesi
tecdit: yenileme	tezahür-ü rububiyet: Allah’ın bütün varlık âlemini kuşatan egemenliğinin, idare ve terbiyesinin görünmesi
ziyade: çok	şems: güneş
şuâât: ışık kaynağından çıkan ışık telleri; ışınlar

 

[TaLHa]

İkinci Kısım - Sayfa 176

Ve bu celâldarâne ve cemâlperverâne cilvelenen Esmâ-i Hüsnâdan ve perdesinin arkasında, sıfât-ı seb’a-i kudsiyenin ilmelyakîn, belki aynelyakîn, belki hakkalyakîn derecesinde vücutları ve tahakkukları anlaşılır.

Ve bu yedi kudsî sıfatın dahi, bütün masnuatın şehadetiyle, hem hayattarâne, hem kadîrâne, hem alîmâne, hem semîâne, hem basîrâne, hem müridâne, hem mütekellimâne nihayetsiz bir surette tecellileriyle bilbedahe ve bizzarure ve biilmelyakîn bir mevsuf-u Vâcibü’l-Vücudun ve bir müsemmâ-i Vâhid-i Ehadin ve birfâil-i Ferd-i Samedin mevcudiyeti, güneşten daha zâhir, daha parlak bir tarzda, kalbdeki iman gözüne görünür gibi kat’î bilinir. Çünkü, güzel ve mânidar bir kitap ve muntazam bir hane, bedahetle, yazmak ve yapmak fiillerini; ve güzel yazmak veintizamlı yapmak fiilleri dahi, bedahetle, yazıcı ve dülger namlarını; yazıcı ve dülger ünvanları ise, bedahetle, kitabet ve dülgerlik san’atlarını ve sıfatlarını; ve bu san’at ve sıfatlar, bedahetle, herhalde bir zâtı istilzam eder ki, mevsuf ve sâni ve müsemmâve fâil olsun. Fâilsiz bir fiil ve müsemmâsız bir isim mümkün olmadığı gibi, mevsufsuz bir sıfat, san’atkârsız bir san’at dahi mümkün değildir.

İşte bu hakikat ve kaideye binaen, bu kâinat, bütün mevcudâtıyla beraber, kaderin kalemiyle yazılmış, kudretin çekiciyle yapılmış mânidar hadsiz kitaplar, mektuplar,nihayetsiz binalar ve saraylar hükmünde, herbiri binler vech ile ve beraber hadsizvücûh ile Rabbânî ve Rahmânî nihayetsiz fiilleri ve o fiillerin

Esmâ-i Hüsnâ: Allah’ın en güzel isimleri	Rabbânî: Rab olan Allah’a ait
Rahmânî: rahmeti sonsuz olan Allah’a ait	alîmâne: herşeyi çok iyi bilerek
aynelyakîn: gözlem ve müşahedeye dayanarak, şüpheye yer bırakmayacak şekilde kesin bilme	basîrâne: görerek, bilerek
bedahet: apaçıklık	biilmelyakîn: ilmî delillerle elde edilen kesinlikle
bilbedahe: açıkça	binaen: -dayanarak
bizzarure: ister istemez, zorunlu olarak	celâldarâne: haşmetlice, büyüklük gösterircesine
cemâlperverâne: güzelliğe sahip olarak	cilvelenmek: yansımak, görünmek
dülger: yapı ustası	dülgerlik: yapı ustalığı
fail: işi yapan, özne	fâil-i Ferd-i Samed: Kendisinin hiçbir şeye muhtaç olmadığı fakat her şeyin Kendisine muhtaç olduğu ve her şeyi tek başına yapan Allah
hadsiz: sayısız, sınırsız	hakikat: doğru, gerçek
hakkalyakîn: bizzat yaşanarak elde edilen kesinlik	hayattarâne: canlı bir şekilde
ilmelyakîn: ilmî ve sağlam delillere dayanarak, kuşkuya yer bırakmayacak derecede kesin bilme	intizamlı: düzenli, tertipli
istilzam: gerektirme	kader: Allah’ın meydana gelecek hâdiseleri olmadan önce bilmesi, takdir etmesi, plânlaması
kadîrâne: güç ve iktidar sahibi olarak	kaide: düstur, prensip, kural
kat’î: kesin bir şekilde	kitabet: yazım
kudret: Allah’ın bütün varlığı kuşatan güç ve iktidarı	kudsî: her türlü kusur ve noksandan uzak, kutsal
kâinat: evren, bütün yaratılmışlar	masnuat: san’at eseri varlıklar
mevcudat: varlıklar	mevcudiyet: var olma hali
mevsuf: sıfat sahibi, sıfatlanan	mevsuf-u Vâcibü’l-Vücud: varlığı zorunlu olan ve var olmak için hiçbir şeye ihtiyacı olmayan, sıfatlar sahibi Allah
muntazam: düzenli, intizamlı	mânidar: mânâlı, anlamlı
mürşidâne: hak ve doğru yolu göstererek, irşad edici	müsemmâ: isim sahibi, isimlendirilen
müsemmâ-i Vâhid-i Ehad: Zât ve sıfatlarıyla bir olan ve birliği her bir şeyde tecelli eden ve isimler sahibi Cenâb-ı Hak	mütekellimâne: konuşarak
nam: ad	nihayetsiz: sonsuz
semîâne: işiterek	suret: biçim, şekil
sâni: san’atkâr, her işini san’atla yapan	sıfât-ı seb’a-i kudsiye: kutsal yedi sıfat
tahakkuk: gerçekleşme	tecelli: görünme, yansıma
vecih: şekil, yön	vücuh: taraflar, yönler
zâhir: açık, âşikar	ünvan: isim, nam
şehadet: şahitlik, tanıklık

