Ecnebî Filozofların Kur'ân'ı Tasdiklerine Dair Şehadetleri

[Huseyni]

Ecnebî Filozofların Kur’ân’ı Tasdiklerine Dair Şehadetleri
​

(Bu filozofların Kur’ân hakkındaki senalarının bir hülâsası küçük Tarihçe-i Hayat’ta ve Nur Çeşmesi Mecmuasında yazılmıştır.)

​

Prens Bismarck’ın Beyanatı

Sana muasır bir vücut olamadığımdan müteessirim,
ey Muhammed (a.s.m.)

​

Muhtelif devirlerde, beşeriyeti idare etmek için taraf-ı Lâhutîden geldiği iddia olunan bütün münzel semavî kitapları tam ve etrafıyla tetkik ettimse de, tahrif olundukları için, hiçbirisinde aradığım hikmet ve tam isabeti göremedim. Bu kanunlar değil bir cemiyet, bir hane halkının saadetini bile temin edecek mahiyetten pek uzaktır. Lâkin Muhammedîlerin (a.s.m.) Kur’ân’ı, bu kayıttan âzâdedir. Ben, Kur’ân’ı her cihetten tetkik ettim, her kelimesinde büyük hikmetler gördüm. Muhammedîlerin (a.s.m.) düşmanları, bu kitap Muhammed’in (a.s.m.) zâde-i tab’ı olduğunu iddia ediyorlarsa da, en mükemmel, hattâ en mütekâmil bir dimağdan böyle harikanın zuhurunu iddia etmek, hakikatlere göz kapayarak kin ve garaza âlet olmak mânâsını ifade eder ki, bu da ilim ve hikmetle kabil-i telif değildir. Ben şunu iddia ediyorum ki, Muhammed (a.s.m.) mümtaz bir kuvvettir. Destgâh-ı kudretin böyle ikinci bir vücudu imkân sahasına getirmesi ihtimalden uzaktır.

Sana muasır bir vücut olamadığımdan dolayı müteessirim, ey Muhammed (a.s.m.)! Muallimi ve nâşiri olduğun bu kitap, senin değildir; o Lâhutîdir. Bu kitabın Lahutî olduğunu inkâr etmek, mevzu ilimlerin butlanını ileri sürmek kadar

Muhammedîler: Müslümanlar; Muhammed Aleyhisselâma tabi olanlar	Nur Çeşmesi: Bediüzzaman’ın eserlerinden biri
Prens Bismarck: (bk. bilgiler – Bismarck)	beyanat: açıklamalar, izahlar
beşeriyet: insanlık	butlan: bâtıl, geçersiz, asılsız olma
cemiyet: toplum, topluluk	cihet: taraf, yön
destgâh-ı Kudret: Allah’ın kudret eli, kudret tasarrufu	dimağ: akıl, beyin
ecnebî: yabancı	filozof: felsefe ile uğraşan, felsefeci
garaz: kötü maksat ve istek	hikmet: fayda, gaye; ilim, yüksek bilgi
hülâsa: öz, özet	ihtimal: olasılık
imkân: varlık âlemi, kâinat; bir şeyin var veya yok olabilme ihtimallerini içine alan daire	inkâr etme: reddetme, kabul etmeme
kàbil-i telif: bağdaşabilir, uyuşması mümkün	lâhutî: İlâhî; Allah tarafından olan
lâkin: ama, fakat	mahiyet: temel nitelik, esas özellik
mecmua: belli konuların toplanmasından oluşan derleme eser, kitap	mevzu ilimler: hali hazırda bulunan beşerî ilimler
muallim: öğretici, terbiye edici	muasır: çağdaş, aynı dönemde yaşayan
muhtelif: farklı, değişik	mümtaz: seçkin, üstün
münzel: indirilmiş, indirilen	müteessir: üzgün, üzüntülü
mütekâmil: olgun, mükemmel	nâşir: neşreden, yayan
saadet: mutluluk	semâvî: vahiyle gelen, İlâhî
senâ: övme, medih	tahrif olunma: değiştirilme, bozulma
taraf-ı Lâhutî: Allah tarafı, İlâhî taraf	tasdik: doğrulama, onaylama
temin etme: sağlama, güvence altına alma	tetkik: inceleme, araştırma
vücut olma: bulunma, var olma	zuhur: ortaya çıkma
zâde-i tâb: bir kimsenin düşünce mahsûlü olarak kaleminden çıkan, doğan	âzâde: hariç, serbest, hür
şehadet: şahidlik, tanıklık

 

[Huseyni]

Cevap: Ecnebî Filozofların Kur'ân'ı Tasdiklerine Dair Şehadetleri - Sayfa: 362


gülünçtür. Bunun için, beşeriyet senin gibi mümtaz bir kudreti bir defa görmüş, bundan sonra göremeyecektir. Ben, huzur-u mehabetinde kemal-i hürmetle eğilirim.

Prens Bismarck
​

En temiz ve en doğru din, Müslümanlıktır

​

Meşhur muharrir, müsteşrik, edebiyat-ı Arabiye mütehassısı ve Kur’ân-ı Kerimin mütercimi Doktor Maurice şöyle diyor:

Bizans Hıristiyanlarını, içine düştükleri bâtıl itikatlar girîvesinden, ancak Arabistan’ın Hıra Dağında yükselen ses kurtarabilmiştir. İlâhî kelimeyi en ulvî makama yükselten ses, bu ses idi. Fakat Rumlar bu sesi dinleyememişlerdi. Bu ses, insanlara en temiz ve en doğru dini tâlim ediyordu. O yüksek din ki, onun hakkında, Gundö Firey Hesin gibi muhakkik bir fâzıl, şu sözleri pek haklı olarak söylüyor: “Bu dinde mukaddes sular, şâyân-ı teberrük eşya, esnâm ve azizler, yahut a’mâl-i sâlihadan mücerred imanı müfit tanıyan akideler, yahut sekerat-ı mevt esnasında nedametin bir fayda vereceğini ifade eden sözler, yahut başkaları tarafından vuku bulacak dua ve niyazların günahkârları kurtaracağına dair ifadeleri yoktur. Çünkü bu gibi akideler, onları kabul edenleri alçaltmıştır.”

​

Arabistan: (bk. bilgiler)	Bizans: (bk. bilgiler – Roma Medeniyeti)
Doktor Maurice: (bk. bilgiler)	Gundö Firey Hesin: (bk. bilgiler)
Hıra Dağı: (bk. bilgiler)	Hıristiyan: (bk. bilgiler – Hıristiyanlık)
Prens Bısmarck: (bk. bilgiler – Bismarck)	Rum: (bk. bilgiler – Roma Medeniyeti)
akide: inanç	aziz: değerli, izzetli, saygın; Hıristiyan din adamı, rahip
a’mâl-i saliha: dinin emir ve yasaklarına uygun iyi iş ve davranışlar	bâtıl: gerçek dışı, boş
edebiyat-ı Arabiye: Arap Edebiyatı	esnâm: putlar, tapılan heykeller
fâzıl: faziletli, üstün, değerli	girîve: çıkmaz yol, sokak
huzur-u mehâbetinde: büyüklük ve ihtişamının karşısında	itikat: inanç
kemal-i hürmet: tam bir saygı, hürmet	kudret: güç ve iktidar
muhakkik: gerçekleri araştıran ve delilleriyle bilen kimse	muharrir: yazar, gazete yazarı
mukaddes: her türlü çirkinlik ve eksiklikten yüce, kutsal	mücerred: soyutlanmış
müfid: faydalı, yararlı	mümtaz: seçkin, üstün
müsteşrik: Oryantalist; Avrupalı olduğu halde, Doğu milletlerinin tarih, dil, din ve edebiyatıyla ilgili araştırma yapan kimse	mütehassıs: ihtisas sahibi, uzman
mütercim: tercüman; bir dilden bir dile çeviri yapan	nedamet: pişmanlık
niyaz: dua, yakarış	sekerat-ı mevt: ölüm sarhoşluğu, can çekişme anı
talim etme: öğretme	ulvî: yüce, yüksek
vuku: gerçekleşme, meydana gelme	İlâhî: Allah tarafından olan
şâyân-ı teberrük: bereketli ve mübarek olmaya lâyık

 

[Huseyni]

Cevap: Ecnebî Filozofların Kur'ân'ı Tasdiklerine Dair Şehadetleri - Sayfa: 363

Zamanlar geçtikçe, Kur’ân’ın ulvî sırları inkişaf ediyor

​

Doktor Maurice, Le Parler Française Roman ünvanlı gazetede, Kur’ân’ın Fransızca mütercimlerinden Selman Runah’ın tenkidatına verdiği cevapta diyor ki:

​

Kur’ân nedir? Her tenkidin fevkinde bir fesahat ve belâgat mucizesidir. Kur’ân’ın, 350 milyon Müslümanın göğsünü haklı bir gururla kabartan meziyeti, onun, her mânâyı hüsn-ü ifade etmesi itibarıyla, münzel kitapların en mükemmeli ve ezelî olmasıdır. Hayır, daha ileri gidebiliriz:

Kur’ân, kudret-i ezeliyenin, inayetle insana bahşettiği kütüb-ü semaviyenin en güzelidir. Beşeriyetin refahı nokta-i nazarından Kur’ân’ın beyanatı, Yunan felsefesinin ifâdâtından pek ziyade ulvîdir. Kur’ân, arz ve semanın Hâlıkına hamd ve şükranla doludur. Kur’ân’ın her kelimesi, herşeyi yaratan ve herşeyi hâiz olduğu kabiliyete göre sevk ve irşad eden Zât-ı Kibriyanın azametinde mündemiçtir.

