Cenab-i ALLAH'in kitabinıin acili$ini be harfi ile yapmasinin sebep ve hikmeti nedir?
birincisi; elifte yükseklik kibir ve uzunluk vardir, be'de düsüklük tevazu ve inkisar vardir. Kimde ALLAH rizasi icin tevazu olursa ALLAH onu yükseltir.
Ikincisi; muhakkak ki be harfi ilsak yani baglamak icindir. Diger harflerin cogunun aksine özellikle elif'in aksine kati' harflerdendir.
Ücüncüsü; be ebediyen meksurdur. Kendisinde her zaman kesre vardir. Suret ve manada inkisarlik Cenab-i ALLAH'a yaklasma serefini verir Cenab-i ALLAH hadis-i kudsi de :
Ben, kalbi benim rizam icin kirik olanlarin yanindayim.
Dördüncüsü: Be harfine zahiri olarak, düsüklük ve inkisar (kiriklik) vardir. Lakin hakikatte ise, be harfinde himmetin yüceligi ve derecenin yüksekligi vardir. Bu da siddiklarin sifatidir. Elif ise onun ziddidir. Be'nin derecesinin yüksekliginden kendisine bir nokta verildi. Bu derece yani nokta Elif'te yoktur. Be harfini ali himmet yapan, ona yüce himmet veren sey ise, kendisine nokta verildigi zaman, halinin sadece bir sevgiliyi kabul eden kisinin hali gibi olmasi icin: sadece bir tanesini kabul etmesidir.
Besincisi: Be harfinde, Hakka yaklasmayi istemede sidkiyyet vardir.Cünkü o, yüksek dereceye noktanin sebebiyle sahip oldugunu gördügünde noktayi ayaklarinin altina aldi. Noktayla övünmedi Cim ve Ye harflerinin noktalari harflerin konulusunda altlarinda degil de ortalarindadir. Cim ve Ye harfleri, baska bir harfe bitistikleri zaman hi ve te harflerine benzemeleri icin harekesi ortalarina konuldu. Be bunlar benzeme, yalniz olsa da baska bir harfe bitisse de her zaman noktasi altinda olur.
Altincisi: Be'nin aksine Elif illetli harfdir: Be sahih harftir
Yedincisi: Be mana bakimindan tam metbu bir harftir. Her ne kadar sekil bakimindan harflerin dizilisi cihetinde yeri eliften sonra olup tabi gibi görünse bile cünkü elif be lafzinda vardir. Ve Elif Be'ye tabi oluyor. Elifin telaffuzunda Be yoktur. Elife tabi olmuyor. Metbu ise mana bakimindan daha kuvvetlidir.
Sekizincisi: be amil yani baskasinda tasarruf eden bir harftir. (Harfi cerdir, basina geldigi ismin son harfinin harekesini esre yapar.) Bu yönü onun kadrü kiymet ve gücünü yüceligini ortaya koyar be btida icin elverislidir. Elif onun hilafinadir. Cünkü elif amil degildir.
Dokuzuncusu: Be kendi nefsinde haddi zatinda kamil bir harftir. Cünkü ilsak, istiane (yardim dilemek) ve izafet icindir. Kendisine tabi olan ismi ver etmekle baskasini kemale erdirir. Be kendisinden sonra gelen ismi meksur yapar ve onu kendi nefsinin sifatlariyla muttasif kilar. Be'nin kiymet ve derecesinin yüksekligi irsad ve tevhid'de baskasinin mükemmel kilmasidir. Efendimiz Hz. Ali (r.a.) Ben be harfinin altindaki noktayim sözüyle buna isaret ettikleri gibi be icin irsad mertebesi ve tevhidde (ALLAH'in varligi ve birligine) delalet vardir.
Onuncusu: ve sefevi (dudaklarin deprenmesiyle cikan) bir harfdir. Be'nin telaffuz edilmesi icin dudaklar acilir. Kendisinden baska sefevi olan harflere acilmadigi sekilde onun icin acilir. Bu insan zürriyetinin agzinin ilk önce be harfiyle acildigindandir. Elestü bi Rabbüküm "Ben sizin Rabbiniz degilmiyim? ahdinin cevabina bela "evet sen bizim Rabbimizsin dedik"
iste bundan dolayi be harfi insanlar tarafindan ilk konusulan ve telaffuz edilen harfdir. Be harfiyle insanin dudagi acildi. Iste bu mana ve hikmetlerden dolayi ilahi hikmet be harfini diger harfler üzerine tercih etti. Onun degerinin yükseltti, burhanini izhar etti. Onu kitabinin anahtari kelaminin ve hitabinin baslangici kildi.