 

[TaLHa]

İkinci Kısım - Sayfa 177

menşeleri olan bin bir esmâ-i İlâhiyenin hadsiz cilveleriyle ve o güzel isimlerin menbaı olan yedi sıfât-ı Sübhâniyenin nihayetsiz tecellîleriyle, o yedi muhit ve kudsî sıfatların madeni ve mevsufu olan ezelî ve ebedî bir Zât-ı Zülcelâlin vücub-u vücuduna ve vahdetine hadsiz işaretler ve nihayetsiz şehadetler ettikleri gibi; bütün o mevcudatta bulunan bütün hüsünler, cemâller, kıymetler, kemâller dahi, ef’âl-i Rabbâniyenin ve esmâ-i İlâhiyenin ve sıfât-ı Samedâniyenin ve şuûnât-ı Sübhâniyenin, kendilerine lâyık ve muvafık kudsî cemâllerine ve kemâllerine ve hepsi birden Zât-ı Akdesin kudsî cemâline ve kemâline bedahetle şehadet ederler.

İşte, faaliyet hakikati içinde tezahür eden rububiyet hakikati, ilim ve hikmetle halkve icad ve sun’ ve ibdâ, nizam ve mizan ile takdir ve tasvir ve tedbir ve tedvir, kast veirade ile tahvil ve tebdil ve tenzil ve tekmil, şefkat ve rahmetle it’âm ve in’âm ve ikram ve ihsan gibi şuûnâtıyla ve tasarrufatıyla kendini gösterir ve tanıttırır. Vetezahür-ü rububiyet hakikatı içinde bedahetle hissedilen ve bulunan ulûhiyetin tebarüz hakikatı dahi, Esmâ-i Hüsnânın rahîmâne ve kerîmâne cilveleriyle ve yedi sıfât-ı sübûtiye olan “hayat, ilim, kudret, irade, sem’, basar ve kelâm” sıfatlarının celâlli ve cemâlli tecellileriyle kendini tanıttırır, bildirir.