Edebiyatla alâkadar olanlar için, Kur’ân, bir kitab-ı edebdir. Lisan mütehassısları için Kur’ân, bir elfaz hazinesidir. Şâirler için Kur’ân, bir âhenk menbaıdır. Bundan başka bu kitap, ahkâm ve fıkıh namına bir muhit-i maariftir.

Davud’un (a.s.) zamanından, Jan Talmus’un devrine kadar gönderilen kitapların hiçbiri, Kur’ân-ı Kerimin âyetleriyle muvaffakiyetli bir şekilde rekabet edememiştir.

Bundan dolayıdır ki, Müslümanların yüksek sınıfları, hayatın hakikatini kavramak nokta-i nazarından ne kadar tenevvür ederlerse, o derece Kur’ân ile alâkadar oluyorlar ve ona o kadar tazim ve hürmet gösteriyorlar.

Davud (a.s.): (bk. bilgiler)	Doktor Maurice: (bk. bilgiler)
Hâlık: her şeyi yaratan Allah	Zât-ı Kibriyâ: sonsuz büyüklük ve yücelik sahibi olan Allah
ahkâm: hükümler, esaslar	alâkadar: alâkalı, ilgili
arz: yeryüzü, dünya	azamet: büyüklük
belâğat: düzgün, kusursuz, hâlin ve makamın icabına göre söz söyleme	beyanat: açıklamalar, izahlar
beşeriyet: insanlık	elfaz: lâfızlar, sözler
ezelî: başlangıcı olmayan sonsuz	fesahat: dilin doğru, düzgün, açık ve akıcı şekilde kullanılması
fevkinde: üstünde	fıkıh: İslâm hukuku
haiz: sahip olma	hakikat: gerçek, doğru
hamd: şükür, övgü	hürmet: saygı
hüsn-ü ifâde: güzel anlatım, maksadını güzelce dile getirme	ifâdât: ifadeler
inayet: ihsan, lütuf, yardım	inkişaf: açığa çıkma
irşad: doğru yol gösterme	kitab-ı edeb: edebiyat kitabı
kudret-i ezeliye: Allah’ın ezelden beri var olan sınırsız güç ve kudreti	kütüb-ü semâviye: vahye dayanan kutsal kitaplar; Tevrat, Zebur, İncil ve Kur’ân-ı Kerîm
lisan: dil	menba: kaynak
meziyet: üstün özellik	muhit-i maarif: ilim okyanusu, bilgi denizi, ilim ansiklopedisi
muvaffakiyet: başarı	mu’cize: benzerini yapma konusunda başkalarını âciz bırakan olağanüstü şey
mündemiç: yerleştirilmiş, konulmuş	münzel: indirilmiş, indirilen
mütehassıs: ihtisas sahibi, uzman	mütercim: tercüme eden, bir dilden bir diğerine çeviren
namına: adına	nokta-i nazar: bakış noktası, açısı
refah: huzur, rahatlık	semâ: gökyüzü
sevk etme: yönlendirme, gönderme	tazim: hürmet, saygı gösterme
tenevvür: nurlanma, aydınlanma	tenkid: eleştiri
tenkidat: tenkitler, eleştiriler	ulvî: yüce, yüksek
ziyade: çok	âhenk: uygunluk
şükran: minnettarlık, teşekkür

 

[Huseyni]

Cevap: Ecnebî Filozofların Kur'ân'ı Tasdiklerine Dair Şehadetleri - Sayfa: 364


Müslümanların Kur’ân’a hürmetleri daima tezayüd etmektedir. İslâm muharrirleri, Kur’ân âyetlerini iktibasla yazılarını süslerler ve o yazılar o âyetlerden mülhem olurlar. Müslümanlar, tahsil ve terbiye itibarıyla yükseldikçe, fikirlerini o nisbette Kur’ân’a istinad ettiriyorlar. Müslümanlar, kitaplarına âşıktırlar ve onu, kalblerinin bütün samimiyetiyle mukaddes tanırlar. Halbuki, kütüb-ü İlâhiyeye nâil olan diğer milletler, ne kitaplarına ehemmiyet verirler ve ne de onlara hürmet gösterirler.

Müslümanların Kur’ân’a hürmetlerinin sebebi, bu kitap pâyidar oldukça, başka bir dinî rehbere arz-ı ihtiyaç etmeyeceklerini anlamalarıdır. Filhakika, Kur’ân’ın fesahat, belâgat ve nezahet itibarıyla mümtaziyeti, Müslümanları başka belâgat aramaktan vareste kılmaktadır. Edebî dehâların ve yüksek şâirlerin Kur’ân huzurunda eğildikleri bir vâkıadır. Kur’ân’ın hergün daha fazla tecellî etmekte olan güzellikleri, hergün daha fazla anlaşılan, fakat bitmeyen esrarı, şiir ve nesirde üstad olan Müslümanları, üslûbunun nezahet ve ulviyeti huzurunda diz çökmeye mecbur etmektedir. Müslümanlar, Kur’ân’ı tâ rûz-u haşre kadar pâyidar kalacak kıymet biçilmez bir hazine addeylerler ve onunla pek haklı olarak iftihar ederler. Müslümanlar, Kur’ân’ı, en fasih sözlerle, en rakik mânâlarla coşan bir nehre benzetirler.

Şayet Monsieur Renaud İslâm âlemiyle temas etmek fırsatını elde edecek olursa, münevver ve terbiyeli Müslümanların, Kur’ân’a karşı en yüksek hürmeti perverde ettiklerini ve onun evamir-i ahlâkiyesine fevkalâde riayetkâr olduklarını ve bunun haricine çıkmamaya gayret ettiklerini görürdü.

Yeni nesiller ve asrî mekteplerin mezunları da, Kur’ân’a ve Müslümanlığa karşı müstehziyane bir cümlenin sarfına tahammül etmemektedirler. Çünkü Kur’ân, iki sıfatla bu ehliyeti hâizdir.

Bunların birincisi: Bugün ellerde tedavül eden Kur’ân’ın Hazret-i Muhammed’e (a.s.m.)