Ruhul Beyan - Ismail Hakki Bursevi
birincisi; elifte yükseklik kibir ve uzunluk vardir, be'de düsüklük tevazu ve inkisar vardir. Kimde ALLAH rizasi icin tevazu olursa ALLAH onu yükseltir.
Ikincisi; muhakkak ki be harfi ilsak yani baglamak icindir. Diger harflerin cogunun aksine özellikle elif'in aksine kati' harflerdendir.
Ücüncüsü; be ebediyen meksurdur. Kendisinde her zaman kesre vardir. Suret ve manada inkisarlik Cenab-i ALLAH'a yaklasma serefini verir Cenab-i ALLAH hadis-i kudsi de :
Ben, kalbi benim rizam icin kirik olanlarin yanindayim.
Dördüncüsü: Be harfine zahiri olarak, düsüklük ve inkisar (kiriklik) vardir. Lakin hakikatte ise, be harfinde himmetin yüceligi ve derecenin yüksekligi vardir. Bu da siddiklarin sifatidir. Elif ise onun ziddidir. Be'nin derecesinin yüksekliginden kendisine bir nokta verildi. Bu derece yani nokta Elif'te yoktur. Be harfini ali himmet yapan, ona yüce himmet veren sey ise, kendisine nokta verildigi zaman, halinin sadece bir sevgiliyi kabul eden kisinin hali gibi olmasi icin: sadece bir tanesini kabul etmesidir.
Besincisi: Be harfinde, Hakka yaklasmayi istemede sidkiyyet vardir.Cünkü o, yüksek dereceye noktanin sebebiyle sahip oldugunu gördügünde noktayi ayaklarinin altina aldi. Noktayla övünmedi Cim ve Ye harflerinin noktalari harflerin konulusunda altlarinda degil de ortalarindadir. Cim ve Ye harfleri, baska bir harfe bitistikleri zaman hi ve te harflerine benzemeleri icin harekesi ortalarina konuldu. Be bunlar benzeme, yalniz olsa da baska bir harfe bitisse de her zaman noktasi altinda olur.
Altincisi: Be'nin aksine Elif illetli harfdir: Be sahih harftir
Yedincisi: Be mana bakimindan tam metbu bir harftir. Her ne kadar sekil bakimindan harflerin dizilisi cihetinde yeri eliften sonra olup tabi gibi görünse bile cünkü elif be lafzinda vardir. Ve Elif Be'ye tabi oluyor. Elifin telaffuzunda Be yoktur. Elife tabi olmuyor. Metbu ise mana bakimindan daha kuvvetlidir.
Sekizincisi: be amil yani baskasinda tasarruf eden bir harftir. (Harfi cerdir, basina geldigi ismin son harfinin harekesini esre yapar.) Bu yönü onun kadrü kiymet ve gücünü yüceligini ortaya koyar be btida icin elverislidir. Elif onun hilafinadir. Cünkü elif amil degildir.
Dokuzuncusu: Be kendi nefsinde haddi zatinda kamil bir harftir. Cünkü ilsak, istiane (yardim dilemek) ve izafet icindir. Kendisine tabi olan ismi ver etmekle baskasini kemale erdirir. Be kendisinden sonra gelen ismi meksur yapar ve onu kendi nefsinin sifatlariyla muttasif kilar. Be'nin kiymet ve derecesinin yüksekligi irsad ve tevhid'de baskasinin mükemmel kilmasidir. Efendimiz Hz. Ali (r.a.) Ben be harfinin altindaki noktayim sözüyle buna isaret ettikleri gibi be icin irsad mertebesi ve tevhidde (ALLAH'in varligi ve birligine) delalet vardir.
Onuncusu: ve sefevi (dudaklarin deprenmesiyle cikan) bir harfdir. Be'nin telaffuz edilmesi icin dudaklar acilir. Kendisinden baska sefevi olan harflere acilmadigi sekilde onun icin acilir. Bu insan zürriyetinin agzinin ilk önce be harfiyle acildigindandir. Elestü bi Rabbüküm "Ben sizin Rabbiniz degilmiyim? ahdinin cevabina bela "evet sen bizim Rabbimizsin dedik"
iste bundan dolayi be harfi insanlar tarafindan ilk konusulan ve telaffuz edilen harfdir. Be harfiyle insanin dudagi acildi. Iste bu mana ve hikmetlerden dolayi ilahi hikmet be harfini diger harfler üzerine tercih etti. Onun degerinin yükseltti, burhanini izhar etti. Onu kitabinin anahtari kelaminin ve hitabinin baslangici kildi.
Ruhul Beyan - Ismail Hakki Bursevi