Esmâ-i Hüsnâ: Allah’ın en güzel isimleri	Zât-ı Akdes: her türlü kusur ve eksiklikten uzak olan Zât, Allah
Zât-ı Zülcelâl: sonsuz haşmet sahibi olan Zât, Allah	basar: görme
bedahet: apaçıklık	celâl: büyüklük, heybet, haşmet
cemâl: güzellik	cilve: görüntü, yansıma
ebedî: sonu olmayan, sonsuz	ef’âl-i Rabbâniye: terbiye edici olan Allah’a ait fiiller, işler
esmâ-i İlâhiye: Allah’ın isimleri	ezelî: başlangıcı olmayan, sonsuz
hadsiz: sayısız, sınırsız	halk etmek: yaratmak
hikmet: fayda, gaye; herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde yaratılması	hüsün: güzellik
ibdâ: benzersiz güzellikte yaratma	icad: var etme, yaratma
ihsan: lütuf, bağış, ikram	in’am: nimetlendirme
irade: dileme, tercih	it’am: yedirme, doyurma
kast: isteyerek, belli bir amacı kastederek	kelâm: konuşma
kemâl: kusursuzluk, mükemmellik	kerîmâne: lütufkâr ve cömert bir şekilde
kudret: güç ve iktidar	kudsî: her türlü kusur ve noksandan uzak, kutsal
menba: kaynak	menşe: kaynak, asıl, kök
mevcudat: varlıklar	mevsuf: sıfat sahibi, sıfatlandırılan
mizan: ölçü, denge	muhit: kuşatıcı, kapsayıcı
muvafık: lâyık, uygun	nihayetsiz: sonsuz
nizam: düzen	rahmet: İlâhî şefkat, merhamet
rahîmâne: merhametli bir şekilde	rububiyet: Rablık; herbir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları için muhtaç olduğu şeyleri vermesi, onları terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulundurması
sem’: işitme	sun’: san’at
sıfât-ı Samedâniye: her şey Kendisine muhtaç iken Kendisi hiçbir şeye muhtaç olmayan Allah’ın sıfatları	sıfât-ı Sübhâniye: her türlü kusur ve noksandan uzak olan Allah’ın sıfatları
tahvil: dönüştürme	takdir: Allah’ın ezelî ilmiyle belirlemesi
tasarrufat: dilediği gibi kullanma ve idare etmeler	tasvir: suret ve şekil verme
tebarüz: açıkça ortaya çıkma, görünme	tebdil: değiştirme
tecellî: belirme, görünme	tedbir: ihtiyacını karşılama
tedvir: çekip çevirme, idare etme	tekmil: mükemmelleştirme, tamamlama
tenzil: indirme	tezahür etmek: ortaya çıkmak, görünmek
tezahür-ü Rububiyet: Allah’ın bütün varlık âlemini kuşatan egemenliği, idare ve terbiyesinin görünmesi	ulûhiyet: Cenâb-ı Allah’ın ilâhlığı
vahdet: birlik	vücub-u vücud: Allah’ın varlığının zorunlu oluşu, var olmak için bir sebebe muhtaç olmaması
şefkat: acıma, merhamet	şehadet etmek: şahitlik, tanıklık etmek
şuûnât: haller, işler, faaliyetler	şuûnât-ı Sübhâniye: her türlü kusur ve noksandan uzak olan Allah’ın yüce sıfatlarının mahiyetlerinde bulunan ve onları tecelliye sevkeden Zâtına ait kutsal özellikler

 

[TaLHa]

İkinci Kısım - Sayfa 178

Evet, nasıl ki kelâm sıfatı, vahiyler ve ilhamlarla Zât-ı Akdesi tanıttırır. Öyle de,kudret sıfatı dahi, mücessem kelimeleri hükmünde olan san’atlı eserleriyle o Zât-ı Akdesi bildirir ve kâinatı baştan başa bir furkan-ı cismânî mahiyetinde gösterip birKadîr-i Zülcelâli tavsif ve tarif eder.

Ve ilim sıfatı dahi hikmetli, intizamlı, mizanlı olan bütün masnuat miktarınca ve ilimle idare ve tedbir ve tezyin ve temyiz edilen bütün mahlûkat adedince, mevsufları olan birtek Zât-ı Akdesi bildirir.

Ve hayat sıfatı ise, kudreti bildiren bütün eserler ve ilmin vücudunu bildiren bütünintizamlı ve hikmetli ve mizanlı ve ziynetli suretler, haller ve sair sıfatları bildiren bütün deliller, sıfat-ı hayatın delilleriyle beraber, hayat sıfatının tahakkukuna delâletettikleri gibi; hayat dahi, bütün o delilleriyle, âyineleri olan bütün zîhayatları şahit göstererek Zât-ı Hayy-ı Kayyûmu bildirir. Ve kâinatı, serbeser her vakit taze taze ve ayrı ayrı cilveleri ve nakışları göstermek için, daima değişen ve tazelenen ve hadsizâyinelerden terekküp eden bir âyine-i ekber suretine çevirir. Ve bu kıyasla, görmek ve işitmek, ihtiyar etmek ve konuşmak sıfatları dahi, herbiri birer kâinat kadar, Zât-ı Akdesi bildirir, tanıttırır.