addetmek: saymak, kabul etmek	arz-ı ihtiyaç etme: muhtaç olma, ihtiyacını bildirme
asrî: zamanla ilgili, o döneme ait, modern, yeni tarz	belâğat: düzgün, kusursuz, hâlin ve makamın icabına göre söz söyleme
daima: sürekli	dehâ: olağanüstü zekâ ve akıl sahibi kimse
edebî: edebiyatla ilgili	ehemmiyet: değer, önem
esrar: sırlar, gizemler	evamir-i ahlâkiye: ahlâkla ilgili emirler
fasih: güzel, açık ve düzgün	fesahat: dilin doğru, düzgün, açık ve akıcı şekilde kullanılması
fevkalâde: olağanüstü, çok güzel	filhakika: gerçekten, doğrusu
hâiz: sahip	hürmet: saygı
iftihar: övünme	iktibas: alıntı
istinad ettirme: dayandırma	kütüb-ü İlâhiye: İlâhî kitaplar, Allah tarafından gönderilen semavî kitaplar; Tevrat, Zebur, İncil ve Kur’ân-ı Kerîm
mektep: okul	muharrir: yazar, gazete yazarı
mukaddes: kutsal, yüce	mülhem: ilham olunmuş, ilham almış
mümtâziyet: mümtazlık, seçkinlik, üstünlük	münevver: aydın, bilgin
müstehziyâne: alay edercesine	nesir: düz yazı
nezahet: nezihlik, temizlik, mukaddes olma	nisbet: kıyas, oran
nâil: erişen	perverde etmek: beslemek
pâyidâr olma: devamlı, sürekli olma	rakik: ince, derin
riayetkâr: riâyet eden, gözeten, emir dinleyen	rûz-u haşr: insanların öldükten sonra âhirette yeniden diriltilip Allah’ın huzurunda toplanacağı gün
tahammül: dayanma, katlanma	tahsil: ilim öğrenme, öğrenim
tecellî: açığa çıkma, belirme, görünme	tedâvül: elden ele gezmek, dolaşmak
tezâyüd etme: artma	ulviyet: yücelik, yükseklik
vâkıa: gerçek, realite	vâreste kılma: uzak kılma, kurtarma
âyet: Kur’ân’ın her bir cümlesi	üslûp: ifade ve söyleşi tarzı
üstad: hoca, öğretmen

 

[Huseyni]

Cevap: Ecnebî Filozofların Kur'ân'ı Tasdiklerine Dair Şehadetleri - Sayfa: 365


vahyolunan kitabın aynı olmasıdır. Halbuki, İncil ile Tevrat hakkında birçok şüpheler ileri sürülmektedir.

İkincisi: Müslümanlar, Kur’ân’ı, Arapçanın en kuvvetli muhafızı ve esasat-ı diniyenin amelî bir mahiyet almasının en kuvvetli menbaı telâkki ederler.

Binaenaleyh, Monsieur Renaud eserini tashih edecek olursa, bu tercümesiyle, insanları tenvir hususunda insanlığa büyük bir muavenette bulunur ve bâtıl itikadların hudutlarını tarümar etmeye hâdim olur.

Doktor Maurice

​

​

[Nur Çeşmesi’nde ve Risale-i Nur’da yazılan bu nevi filozoflardan kırk altıncısıdır.]

​

Zat-ı Kibriya hakkındaki âyetlerin ulviyeti ve
Kur’ân’ın kudsî nezaheti

​

Mister John Davenport, “Hazret-i Muhammed (a.s.m.) ve Kur’ân-ı Kerim” ünvanlı eserinde Kur’ân-ı Kerimden bahsederken şu sözleri söylüyor:

​

Kur’ân’ın sayısız hususiyetleri içinde bilhassa ikisi fevkalâde mühimdir.

1. Zât-ı Kibriyayı ifade eden âyâtın âhengindeki ulviyettir. Kur’ân-ı Kerim, beşerî zaaflardan herhangi birisini Zat-ı Kibriya’ya isnaddan münezzehtir.

2. Kur’ân, başından sonuna kadar, gayr-ı beliğ, gayr-ı ahlâkî, yahut terbiyeye muhalif fikirlerden, cümlelerden ve hikâyelerden tamamen münezzehtir.

Halbuki bütün bu nakîsalar, Hıristiyanların ellerindeki muharref Kitab-ı Mukaddeste mebzuliyetle vardır.

John Davenport​

​

Arapça: Arap dili	Doktor Maurice: (bk. bilgiler)
Hıristiyan: (bk. bilgiler – Hıristiyanlık)	Kitab-ı Mukaddes: Mukaddes Kitap; Tevrat, Zebur ve İncil
Nur Çeşmesi: Bediüzzaman’ın eserlerinden biri	Tevrat: (bk. bilgiler)
Zât-ı Kibriyâ: sonsuz büyüklük ve yücelik sahibi olan Allah	amelî: uygulama ile ilgili, tatbikata dair, davranışla ilgili
beşerî: insanla ilgili, insana ait	bilhassa: özellikle
binaenaleyh: bundan dolayı	bâtıl itikad: gerçek dışı, boş inanç
esasat-ı diniye: dinin esasları, temelleri	fevkalâde: olağanüstü
filozof: felsefe ile uğraşan, felsefeci	gayr-i beliğ: belağatlı olmayan, güzel ve yerinde söylenmeyen söz
gayr-ı ahlâkî: ahlâk dışı, ahlâka uygun olmayan	hudut: sınır
hususiyet: özellik	hâdim: hizmetçi, hizmet eden
isnad: dayandırma	kudsî: her türlü kusur ve noksandan uzak
mahiyet: asıl nitelik, esas, özellik	mebzuliyetle: bolca, çoklukla
menba: kaynak	muavenet: yardım, yardımlaşma
muhafız: koruyucu, bekçi	muhalif: aykırı, zıt
muharref: aslı tahrif edilmiş, bozulmuş	münezzeh: arınmış, kusur ve eksiklikten yüce
nakîsa: kusur, noksan, eksiklik	nevi: çeşit, tür
nezâhet: nezihlik, temizlik	tarümar: darmadağınık etme, parçalama
tashih: düzeltme	telâkki: anlama, kabul etme
tenvir: nurlandırma, aydınlatma, parlatma	tercüme: bir sözü bir dilden başka bir dile çevirme
ulviyet: yücelik, yükseklik	zaaf: zayıflık, güçsüzlük
âhenk: uygunluk	âyât: âyetler, deliler, Kur’ân’ın cümleleri
İncil: (bk. bilgiler)

 

[Huseyni]

Cevap: Ecnebî Filozofların Kur'ân'ı Tasdiklerine Dair Şehadetleri - Sayfa: 366

Kur’ân, serapa samimiyet ve hakkaniyetle doludur
​

Carlyle şöyle diyor:

​

Kur’ân’ı bir kere dikkatle okursanız, onun hususiyetlerini izhara başladığını görürsünüz. Kur’ân’ın güzelliği, diğer bütün edebî eserlerin güzelliklerinden kabil-i temyizdir. Kur’ân’ın başlıca hususiyetlerinden biri, onun asliyetidir.

Benim fikir ve kanaatime göre, Kur’ân, serapa samimiyet ve hakkaniyetle doludur. Hazret-i Muhammed’in (a.s.m.) cihana tebliğ ettiği davet, hak ve hakikattır.

Carlyle​

Müslümanlık, tecessüd ve teslis akîdesini reddeder
​

İngiltere’nin en meşhur ve en büyük müverrihlerinden Edward Gibbon Roma İmparatorluğunun İnhitat ve Sukutu adlı eserinde şöyle diyor:

​

Ganj Nehri ile, Bahr-i Muhit-i Atlasî (Atlas Okyanusu) arasındaki memleketler, Kur’ân’ı, bir kanun-u esasî ve teşriî hayatın ruhu olarak tanımışlardır. Kur’ân’ın nazarında, satvetli bir hükümdarla, zavallı bir fakir arasında fark yoktur. Kur’ân, bu gibi esaslar üzerinde öyle bir teşrî vücuda getirmiştir ki, dünyada bir nazîri yoktur.

Müslümanlığın esasatı, teslisiyet ve Allah’ın tecessüdiyetini ve vahdet-i vücut akidesini reddetmektedir. Bu mutasavvifâne akideler üç kuvvetli ulûhiyetin mevcudiyetini ve Mesih’in, Allah’ın oğlu—hâşâ!—olduğunu öğretmektedir. Fakat bu akideler, ancak mutaassıp Hıristiyanları tatmin edebilir. Halbuki Kur’ân, bu gibi karışıklıklardan, iphamlardan âzâdedir.

Kur’ân, Allah’ın birliğine en kuvvetli delildir. Feylesofane bir dimağa mâlik olan bir muvahhid, İslâmiyetin nokta-i nazarını kabul etmekte hiç tereddüt etmez. Müslümanlık, belki bugünkü inkişaf-ı fikrimizin seviyesinden daha yüksek bir dindir.

