teblið
Vefasýz
SORU: Kur'ân-ı Kerîm ile Peygamber (sa.)'in hadîsleri varken neden içtihada ihtiyaç duyuldu?
CEVAP: Cenabı Allah büyüklük ve cemalini göstermek ve dünyayı imar etmek için insanı halife olarak yarattı. Hilafet görevini gereği gibi yapabilmesi için onu arzu ve istekleriyle başbaşa bırakmadı. İnanç, ibâdet, ahş-veriş ve hayatın her dalında ferd ve toplumun menfaatine yönelik olarak hükmünü beyân edip indirdiği sahife ve kitaplarıyla yolunu aydınlattı, en son olarak da en mükemmel ve kıyamete kadar hüküm sürecek Kur'ân-ı Kerîm'i insanlığa ithaf etti. Ancak dünya hâdiseleri sonsuz olmakla beraber Kur'ân-ı Kerîm'in ve Peygamber'in hadîsleri kelimeleri mahduttur
. Açıkça her hâdisenin hükmünü beyân etmez. Bunun için ortaya çıkan bir hâdisenin hükmünü anlamak için önce Kur'ân-ı Kerîm'e, sonra Peygamber (sa.)'in hadîsine baş vurulur. Bunlardan birisinde kesin olarak hükmü beyân edilmiş ise mesele tamamdır, hiç bir kanaat yürütülmez. Hâdisenin hükmü Kur' ân ve Sünnette açıkça belirtilmemişse içtihada gidilir. Yani, Kur'ân ve Sünnet'in ışığı altında hükmünü ortaya çıkarmak için cehd ve gayret gösterilir.
İctihad yüce dinimizin en büyük meziyetlerinden biridir. İctihad sebebiyle hayat sahnesinde ortaya çıkan bütün hâdiselerin hükmü beyân edilebilir. Dinimizin, her asrın bütün ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir kabiliyete sahip olmasının sebeplerinden biri de budur.
SORU: İctihadın şartları nelerdir?
CEVAP: İctihadın belli başlı dokuz şartı vardır:
1-Arapça dilini ve üslûbunu bilmek. Çünkü dinin kaynağı Kur'ân-ı Kerim ile Sünnet-i Seniyedir. Bunlar da arapcadır.
2-Kur'ân-ı Kerîm'in ânım ve hâssını, mutlak ve mukayyedini, nasih ve mensubunu bilmek.
3-Peygamber'in -kavlî, fiilî ve takriri- sünnetlerini bilmek.
4-Hakkında ictihad edilecek mesele ile ilgili icmâ veya ihtilâfı bilmek, icmâ'm vuku'unda hiç şüphe yoktur. Sahabenin birçok meselelerde vaki olan icmâ'ını hiç bir kimse inkâr edemez. Ancak Ahmed bin Hanbel sahabeden sonra icmâ’ın vaki olmadığını söylüyordu. Şafi'î de sahabelerden sonraki icmâ'i inkâr etmemiş ise de, bir meselede kendisine icmâ'dan söz edildiği zaman onu kabul etmiyordu. 5-Kıyas ve kaidelerini bilmek.
6-Şer'i ahkâmın maksat ve gayesini bilmek.
7-Hak ile batılı birbirinden ayırabilecek kadar ölçülü olmak.
8-İctihad'a ve islâm'a karşı samimi olmak.
9-İnancı sağlam olup bid'attan uzak olmaktır.
CEVAP: Cenabı Allah büyüklük ve cemalini göstermek ve dünyayı imar etmek için insanı halife olarak yarattı. Hilafet görevini gereği gibi yapabilmesi için onu arzu ve istekleriyle başbaşa bırakmadı. İnanç, ibâdet, ahş-veriş ve hayatın her dalında ferd ve toplumun menfaatine yönelik olarak hükmünü beyân edip indirdiği sahife ve kitaplarıyla yolunu aydınlattı, en son olarak da en mükemmel ve kıyamete kadar hüküm sürecek Kur'ân-ı Kerîm'i insanlığa ithaf etti. Ancak dünya hâdiseleri sonsuz olmakla beraber Kur'ân-ı Kerîm'in ve Peygamber'in hadîsleri kelimeleri mahduttur
. Açıkça her hâdisenin hükmünü beyân etmez. Bunun için ortaya çıkan bir hâdisenin hükmünü anlamak için önce Kur'ân-ı Kerîm'e, sonra Peygamber (sa.)'in hadîsine baş vurulur. Bunlardan birisinde kesin olarak hükmü beyân edilmiş ise mesele tamamdır, hiç bir kanaat yürütülmez. Hâdisenin hükmü Kur' ân ve Sünnette açıkça belirtilmemişse içtihada gidilir. Yani, Kur'ân ve Sünnet'in ışığı altında hükmünü ortaya çıkarmak için cehd ve gayret gösterilir.
İctihad yüce dinimizin en büyük meziyetlerinden biridir. İctihad sebebiyle hayat sahnesinde ortaya çıkan bütün hâdiselerin hükmü beyân edilebilir. Dinimizin, her asrın bütün ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir kabiliyete sahip olmasının sebeplerinden biri de budur.
SORU: İctihadın şartları nelerdir?
CEVAP: İctihadın belli başlı dokuz şartı vardır:
1-Arapça dilini ve üslûbunu bilmek. Çünkü dinin kaynağı Kur'ân-ı Kerim ile Sünnet-i Seniyedir. Bunlar da arapcadır.
2-Kur'ân-ı Kerîm'in ânım ve hâssını, mutlak ve mukayyedini, nasih ve mensubunu bilmek.
3-Peygamber'in -kavlî, fiilî ve takriri- sünnetlerini bilmek.
4-Hakkında ictihad edilecek mesele ile ilgili icmâ veya ihtilâfı bilmek, icmâ'm vuku'unda hiç şüphe yoktur. Sahabenin birçok meselelerde vaki olan icmâ'ını hiç bir kimse inkâr edemez. Ancak Ahmed bin Hanbel sahabeden sonra icmâ’ın vaki olmadığını söylüyordu. Şafi'î de sahabelerden sonraki icmâ'i inkâr etmemiş ise de, bir meselede kendisine icmâ'dan söz edildiği zaman onu kabul etmiyordu. 5-Kıyas ve kaidelerini bilmek.
6-Şer'i ahkâmın maksat ve gayesini bilmek.
7-Hak ile batılı birbirinden ayırabilecek kadar ölçülü olmak.
8-İctihad'a ve islâm'a karşı samimi olmak.
9-İnancı sağlam olup bid'attan uzak olmaktır.