Hem o sıfatlar Zât-ı Zülcelâlin vücuduna delâlet ettikleri gibi, hayatın vücuduna vetahakkukuna ve o Zâtın hayattar ve diri olduğuna dahi bedahetle delâlet ederler. Çünkü, bilmek, hayatın alâmeti; işitmek, dirilik emâresi; görmek, dirilere mahsus; irade, hayat ile olabilir; ihtiyarî iktidar, zîhayatlarda bulunur; tekellüm ise, bilen dirilerin işidir.

İşte, bu noktalardan anlaşılır ki, hayat sıfatının yedi defa kâinat kadar delilleri ve kendi vücudunu ve mevsufun vücudunu bildiren burhanları vardır ki, bütün sıfatların esası ve menbaı ve İsm-i Âzamın masdarı ve medarı olmuştur. Risale-i

Kadîr-i Zülcelâl: kudreti herşeyi kuşatan ve sonsuz haşmet ve yücelik sahibi olan Allah	Zât-ı Akdes: her türlü kusur ve eksiklikten uzak olan Zât, Allah
Zât-ı Hayy-ı Kayyûm: hayatı ezelî ve ebedî olup her canlıya hayat veren ve Kendi varlığı için hiçbir sebebe bağlı olmayıp her şeyi ayakta tutan Zât, Allah	Zât-ı Zülcelâl: sonsuz büyüklük ve haşmet sahibi olan Zât, Allah
bedahet: apaçıklık	burhan: mantıkî delil, kanıt
cilve: görüntü, yansıma	delâlet etmek: delil olmak, işaret etmek
emare: belirti	furkan-ı cismânî: cisim haline gelmiş, hakkı batıldan ayıran Kur’ân gibi Allah’ı tanıttıran kâinat kitabı
hadsiz: sınırsız	hayattar: canlı
hikmet: fayda, gaye; herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde yaratılması	ihtiyar etmek: seçmek, tercih etmek
ihtiyarî: tercihe bağlı, iradeyle yapılan	iktidar: güç, iktidar
ilham: Allah tarafından insanın kalbine indirilen mânâ	intizamlı: düzenli, tertipli
kelâm: konuşma	kudret: güç ve iktidar
kâinat: evren, bütün yaratılmışlar	mahiyet: esas nitelik, özellik
mahlûkat: yaratılmışlar	masdar: kaynak
masnuat: san’at eseri varlıklar	medar: dayanak noktası, kaynak, sebep
menba: kaynak	mevsuf: sıfat sahibi, vasıflandırılan
mizanlı: ölçülü, dengeli	mücessem: cisimleşmiş, maddi yapısı olan
sair: diğer, başka	serbeser: baştan başa
suret: biçim, şekil	sıfat-ı hayat: hayat sıfatı
tahakkuk: gerçekleşme	tavsif: vasıflandırma, niteliklerini bildirme
tedbir: çekip çevirme, ihtiyacını karşılama	tekellüm: konuşma
temyiz etmek: ayırt etmek	terekküp: meydana gelme, oluşma
tezyin: süsleme	vahiy: Cenâb-ı Hak tarafından Cebrâil vasıtasıyla peygamberlere göndermiş olduğu bilgiler, emir ve yasaklar
vücub-u vücud: Allah’ın varlığının zorunlu oluşu, var olmak için hiçbir şeye muhtaç olmaması	vücud: varlık, var oluş
ziynetli: süslü	zîhayat: canlı, hayat sahibi
âyine-i ekber: en büyük ayna	İsm-i Âzam: Allah’ın binbir isminden en büyük ve

 

[TaLHa]

İkinci Kısım - Sayfa 179

Nur bu birinci hakikatı kuvvetli burhanlarla ispat ve bir derece izah ettiğinden, bu denizden, bu mezkûr katre ile şimdilik iktifa ediyoruz.