Edward Gibbon
​

Bahr-i Muhit-i Atlasî: Atlas Okyanusu	Carlyle: (bk. bilgiler)
Edward Gibbon: (bk. bilgiler)	Ganj Nehri: (bk. bilgiler)
Hıristiyan: (bk. bilgiler)	Mesih: (bk. bilgiler)
Roma İmparatorluğunun İnhitat ve Sukutu: Roma İmparatorluğunun gerilemesi ve düşüşü	akide: inanç
cihan: dünya	dimağ: akıl, beyin
edebî: edebiyatla ilgili	esasat: esaslar, prensipler
filozofane: filozof gibi, felsefeci gibi	hakkaniyet: hak oluş, doğruluk, gerçekçilik
hususiyet: hususîlik, özellik	hâşâ: asla öyle değil
inkişaf-ı fikr: fikrin, düşüncenin gelişmesi, ilerlemesi	ipham: kapalılık, anlaşılmazlık
izhar: gösterme, açığa çıkarma	kabil-i temyiz: ayırt edilebilir
kanaat: görüş, fikir	kanun-u esâsî: anayasa, temel kanun
mevcudiyet: var olma hali	mutaassıp: tutucu
mutasavvıfâne: mutasavvıflar gibi, Hıristiyan mistikleri (tasavvuf ehli) gibi	muvahhid: Cenâb-ı Allah’ın varlığına ve birliğine inanan, tevhid inancına sahip kimse
mâlik: sahip	müverrih: tarihçi
nazarında: gözünde, bakışında	nazîr: benzer, eş
nokta-i nazar: bakış noktası, açısı	satvet: güç, ezici kuvvet
serapa: baştan aşağı, baştan sona	tebliğ: bildirme, ulaştırma
tecessüd: cisimleşme; batıl dinlerde, Allah’ın herhangi bir maddi varlık şekline bürünmesi, yaratıklarından birinin bedenine girmesi şeklinde inanılan batıl bir Allah inancı	tecessüdiyet: cisimleşmiş olma
teslis akîdesi: üçleme; Hıristiyanların Allah’ın baba, oğul ve mukaddes ruh olmak üzere üç varlıktan mürekkep olduğuna inanmaları	teşriî: yasamaya dair, kanunla ilgili, şeriata dair
teşrî: şerîat, yasa	ulûhiyet: ilâhlık, tanrılık
vahdet-i vücut: “Allah’ın varlığı o kadar mükemmeldir ki, diğer varlıklar Ona göre bir gölge gibidir ve ‘varlık’ adını almaya lâyık değiller” tarzında, Allah’tan başka varlıkları âdeta inkar eden bir tasavvufî görüş	âzâde: uzak, beri
İngiltere: (bk. bilgiler)

 

[Huseyni]

Cevap: Ecnebî Filozofların Kur'ân'ı Tasdiklerine Dair Şehadetleri - Sayfa: 367

Hâlıkın hukukuyla mahlûkatın hukukunu en mükemmel surette ancak Müslümanlık tarif etmiştir
​

Kur’ân’ın telkin ve Hazret-i Muhammed’in (a.s.m.) tebliğ ettiği esâsâttan mükemmel bir ahlâk mecellesi vücut bulur. Esasat-ı Kur’âniyenin muhtelif memleketlerde insanlığa ettiği iyiliği ve ettikten sonra da Allah’a takarrub etmek isteyen insanları Cenab-ı Hakka raptettiğini inkâr etmek mümkün değildir.

Hâlıkın hukuku ile mahlûkun hukuku, ancak Müslümanlık tarafından mükemmel bir surette tarif olunmuştur. Bunu yalnız Müslümanlar değil, Hıristiyanlar da, Mûseviler de itiraf ediyorlar.

Marmaduke Pickthall​

Kur’ân ile kavanin-i tabiiye arasında tam bir âhenk vardır
​

Yeni keşfiyatın veyahut ilim ve irfanın yardımıyla hallolunan, yahut halline uğraşılan mesail arasında bir mesele yoktur ki İslâmiyetin esasâtıyla taarruz etsin. Bizim, Hıristiyanlığı, kavanin-i tabiiye ile telif için sarf ettiğimiz mesaiye mukabil, Kur’ân-ı Kerim ve Kur’ân’ın tâlimiyle kavanin-i tabiiye arasında tam bir âhenk görülmektedir. Kur’ân, her hürmete şâyân olan eserdir.

Levazaune​

Kur’ân, bütün iyilik ve fazilet esaslarını muhtevîdir; insanı, her türlü dalâletlerden korur
​

Kur’ân, insanlara hukukullahı tanıtmış, mahlûkatın Hâlıktan ne bekleyeceğini, mahlûkatın Hâlıkla münâsebâtını en sarih şekilde öğretmiştir. Kur’ân, ahlâk ve felsefenin bütün esasatını câmidir. Fazilet ve rezilet, hayır ve şer, eşyanın mahiyet-i

Cenâb-ı Hak: Hakkın ta kendisi olan, sonsuz şeref ve azamet sahibi yüce Allah	Hâlık: her şeyi yaratan Allah
Hâlıkın hukuku: hukukullah, Yaratıcının hukuku	Hıristiyan: (bk. bilgiler – Hıristiyanlık)
Hıristiyanlık: (bk. bilgiler)	Marmaduke Pickthall: (bk. bilgiler)
Mûsevi: [bk. bilgiler – Musa (a.s.)]	câmi: toplayan, içine alan
dalâlet: hak yoldan ayrılma, sapkınlık	esasat-ı Kur’âniye: Kur’ân’ın esasları, temel kuralları
esâsât: esaslar, temel prensipler	fazilet: değer, erdem, üstünlük
hukukullah: Allah’a ait haklar, kamu hakları; belirlenmesinde mükellefin müdahele, irade ve tercihinin söz konusu olmadığı, ibadet ve ceza gibi yalnız şahısla ilgili olmayan toplumun yararının gözetildiği haklar; namaz, oruç, zekât, içki, zina kumar gibi emir ve yasaklara uyma	hürmet: saygı
kavanin-i tabiiye: Allah’ın kâinata koyduğu tabiat kanunları, kâinattaki kanunlar	keşfiyat: keşifler, buluşlar, icatlar
mahlukât: yaratıklar, yaratılanlar	mahlûkatın hukuku: hukuk-u ibâd; kul hakları; kişisel haklar
mecelle: kitap, dergi	mesai: çalışma, gayret, çaba
mesâil: meseleler, problemler	muhtelif: çeşitli, farklı
muhtevî: ihtiva eden, içine alan	mukabil: karşılık
münasebât: münasebetler, ilişkiler	raptetmek: bağlamak
rezilet: alçaklık, rezillik	sarf etme: harcama
sarih: açık, net	suret: biçim, şekil
taarruz etme: çatışma, çelişme	takarrub: yaklaşma
talim: öğretme	tebliğ: bildirme, ulaştırma
telif: iki şeyin arasını bulma, bağdaştırma, uyumlu hale getirme	telkin: fikrini kabul ettirme, aşılama
vücut bulma: meydana gelme, oluşma	âhenk: uygunluk
şer: kötü, çirkin	şâyân: lâyık

 

[Huseyni]

Cevap: Ecnebî Filozofların Kur'ân'ı Tasdiklerine Dair Şehadetleri - Sayfa: 368


hakikiyesi, hülâsa her mevzu Kur’ân’da ifade olunmuştur. Hikmet ve felsefenin esası olan adalet ve müsavatı öğreten ve başkalarına iyilik etmeyi, faziletkâr olmayı talim eden esaslar, bunların hepsi Kur’ân’da vardır. Kur’ân, insanı iktisat ve itidale sevk eder, dalâletten korur, ahlâkî zaafların karanlığından çıkarır, teâli-i ahlâk nuruna ulaştırır, insanın kusurlarını, hatalarını i’tilâ ve kemâle kalb eyler.

Müsteşrik Sedio​

Kur’ân, öyle bir Peygamber sesidir ki, onu bütün dünya dinleyebilir. Bu sesin aksi, saraylarda, çöllerde, şehirlerde, devletlerde çınlar.
​

Kur’ân şiir midir? Değildir. Fakat onun şiir olup olmadığını tefrik etmek müşkildir. Kur’ân, şiirden daha yüksek birşeydir. Maamafih, Kur’ân ne tarihtir, ne tercüme-i haldir, ne de İsa’nın (a.s.) dağda irad ettiği mev’ize gibi bir mecmua-i eş’ardır. Hattâ Kur’ân, ne Buda’nın telkinatı gibi bir mâba’d e’t-tabiiye, yahut mantık kitabı, ne de Eflâtun’un herkese irad ettiği nasihatler gibidir.

