Kibir ve gururun pompalandığı bir dönemde çocuğuma tevazuu nasıl öğretebilirim?

Anne-baba olarak hatalarınızı kabul etmiyor ve daima kendinizi bir şekilde haklı görüyor, çevrenizi hep küçümsüyorsanız, çocuğunuzun egoist, bencil ve kibirli olmasına şaşırmayın.

Günümüzün kayıp değerlerinden biridir tevazu... Medeniyetimizin soldurduğumuz güllerindendir. Şöhretin, gururun ve bencilliğin yüceltildiği bir zaman dilimindeyiz. Peki genç nesillere tevazu erdemini kim, nasıl öğretecek? Bugün pek çok konuda kavram kargaşası yaşadığımız ortada. Kibiri, özgüvenli olmakla aynı kefeye koyuyoruz. Tevazuu da güven eksikliğinden kaynaklanan yetersizlik, pısırıklık ve korkaklıkla karıştırıyoruz. Halbuki tevazuun temelinde özgüven ve özsaygı vardır. İçi dışı bir olmak esastır. Kişinin kendi yeteneklerinin farkına varması; ancak bu yeteneklerini kendinden bilmemesi, kendisini olduğundan farklı görmemesi ve göstermemesidir. Kişinin kendisine ve ötekilere karşı dürüst olmasıdır.
En yalın tanımıyla alçakgönüllülük, gösterişten kurtulmanın adıdır, sadeliktir…Başarılarımız ve yeteneklerimizi nazara vermemedir, saf bir mahcubiyettir. Tevazu, iyi ahlakın, diğer güzelliklerini de kapsayan bir haslettir. Kötüye karşı muhafaza eden ve cehaleti örten emin bir perdedir. Tüm peygamberlerin söz ve tavır birliği içinde öğrettiği evrensel bir değerdir. Tevazu üstünlük sahibi bir kişinin, bir şeylere rağmen, lütfettiği bir davranış biçimi değil, kişinin Yaratıcı’sına, kendisine ve diğer insanlara karşı, tabiiliğinin ve dürüstlüğünün bir göstergesidir.

TEVAZU EVDE BAŞLAR
Diğer güzel ahlak özellikleri gibi tevazu da evde başlar. Çocukların tevazuyu da gurur ve kibri de öğrendikleri en önemli kaynak ebeveynleridir. Ebeveyn olarak bizim işimiz, saygılı ve sabırlı bir şekilde çocuklarımıza öğreticilik ve eğiticilik yapmaktır. Öncelikle çocuklarımıza “özel” olduklarını hissettirmeli, bununla birlikte, sahip oldukları tüm yeteneklerin de Allah’tan olduğunu işlemeliyiz. Yaratıcı’nın verdiği “potansiyel”in kullanıcısı olmaları, bir kibre ve farklılık mülahazası neden olmamalıdır. İç dinamiklerinin farkına varan mütevazı bir çocukta, ötekilerinin de güçlü yanlarını kabullenmek için bir güven gelişir. Kendisi matematikte iyi olabilir; ancak ötekiler de okumada, yazmada, sporda iyi olabilirler.

HATALARIMIZI KABULLENEBİLMELİYİZ
Ebeveynler olarak hatalarımızı kabullenebilmeliyiz. Hatalarımızı kabullenebilme, alçakgönüllülüğün en derin boyutlarındandır. Cahil, kibirli ve kaba bir kişi, hatalarının farkına bile varamaz. Oysa mütevazı kişilikler, bir hata yapabilecekleri düşüncesini bir lahza akıllarından çıkarmazlar.
ÖNCE EBEVEYNLER MÜTEVAZİ OLMALI
Güzel ahlakı ve üstün değerleri çocuklarımıza öğretirken, ebeveynler olarak bizim de mütevazı olmamız gerekiyor. Nitekim, tevazuyu gerçekten öğretmenin yegane yolu mütevazı davranmaktır. Eğitimde, hiç bir üstünlük mülahazasına girmeden, vaaz edici bir üslub takınmadan davranmak esastır. Ebeveynler olarak günlük hayatta, öğretilebilir anları yakalayıp, birer terbiye vesilesi olarak değerlendirebiliriz. Uzun uzun anlatmadan, küçük ve yerinde “soru”larla çocuklarımızın dikkat ve ilgisini konu üzerine çekebiliriz. Ses tonumuzdan, ruhsal duruma kadar pek çok unsur, anlattıklarımızı etkileyecektir.

ÇOCUKLARI GEREKSİZ KİBRE TEŞVİK ETMEMELİYİZ
Ebeveynler olarak, çocuklarımızı çoğu gereksiz, yersiz münasebetlerle övüyoruz, onları gurur ve kibre teşvik ediyoruz. Abartı ve özentiye kaçmadan çocuklarımızın başarılarıyla sevinmek ve onları güzel olana teşvik etmek ne kadar tabii ise, uygunsuz durumlarda uyarmak da o denli normal bir tutumdur. Önceliğimizin, mağrur, tatminsiz ve kırılgan çocuklar yetiştirmek değil, alçakgönüllü, sağlam karakterli ve sabırlı bireyler yetiştirmek olduğunu unutmamalıyız.
SAYGISIZLIĞI HOŞGÖREMEYİZ
Saygısızca söz ve davranışları hoşgöremeyiz. Kibir ve gurur, çoklukla saygısızlık biçiminde ortaya çıkıyor. Kötü davranışlar ortadan kaldırılıp yerine güzel ahlak yerleştirilmezse, çocuklardaki kabalığın her geçen gün artarak süreceğinden hiç süpheniz olmasın. Bu konuda:
1. Çocuğunuzla “saygı çerçevesinde” konuşup, davranışlarınızla da güzel örnek olan bir “öğretici” olun.
2. Çocuğunuz saygısızca ve kibirlice sözler edip, davranışlar sergilediğinde, bunun yanlış olduğunu hatırlatın kendisine.
Çocuklarımıza kendilerini sorgulama, sigaya çekme yetisini kazandıralım. Çocuğumuz içsel gerçekliğiyle yüzleştikçe, dışa karşı duruşu da netleşecek ve kendini olduğundan farklı görmeye, göstermeye yeltenmeyecektir. Bunun için çocuğumuza yanlız kalıp kendisiyle yüzleşeceği zaman, fırsat ve mekan sağlayalım. Çocuklarımıza gönüllü çalışma, ötekilere yardım etme alışkanlığı ile empati yeteneği kazandırıldığında insanlarla anlamlı ilişkiler geliştirecek, kendilerinin de insanlardan bir insan olduklarını kavramaları kolaylaşacaktır. Tevazuu, fıtratımızın bir parçası haline getirebilmek, ömür boyu alıştırmalar, gayretler gerektirebilir. Erken yaşlarda, çocuklarımızın gönül bahçelerine atacağımız tevazu tohumlarının ergenlik ve yetişkinlikte yeşerip boy atmaması, kalıcı olmaması için hiç bir neden yoktur.