İkinci Hakikat: Sıfat-ı kelâmdan gelen tekellüm-ü İlâhîdir.

1 لَوْ كَانَ الْبَحْرُ مِدَادًا لِكَلِمَاتِ رَبِّى âyetinin sırrıyla, kelâm-ı İlâhî nihayetsizdir. Bir zâtın vücudunu bildiren en zâhir alâmet, konuşmasıdır. Demek bu hakikat,nihayetsiz bir surette Mütekellim-i Ezelînin mevcudiyetine ve vahdetine şehadet eder.

Bu hakikatın iki kuvvetli şehadeti, bu risalenin On Dördüncü ve On BeşinciMertebelerinde beyan edilen vahiyler ve ilhamlar cihetiyle; ve geniş bir şehadeti dahi, Onuncu Mertebesinde işaret edilen kütüb-ü mukaddese-i semâviye cihetiyle, ve çok parlak ve câmi’ bir diğer şehadeti dahi On Yedinci Mertebesinde Kur’ân-ı Mucizü’l-Beyan cihetiyle geldiğinden, bu hakikatın beyan ve şehadetini omertebelere havale edip, o hakikati mu’cizâne ilân eden ve şehadetini sairhakikatlerin şehadetleriyle beraber ifade eden

شَهِدَ اللهُ أَنَّهُ لاَۤ إِلٰهَ إِلاَّ هُوَ وَالْمَلٰئِكَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قَاۤئِمًا بِالْقِسْطِ لاَۤ إِلٰهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ

2

âyet-i muazzamanın envârı ve esrarı bizim bu yolcuya kâfi ve vâfi gelmiş ki, daha ileri gidememiş.

İşte, bu yolcunun bu makam-ı kudsîden aldığı dersin kısa bir meâline bir işaret olarak, Birinci Makamın On Dokuzuncu Mertebesinde,

لاَۤ إِلٰهَ إِلاَّ اللهُ الْوَاجِبُ الْوُجُودِ الْوَاحِدُ اْلاَحَدُ، لَهُ اْلاَسْمَاءُ الْحُسْنٰى، وَلَهُ


[NOT]Dipnot-1 “Rabbimin sözlerini yazmak için bütün denizler mürekkep olsa, Rabbimin sözleri tükenmeden o denizler tükenirdi.” Kehf Sûresi, 18:109.



Dipnot-2 “Bütün kâinatı adâletle tedbir ve idare etmekte olan Allah, Ondan başka ibâdete lâyık hiçbir ilâh bulunmadığını ap açık delillerle bildirdi. Buna melekler ve ilim sahipleri de şâhitlik ettiler. Ondan başka ilâh yoktur; Onun kudreti herşeye galiptir ve Onun her işi hikmet iledir.” Âl-i İmrân Sûresi, 3:18.[/NOT]

Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyan: açıklamalarıyla ve anlatımıyla benzerini yapmakta akılları âciz bırakan Kur’ân	Mütekellim-i Ezelî: ezelî kelâm sıfatına sahip olan ve konuşması, hiçbir varlığın konuşmasına benzemeyen Allah
alâmet: işaret	beyan: açıklama, anlatım
burhan: mantıkî delil, kanıt	cihet: şekil, yön
câmi’: kapsamlı, içine alan	envâr: nurlar, ışıklar
esrar: sırlar, gizemler	hakikat: asıl, esas, gerçek
iktifa etmek: yetinmek	ilham: Allah tarafından insanın kalbine indirilen mânâ
izah etmek: açıklamak	katre: damla
kelâm-ı İlâhî: Allah kelâmı, sözü	kâfi: yeterli
kütüb-ü mukaddese-i semâviye: vahye dayanan kutsal kitaplar—Tevrat, Zebur, İncil ve Kur’ân-ı Kerîm	makam-ı kudsî: kutsal makam, derece
mertebe: derece, makam	mevcudiyet: var olma hali
mezkûr: adı geçen	mu’cizâne: mu’cizeli bir şekilde
nihayetsiz: sonsuz	sair: diğer, başka
suret: biçim, şekil	sıfat-ı kelâm: konuşma sıfatı
tekellüm-ü İlâhî: Allah’ın konuşması	vahdet: birlik
vâfi: yeterli, yerine getiren	vücud: varlık, var oluş
zâhir: açık, âşikar	âyet-i muazzama: (mânâca) büyük âyet
şehadet: şahitlik, tanıklık