Bu, bir Peygamberin sesidir. Öyle bir ses ki, Onu, bütün dünya dinleyebilir. Bu sesin aksi, saraylarda, çöllerde, şehirlerde, devletlerde çınlar. Bu sesin tebliğ ettiği din, evvelâ nâşirlerini bulmuş, sonra teceddütperver ve îmar edici bir kuvvet şeklinde tecellî etmiştir. Bu sâyededir ki, Yunanistan ile Asya’nın birleşen ışığı, Avrupa’nın zulümat-âbad olan karanlıklarını yarmış ve bu hâdise, Hıristiyanlığın en karanlık devirlerini yaşadığı zaman vuku bulmuştur.

Dr. Johnson​

​

Asya: (bk. bilgiler)	Avrupa: (bk. bilgiler)
Buda: (bk. bilgiler)	Dr. Johnson: (bk. bilgiler)
Eflâtun: (bk. bilgiler)	Hıristiyanlık: (bk. bilgiler)
Yunanistan: (bk. bilgiler)	Zulümat-âbad: karanlıklarla dolu
ahlâkî: ahlâkla ilgili, ahlâka uygun	aks: yansıma
dalâlet: hak yoldan ayrılma, sapkınlık	faziletkâr: erdemli, faziletli, üstün niteliklere sahip
hikmet: felsefe, fen ilimleri, yüksek bilgi	hülâsa: öz, özet
iktisat: tutumluluk	imar: tamir etme, yapıcı olma
irad etme: sunma, söyleme	itidal: mutedil olmak, her konuda orta yolu tutmak ve aşırılıklardan kaçınmak
i’tilâ: hata ve kusurlardan arınarak yükselme, yücelme	kemâle kalb eyleme: olgunluğa, mükemmele dönüştürme, faziletli yapma
maamâfih: bununla beraber, böyle iken	mahiyet-i hakikiye: gerçek mahiyet, nitelik
mecmua-i eş’ar: şiirler mecmuası, kitabı	mevzu: konu, bahis
mev’ıze: vaaz, öğüt, nasihat	mâba’d e’t-tabiiye: tabiat ötesi, metafizik
müsteşrik: Oryantalist; Avrupalı olduğu halde, Doğu milletlerinin tarih, dil, din ve edebiyatıyla ilgili araştırma yapan kimse	müsâvat: eşitlik, denklik
müşkil: zor, güç	nasihat: öğüt
nâşir: neşreden, yayan	talim: eğitim
tebliğ: bildirme, ulaştırma	teceddütperver: yenilikçi, yeniliği seven
tecellî: ortaya çıkma, belirme, görünme	tefrik: ayırma
telkinât: telkinler, zihne yerleştirmeler, fikir aşılamalar	tercüme-i hal: biyografi, hayat tarihi
teâli-i ahlâk: ahlâk yüceliği, yüksek ahlâk	vuku bulma: meydana gelme
zaaf: zayıflık, güçsüzlük	İsa: [bk. bilgiler – İsa (a.s.)]

 

[Huseyni]

Cevap: Ecnebî Filozofların Kur'ân'ı Tasdiklerine Dair Şehadetleri - Sayfa: 369

Kur’ân’ın cihanşümul hakikati: Kur’ân, Allah’ın birliğine inanmak hakikat-i kübrâsını ilân eder
​

İngilizce-Arapça, Arapça-İngilizce lügatlerin muharriri Doktor City Youngest Kur’ân hakkında şu sözleri söylüyor:
​

Kur’ân, insanların yed-i istifadesine geçen eserlerin en büyüklerinden biridir. Kur’ân’da, büyük bir insanın hayal ve seciyesi, en vâzıh şekilde görülmektedir.

Carlyle “Kur’ân’ın ulviyeti, onun cihan-şümul hakikatindedir” dediği zaman, şüphesiz, doğru söylemişti.

Muhammed’in (a.s.m.) doğruluğu, faaliyeti, hakikatı taharride samimiyeti, sarsılmayan azmi, imanı, kendisini dinlemek istemeyenlere ezelî hakikati dinletmek yolundaki sebatı, bana kalırsa, onun, o cesur ve azimkâr Peygamberin hâtem-i risalet olduğunun en kat’î ve en emîn delilleridir.

Kur’ân, akaid ve ahlâkın, insanlara hidayet ve hayatta muvaffakiyet temin eden esasatın mükemmel mecellesidir. Bütün bu esasatın üssü’l-esası, âlemin bütün mukadderatını yed-i kudretinde tutan Zât-ı Kibriyaya imandır.

Allah’ın birliğine iman etmek hakikat-i kübrâsını ilân ediyorken, Kur’ân, lisan-ı belâgatin en yükseğine ve nezahetin şâhikasına varır. Kur’ân, Allah’ın iradesine itaati, Allah’a isyanın neticelerini izah ederken, insanların muhayyilesini elektrikleyen en seyyal lisanı kullanır. Resul-i Kibriyaya tesellî vermek ve onu teşvik etmek, yahut halkı sair Peygamberlerin ahvâliyle, milletlerinin âkıbetiyle korkutmak icap ettiği zaman, Kur’ân’ın lisanı, en kat’î ciddiyeti almaktadır.

Mâdem ki Kur’ân’ın birbirine düşman kabileleri, yekdiğeriyle mücadele eden unsurları derli toplu bir millet haline getirdiğini, onları eski fikirlerinden daha ileri bir seviyeye yükselttiğini görüyoruz; o halde, belâgat-i Kur’âniyenin mükemmeliyetine hükmetmeliyiz. Çünkü, Kur’ân’ın bu belâgati, vahşî kabileleri medenî bir millet haline getirmiş, dünyanın eski tarihine yeni bir kuvvet ilâve etmiştir. Zaman ve mekân itibarıyla birbirinden çok uzak oldukları gibi, fikrî inkişaf

Carlyle: (bk. bilgiler)	Resul-i Kibriya: büyüklük ve yücelik sahibi olan peygamber
Zât-ı Kibriyâ: sonsuz büyüklük ve yücelik sahibi olan Allah	ahvâl: haller, durumlar
akaid: inanç	akıbet: netice, son
azim: kararlılık, gayret	azimkâr: gayretli, kararlı
belâğat: düzgün, kusursuz, hâlin ve makamın icabına göre söz söyleme	belâğat-i Kur’âniye: Kur’ân’ın belâgati
cihanşümul: bütün âlemi kapsayan, evrensel	emîn: güvenilir; güvenli
esasat: esaslar, prensipler	ezelî: başlangıcı olmayan sonsuzluk
faaliyet: çalışma	hakikat-i kübrâ: büyük gerçekler
hidayet: doğru ve hak yol, İslâmiyet	hâtem-i risalet: peygamberlik zincirinin sonu, mührü
itaat: emre uyma, boyun eğme	izah: açıklama
kabile: topluluk	kat’î: kesin bir şekilde
lisan: dil	lisân-ı belâgat: düzgün, kusursuz, hâlin ve makamın icabına göre söz söyleme dili, üslûbu
lûgat: sözlük	mecelle: dergi, kitap
muharrir: yazar	muhayyile: hayal gücü, hayal duygusu
mukadderat: Allah tarafından takdir olunmuş ileride meydana gelecek haller ve olaylar	muvaffakiyet: başarı
mükemmeliyet: tam olma; eksiksizlik	nezahet: nezihlik, temizlik
sair: diğer, başka	sebat: kararlı olma
seciye: huy, karakter	seyyal: akıcı
taharri: araştırma, inceleme	ulviyet: yücelik, yükseklik
unsur: soy, kök, ırk	vâzıh: açık, âşikar
yed-i istifade: istifade eli, faydalanma eli	yed-i kudret: Allah’ın kudret eli
yekdiğer: birbirine, herbiri diğerine	üssü’l-esas: temel esas, temelin temeli
şâhika: zirve, doruk

 

[Huseyni]

Cevap: Ecnebî Filozofların Kur'ân'ı Tasdiklerine Dair Şehadetleri - Sayfa: 370


itibarıyla da birbirinden çok farklı insanlara harikulâde bir hassasiyet ilham eden ve muhalefeti hayrete ve istihsana kalb eden Kur’ân, en şâyan-ı hayret eser tanınmaya lâyıktır. Kur’ân, beşerin mukadderatıyla meşgul âlimler için tetebbua şayan en faydalı mevzu sayılır.

Doktor City Youngest​

Kur’ân’ın lisanı, nezahet ve belâgat itibarıyla nazirsizdir. Kur’ân, bizatihî muhteşem bir mucizedir.
​

Kur’ân’ın mutaassıp münekkidi ve mütercimi Corselle diyor ki:
​

Kur’ân Arapçanın en mükemmel ve pek mevsuk bir eseridir. Müslümanların itikadı veçhile bir insan kalemi, bu i’câzkâr eseri vücuda getiremez. Kur’ân, bizatihî daimî bir mucizedir; hem öyle bir mucize ki, ölüleri diriltmekten daha yüksektir. Bu mukaddes kitabın ta kendisi, menşeinin semavî olduğunu ispata kâfidir. Muhammed (a.s.m.), bu mucizeye istinaden, bir peygamber olarak tanınmasını istemiştir. Arabistan’ın çıplak ve kısır çöllerini aydınlatan, şair ve hatiplere meydan okuyan Kur’ân, bir âyetine bir nazire istemiş; hiçbir kimse bu tahaddîye karşı gelememişti. Burada yalnız bir misal irad ederek, bütün büyük adamların Kur’ân’ın belâgatine baş eğdiklerini göstermek isterim.

Hazret-i Muhammed’in (a.s.m.) zamanında, Arabistan şâirlerinin şehriyarı, şair Lebid idi. Lebid, muallâkattan birinin nâzımıdır. O zaman putperest olan Lebid, Kur’ân’ın belâgati karşısında lâl kalmış, bu belâgati en güzel sözlerle ifade etmişti. Kur’ân’ın belâgati karşısında hayran kalan Lebid, Müslümanlığı kabul etmiş, Kur’ân’ın ancak bir Peygamber lisanından duyulacağını söylemiştir.

Kur’ân’ın lisanı, beliğ ve harikulâde seyyaldir. Cenab-ı Hakkın şan ve celâletini,

Arabistan: (bk. bilgiler)	Arapça: Arap dili
Cenâb-ı Hak: Hakkın ta kendisi olan, sonsuz şeref ve azamet sahibi yüce Allah	Lebid: (bk. bilgiler)
beliğ: belâgatli	belâğat: düzgün, kusursuz, hâlin ve makamın icabına göre söz söyleme
beşer: insanlık	bizâtihî: bizzat, kendi başına, başlı başına
daimî: sürekli	harikulâde: olağanüstü, hayranlık verici
hassâsiyet: duyarlılık, hassaslık	hatip: güzel konuşmacı
ilham: Allah tarafından kalbe atılan mânâ	inkişaf: gelişme
irad etme: getirme	istihsan: güzel bulma
istinaden: dayanarak	itikad: inanç
i’cazkâr: mu’cizeli, benzerini yapmakta başkalarını âciz ve hayrette bırakan	kalb etme: dönüştürme, çevirme
kâfi: yeterli	lisan: dil
lâl: sakin, sessiz, dilsiz	lâyık: uygun
menşe: kaynak	mevsuk: sağlam, güvenilir, itimat edilir
mevzu: konu, bahis	misal: örnek, benzer
muallâkat: Câhiliye döneminde meşhur Arap şâirlerinin Kâbe'nin duvarına asılan meşhur şiirleri	muhalefet: karşıt olma, aykırılık
mukadderat: Allah tarafından takdir olunmuş ileride meydana gelecek haller ve olaylar	mukaddes: her türlü çirkinlikten ve eksiklikten arınmış, kutsal
mutaassıp: tutucu	mu’cize: insanların bir benzerini yapma noktasında âciz kaldıkları ve ancak Allah tarafından peygambere verilen olağanüstü şey
mükemmel: noksansız, kusursuz	münekkit: tenkitçi, eleştirmen
mütercim: tercüman; bir dilden bir diğerine çeviren	nazire: benzer, örnek
nezahet: nezihlik, temizlik	nâzım: şiir yazan, şâir
semâvî: gökten gelen	seyyal: akıcı
tahaddî: meydan okuma	tetebbu: araştırıp incelemek, derinliğine inceleyip tanımak
veçhile: şekilde, bakımdan	Şehriyar: hükümdar, kral
şayan: lâyık, yaraşır	şâyân-ı hayret: hayrete değer, hayret verici

 

[Huseyni]

Cevap: Ecnebî Filozofların Kur'ân'ı Tasdiklerine Dair Şehadetleri - Sayfa: 371


azamet sıfatlarını ifade eden âyetlerin ekserîsi, müstesna bir güzelliği hâizdir. Kur’ân’ı bîtarafane tercümeye gayret ettimse de, kàrilerim, Kur’ân’ın metnini sadakatkârâne bir ifadeye muvaffak olamadığımı göreceklerdir. Bu kusuruma rağmen, kàriler tercümemde bahis mevzuu ettiğim muhteşem âyetlerin birçoklarını okuyacaklardır.

Corselle​

Kur’ân, beşeriyete ilâhî bir lütuftur. Kur’ân, muzaffer cumhuriyetler meydana getirmiştir.
​

Kur’ân âyetlerini nüzul tarihine göre tercüme ve tertip eden İngiltere’nin en mutaassıp papazlarından Rodwell, şu hakikatleri itiraf ediyor:
​

Kur’ân, Arabistan’ın basit bedevîlerini öyle bir istihaleye uğratmıştır ki, bunların âdetâ meşhur olduklarını zannedersiniz. Hıristiyanların telâkkisine göre Kur’ân’ın nâzil olmuş bir kitap olduğunu söyleyecek olsak bile, Kur’ân putperestliği imha; Allah’ın vahdaniyet akîdesini tesis; cinlere, perilere, taşlara ibadeti ilga; çocukları diri diri gömmek gibi vahşî âdetleri izale; bütün hurafeleri istîsal; taaddüd-ü zevcatı tahdit ile, bütün Araplar için İlâhî lütuf ve nimet olmuştur.

Kur’ân bütün kâinatı yaratan, gizli ve âşikâr herşeyi bilen Kadîr-i Mutlak sıfatıyla Zât-ı Kibriyayı takdis ve tebcil ettiğinden, her sitayişe şayandır. Kur’ân’ın ifadesi veciz ve mücmel olmakla beraber, en derin hakikati, en kuvvetli ve mülhem hikmeti takrir eden elfaz ile söylemiştir. Kur’ân, devamlı memleketler değilse de, muzaffer cumhuriyetler vücuda getirmeye hâdim olacak esasları muhtevî olduğunu ispat etmiştir. Kur’ân’ın esaslarıyladır ki, fakr ve sefaletleri ancak

Arabistan: (bk. bilgiler)	Hıristiyan: (bk. bilgiler – Hıristiyanlık)
Kadîr-i Mutlak: hiçbir kayıt ve şarta bağlı olmaksızın herşeye gücü yeten sonsuz kudret sahibi Allah	Rodwell: (bk. bilgiler)
Zât-ı Kibriyâ: sonsuz büyüklük ve yücelik sahibi olan Allah	akîde: inanç
azamet: büyüklük	bahis: konu
bedevî: çölde yaşayan, göçebe	beşeriyet: insanlık
bîtarafâne: tarafsız bir şekilde	celâlet: yücelik, haşmet, heybet
ekserîsi: çoğunluğu	elfaz: lâfızlar, sözler
fakr: fakirlik, ihtiyaç hali	hakikat: gerçek
hikmet: amaç, gaye	hurafe: delile dayanmayan saçma inanış
hâdim: hizmetçi, hizmet eden	hâiz: sahip
ilga: kaldırmak, lağvetmek, hükümsüz bırakmak	imha: yok etme
istihâle: bir halden başka bir hale dönüşme ve değişme, başkalaşma	istîsal: kökünden söküp atmak, kökünü kazımak
izale: giderme, ortadan kaldırma	kàri: okuyucu
kâinat: evren, yaratılmış her şey	lütuf: iyilik, ihsan, bağış
mevzu: bahis, konu	muhtevî: ihtiva eden, içine alan
mutaassıp: tutucu	muvaffak: başarılı olma, erişme
muzaffer: zafer kazanmış, galip	mücmel: kısa, kısaca
mülhem: ilham olunmuş	müstesna: seçkin
nâzil olan: inen, indirilen	nüzûl: iniş, inme
putperest: putlara tapan	sadakatkârâne: sâdık ve bağlı bir tarzda
sefalet: perişanlık, yoksulluk	sitayiş: övme, medih
taaddüd-ü zevcât: çok eşlilik	tahdit: sınırlama
takdis: Allah’ın her türlü eksiklik ve çirkinlikten yüce olduğunu ilân etme	takrir: yerleştirme, sağlamlaştırma
tebcil: yüceltme, saygı gösterme	telâkki: anlama, kabul etme
tercüme: bir sözü bir dilden başka bir dile çevirme	tertip: sıralama, düzene koyma
tesis: kurma, yerleştirme	vahdâniyet: Allah’ın bir ve tek olup ortağının olmayışı
vahşî: medenî olmayan, kaba	veciz: kısa, özlü ve çarpıcı söz
âdetâ: sanki, tıpkı	âyet: Kur’ân’ın her bir cümlesi
âşikâr: açıkça	İlâhî: Allah tarafından olan
İngiltere: (bk. bilgiler)	şayan: lâyık, yaraşır

 

[Huseyni]

Cevap: Ecnebî Filozofların Kur'ân'ı Tasdiklerine Dair Şehadetleri - Sayfa: 372


cehaletleriyle kabil-i kıyas olan, susuz ve çıplak bir yarımadanın sekenesi, yeni bir dinin hararetli ve samimî sâlikleri olmuşlar, devletler kurmuşlar, şehirler inşa etmişlerdir. Filhakika Müslümanların heybetidir ki, Füsdat, Bağdat, Kurtuba, Delhi, bütün Hıristiyan Avrupa’yı titreten bir azamet ve haşmet ihraz etmişlerdir.