 

[TaLHa]

İkinci Kısım - Sayfa 180

الصِّفَاتُ الْعُلْيَا، وَلَهُ الْمَثَلُ اْلاَعْلٰى، اَلَّذِى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهِ فِى وَحْدَتِهِ: اَلذَّاتُ الْوَاجِبُ الْوُجُودِ، بِاِجْمَاعِ جَمِيعِ صِفَاتِهِ الْقُدْسِيَّةِ الْمُحِيطَةِ، وَجَمِيعِ اَسْمَاۤئِهِ الْحُسْنٰى اَلْمُتَجَلِّيَةِ، وَبِاِتِّفَاقِ جَمِيعِ شُؤُونَاتِهِ وَاَفْعَالِهِ الْمُتَصَرِّفَةِ، بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ حَقِيقَةِ تَبَارُزِ اْلاُلُوهِيَّةِ فِى تَظَاهُرِ الرُّبُوبِيَّةِ، فِى دَوَامِ الْفَعَّالِيَّةِ الْمُسْتَوْلِيَةِ، بِفِعْلِ اْلاِيجَادِ وَالْخَلْقِ وَالصُّنْعِ وَاْلاِبْدَاعِ بِاِرَادَةٍ وَقُدْرَةٍ، وَبِفِعْلِ التَّقْدِيرِ وَالتَّصْوِيرِ وَالتَّدْبِيرِ وَالتَّدْوِيرِ بِاِخْتِيَارٍ وَحِكْمَةٍ، وَبِفِعْلِ التَّصْرِيفِ وَالتَّنْظِيمِ وَالْمُحَافَظَةِ وَاْلاِدَارَةِ وَاْلاِعَاشَةِ بِقَصْدٍ وَرَحْمَةٍ، وَبِكَمَالِ اْلاِنْتِظَامِ وَالْمُوَازَنَةِ. وَبِشَهَادَةِ عَظَمَةِ إِحَاطَةِ حَقِيقَةِ اَسْرَارِ: شَهِدَ اللهُ اَنَّهُ لاَۤ إِلٰهَ اِلاَّ هُوَ وَالْمَلٰۤئِكَةُ وَ اُولُوا الْعِلْمِ قَاۤئِمًا بِالْقِسْطِ لاَۤ إِلٰهَ اِلاَّ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ

1

denilmiştir.

​

[NOT]Dipnot-1 Allah’tan başka ilâh yoktur. O öyle bir Vâcibü’l-Vücud ve Vâhid-i Ehaddir ki, bütün güzel isimler, bütün yüce sıfatlar ve en yüce vasıflar Ona aittir. İrade ve kudretle icad ve halk ve sun’ ve ibdâ’ fiillerini, ihtiyar ve hikmetle takdir ve tasvir ve tedbir ve tedvir fiillerini, kasd ve rahmetle ve kemâl-i intizam ve muvazene ile tasrif ve tanzim ve muhafaza ve idare ve iaşe fiillerini tazammun eden faaliyet-i müstevliyenin devamı içinde görünen tezahür-ü rububiyet ve onun içinde görünen tebarüz-ü ulûhiyet hakikatinin azametinin şehadetiyle; ve “Bütün kâinatı adaletle tedbir ve idare etmekte olan Allah, Ondan başka ilâh bulunmadığını ap açık delillerle bildirdi. Buna melekler ve ilim sahipleri de şahitlik ettiler. Ondan başka ilâh yoktur; Onun kudreti herşeye galiptir ve hikmeti herşeyi kuşatır” (Âl-i İmrân Sûresi, 3:18.) meâlindeki âyet-i kerimenin hakikat-i esrarının azamet-i ihatasının şehadetiyle; bütün kudsî ve muhît sıfatlarının ve kâinatta tecellî eden bütün Esmâ-i Hüsnâsının icmâı ve kâinatta tasarruf eden bütün şuunat ve ef’âlinin ittifakı, Onun vahdet içindeki vücub-u vücuduna delâlet eder.[/NOT]