Rodwell
​

Müslümanlık, dünyanın kıvamı olan bir dindir; cihan medeniyetinin istinad ettiği temelleri muhtevîdir
​

Fransa’nın en maruf müsteşriklerinden Gaston Care, 1913 senesinde Le Figaro Gazetesinde, yeryüzünden Müslümanlık kalkacak olursa, müsalemetin muhafazasına imkân olup olmadığı hakkında makaleler silsilesi yazmış ve o zaman bu makaleler Şark gazeteleri tarafından tercüme olunmuştu. Fransız müsteşriki diyor ki:

​

Yüz milyonlarca insanın dini olan Müslümanlık, bütün sâliklerine nazaran, dünyanın kıvamı olan bir dindir. Bu aklî dinin menbaı ve düsturu olan Kur’ân, cihan medeniyetinin istinad ettiği temelleri muhtevîdir. O kadar ki, bu medeniyetin, İslâmiyet tarafından neşrolunan esasların imtizacından vücut bulduğunu söyleyebiliriz.

Filhakika, bu âlî din, Avrupa’ya, dünyanın imarkârâne inkişafı için lâzım olan en esaslı kaynakları temin etmiştir. İslâmiyetin bu fâikiyetini teslim ederek, ona medyun olduğumuz şükranı tanımıyorsak da, hakikatın bu merkezde olduğunda şek ve şüphe yoktur.

Fransız muharriri, daha sonra, Kur’ân’ın umumî müsalemeti muhafaza hususundaki hizmetini bahis mevzuu ederek diyor ki:
İslâmiyet, yeryüzünden kalkacak ve bu suretle hiçbir Müslüman kalmayacak olursa, barışı devam ettirmeye imkân kalır mı? Hayır buna imkân yoktur!

Gaston Care​

​

Avrupa: (bk. bilgiler)	Bağdat: (bk. bilgiler)
Delhi: (bk. bilgiler)	Fransa: (bk. bilgiler)
Fustat: (bk. bilgiler)	Hıristiyan: (bk. bilgiler – Hıristiyanlık)
Kurtuba: (bk. bilgiler)	Rodwell: (bk. bilgiler)
azamet: büyüklük	bahis mevzuu: söz konusu
cehalet: cahillik	cihan: dünya
düstur: yasa, kanun, prensip	filhakika: gerçekten, doğrusu
fâikiyet: üstünlük, başkalarından farklı ve üstün olmak	hakikat: gerçek, doğru
hararet: ısı, sıcaklık	haşmet: heybet, görkem
ihraz: erişmek, kazanmak	imarkârâne: imar edici olarak, tamir edici olarak
imtizaç: birleşme, kaynaşma	inkişaf: gelişme
istinad: dayanma, dayanak	kabil-i kıyas: kıyası mümkün
kıvam: bir şeyin direği, nizamı	maruf: bilinen, tanınan
medyun: borçlu	menba: kaynak
muhafaza: koruma	muharrir: yazar, gazete yazarı
muhtevî: ihtiva eden, içine alan	müsalemet: barış ve huzur içinde olma
müsteşrik: Oryantalist; Avrupalı olduğu halde, Doğu milletlerinin tarih, dil, din ve edebiyatıyla ilgili araştırma yapan kimse	nazaran: bakarak, –göre
neşr: yazma, yayımlama	samimî: içten
sekene: oturanlar, ikamet edenler	silsile: zincir, soy ağacı
sâlik: yol alan, bir yol veya meslekte yürüyen	temin etme: sağlama, güvence altına alma
tercüme: bir sözü bir dilden başka bir dile çevirme	umumî: genel
âlî: yüce, yüksek	şark: doğu
şek: şüphe, tereddüt	şükran: minnettarlık, teşekkür

 

[Huseyni]

Cevap: Ecnebî Filozofların Kur'ân'ı Tasdiklerine Dair Şehadetleri - Sayfa: 373

Kur’ân bütün dinî kitaplara fâiktir
​

Alman âlimlerinden ve müsteşriklerinden Jochahim du Rulpp Kur’ân’ın sıhhate verdiği ehemmiyetten bahsederken şu sözleri söylüyor:
​

İslâmiyetin, şimdiye kadar Avrupa muharrirlerinden hiçbirinin nazar-ı dikkatini celb etmeyen bir safhasını bahis mevzuu etmek istiyorum. İslâmiyetin bu safhası, onun sıhhati muhafaza için vuku bulan emirleridir. Evvelâ şunu itiraf etmek lâzımdır: Kur’ân, bu nokta-i nazardan bütün dinî kitaplara fâiktir. Kur’ân’ın tarif ettiği basit, fakat mükemmel sıhhî kaideleri nazar-ı dikkate alırsak, bu mukaddes kitap sayesinde, bütün dünyanın bazı kısımlarıyla, haşarat mahşeri olan Asya’nın müthiş bir tehlike olmaktan kurtulduğunu görürüz. Müslümanlık nezafeti, temizliği, nezaheti bütün sâliklerine farz etmekle, birçok tahripkâr mikropları imha etmiştir.

Jochahim​

Kur’ân âyetleri İslâmiyetin muhteşem bünyesinde altın bir kordon gibi işlenmiştir
​

Sembires Encyclopedia namıyla intişar eden İngilizce muhitü’l-maarifte, Müslümanlıktan şu suretle bahsolunmaktadır:

İslâm Peygamberinin seciyesini aydınlatan Kur’ân âyetleri, son derece mükemmel ve son derece müessirdir. Bu kısım âyetler, Müslümanlığın ahlâkî kaidelerini ifade eder. Fakat bu kaideler, bir iki sûreye münhasır değildir. Bu âyetler, İslâmiyetin muhteşem bünyanında, altından bir kordon gibi işlenmiştir. İnsafsızlık, yalancılık, hırs, israf, fuhuş, hıyanet, gıybet, bunların hepsi Kur’ân tarafından en şiddetli surette takbih olunmuş ve bunlar reziletin ta kendisi tanınmıştır.
​

Diğer taraftan, hüsn-ü niyet sahibi olmak, başkalarına iyilik etmek, iffet, haya, müsamaha, sabır ve tahammül, iktisat, doğruluk, istikamet, sulhperverlik, hakperestlik,

Asya: (bk. bilgiler)	Avrupa: (bk. bilgiler)
bahis mevzu: söz konusu	bünyan: yapı, bünye, saray
celb etme: çekme	farz etmek: şart koşmak, zorunlu tutmak
fâik: üstün	gıybet: arkadan çekiştirmek, o anda yanında olmayan birisinin aleyhinde konuşmak
haşarat: zehirli böcekler	hüsn-ü niyet: iyi niyet
hıyanet: hainlik, ihanet	iffet: namus
iktisat: tutumluluk	imha etme: yok etme
intişar: yayılma	israf: savurganlık
istikamet: doğruluk	kaide: düstur, prensip
mahşer: haşir meydanı, kıyametten sonra insanların âhirette tekrar diriltilip toplanacakları yer	muhafaza: koruma, saklama
muharrir: yazar, gazeteci	muhitü’l-maarif: ilim okyanusu, ilim ansiklopedisi
mukaddes: her türlü çirkinlikten ve eksiklikten arınmış, kutsal	müessir: tesirli, etkili
mükemmel: noksansız, kusursuz	münhasır: ait, mahsus, sınırlı
müsamaha: hoşgörü	müsteşrik: Oryantalist; Avrupalı olduğu halde, Doğu milletlerinin tarih, dil, din ve edebiyatıyla ilgili araştırma yapan kimse
nazar-ı dikkat: dikkat içeren bakış	nezafet: temizlik
nezahet: nezihlik, temizlik	nokta-i nazar: bakış noktası, açısı
rezilet: rezillik, aşağılık	safha: merhale, aşama, dönem
seciye: huy, karakter	sulhperverlik: barışseverlik
sâlik: yol alan, bir yol veya meslekte yürüyen	sıhhat: sağlamlık, doğruluk, sağlık
sıhhî: sağlıklı	tahammül: dayanma, katlanma, sabretme
tahripkâr: tahrip ederek	takbih: kötüleme, çirkin görme
vuku bulma: meydana gelme	âlim: ilim sahibi

 

[Huseyni]

Cevap: Ecnebî Filozofların Kur'ân'ı Tasdiklerine Dair Şehadetleri - Sayfa: 374


herşeyden fazla Cenab-ı Hakka itimad ve tevekkül, Allah’a itaat, Müslümanlık nazarında hakikî iman esasları ve hakikî bir mü’minin başlıca sıfatları olarak gösterilmiştir.

Resul-i Ekrem idrak ve şuur timsâlidir
​

Profesör Edward Monte, “Hıristiyanlığın İntişarı ve Hasmı Olan Müslümanlar” ünvanlı eserinin 17 ve 18’inci sayfalarında diyor ki:
​

Rasyonalizm, yani “akliye” kelimesinin müfadını ve tarihî ehemmiyetini tevsi edebilirsek, Müslümanlığın aklî bir din olduğunu söyleyebiliriz. Akıl ve mantık mısdâkıyla akaid-i diniyeyi muhakeme eden mektep, rasyonalizm kelimesinin, İslâmiyete tamamıyla mutabık olduğunu teslim etmekte tereddüt etmez.

Resul-i Ekrem şuur ve idrak timsâli olduğu, dimağının iman ışıkları ve kâmil bir yakîn ile pür-nur olduğu muhakkaktır. Resul-i Ekrem, muasırlarını aynı heyecanla alevlemiş, bu sıfatlarla teçhiz etmiştir. Hazret-i Muhammed (a.s.m.), başarmak istediği ıslahatı, İlâhî bir vahiy olarak takdim etmiştir. Bu, İlâhî bir vahiydir. Hazret-i Muhammed’in (a.s.m.) dini ise, akıl kaidelerinin ilhamlarına tamamıyla muvafıktır.
Ehl-i İslâma göre İslâmiyetin esas akaidi, şu suretle hülâsa olunabilir:

Allah birdir; Muhammed (a.s.m.) Onun Peygamberidir. Filhakika, İslâmiyetin esaslarını sükûnetle ve derin bir teemmülle tetkik ettiğimiz zaman, bunların, Allah’ın birliğine ve Muhammed’in (a.s.m.) risaletine, sonra haşir ve neşre ve itikada müntehi olduklarını görürüz. Bizzat dinin esasları tanınan bu iki akide,

Cenâb-ı Hak: Hakkın ta kendisi olan, sonsuz şeref ve azamet sahibi yüce Allah	Hıristiyanlık: (bk. bilgiler)
Rasyonalizm: akılcılık, aklı ön plânda tutan bir felsefî akım	Resul-i Ekrem: Allah’ın en şerefli ve değerli elçisi olan Hz. Muhammed (a.s.m.)
akaid: inanç sistemi; dinin inanılması gereken inançları ve yapılması gereken ibadetlerin tümü	akaid-i diniye: dinî inançlar ve ibadetler
akide: inanç	aklî: akılla ilgili, akla uygun
bizzat: kendisi	dimağ: akıl, beyin
ehl-i İslâm: İslâma tabi olan, Müslümanlar	filhakika: gerçekten, doğrusu
hakiki: gerçek	hakperestlik: doğruluk, gerçekçilik
hasm: rakip	haşir ve neşr: öldükten sonra âhiret âleminde tekrar diriltilip Allah’ın huzurunda toplanma ve sonra tekrar dağılma
hülâsa olunma: özetlenme	idrâk: anlayış, kavrayış
ilham: Allah tarafından kalbe atılan mânâlar	intişar: yayılma
itaat: emre uyma, boyun eğme	itikad: inanç
itimad: güvenme	kaide: düstur, prensip
kâmil: olgun, mükemmelliğe ulaşmış	mektep: ekol, akım
muasır: çağdaş	muhakeme: değerlendirme, yargılama
muhakkak: gerçekliği kesin olarak bilinen	mutabık: uygun
muvafık: lâyık, uygun	müfad: ifade edilen mânâ, bir şeyden çıkan mânâ
müntehî olma: bir fikre, inanca vs. varma, neticeye ulaşma	mü’min: iman eden, Allah’a ve Onun gönderdiği şeylere inanan
mısdâk: doğrulayıcı delil, ölçüt, kriter	nazarında: gözünde, bakışında
pür-nur: çok nurlu, çok aydınlık	risalet: elçilik, peygamberlik
sükûnet: dinginlik	takdim: sunma
teemmül: düşünme, inceden inceye araştırma	tetkik: inceleme, araştırma
tevekkül: kulun üzerine düşeni yaptıktan sonra sonucunu Allah’a bırakması; Allah’a güvenme ve Onu vekil kabul etme	tevsi: genişletme, kuşatma, ihata etme, kavrama
teçhiz: cihazlandırma, donatma	timsal: sembol, örnek, nümune
vahiy: Allah tarafından peygambere gelen bilgiler	yakîn: kesin ve doğru bilgi
İlâhî: Allah tarafından olan	ıslahat: iyileştirme, düzeltme
şuur: bilinç, anlayış, idrak

 

[Huseyni]

Cevap: Ecnebî Filozofların Kur'ân'ı Tasdiklerine Dair Şehadetleri - Sayfa: 375


bütün dindar insanlarca akıl ve mantığa müstenid telâkki olunmakta ve bunlar Kur’ân’ın akidelerinin hülâsası bulunmaktadır.

Kur’ân’ın ifadesindeki sadelik ve berraklık, Müslümanlığın intişar ve i’tilâsını bilâ-tevakkuf temâdi ettiren sâik kuvvet olmuştur. Resul-ü İslâm tarafından tebliğ olunan mukaddes talimatın cihanşümul terakkisine rağmen, Müslümanların ilham kaynağı ve en kuvvetli ilticagâhı Kur’ân olmuştur. En takdiskâr ve kanaat-bahş bir lisanla, başka bir kitab-ı münzelin tefevvuk edemeyeceği bir ifade ile takrir eden kitap, Kur’ân’dır. Bu kadar mükemmel ve esrarengiz, her insanın tetkikine bu kadar açık olan bir din, muhakkak, insanları kendisine meclûb eden i’câzkâr kudreti hâizdir. Müslümanlığın bu kudreti hâiz olduğunda şüphe yoktur.

Edward Monte​

​

Resul-ü İslâm: İslâm Peygamberi	akide: inanç
bilâ-tevakkuf: duraksamadan, durmaksızın	cihanşümul: dünya çapında, evrensel
esrarengiz: sırlı, gizemli	haiz: sahip olma
hülâsa: öz, özet	ilham: Allah tarafından insanın kalbine indirilen mânâ
ilticâgâh: sığınak	intişar: yayılma
i’cazkâr: mu’cizeli, benzerini yapmakta başkalarını âciz ve hayrette bırakan	i’tilâ: yükselme, yücelme
kanaat-bahş: kanaat verici, tatmin eden, doyurucu	kitab-ı münzel: indirilen, indirilmiş kitap
kudret: güç ve iktidar	lisan: dil
meclûb etme: celb etme, çekme	mukaddes: her türlü çirkinlikten ve eksiklikten arınmış, kutsal
müstenid: dayanan	sâik: sevk edici sebep, neden
takdîskâr: takdis eden, mukaddes ve kusurlardan uzak olduğunu ifade eden	takrir: ifade etme, bildirme
talimat: bildiriler, emirler	tebliğ: bildirme, ulaştırma
tefevvuk: üstün gelme	telâkki: anlama, kabul etme
temâdi: devamlı	terakki: ilerleme
tetkik: inceleme, araştırma