Sufizm yollarında kendilerinden biat alınanlar herhangi biri değillerdironların elleri üzerinde silsiledeki evliyalarınEfendimiz aleyhi selamın ve Allah’ın elinin bulunduğu her zaman için göz önünde bulundurulmalıdır.
El alınan insanla kalbi sevgi bağını koparanlarbir zaman sonra hayat kışının zemherisinde sararıp solan bir yaban gülüne dönerler.
Gavsın yoluna el veren hizmet götüren birisilsiledeki evliyaların rengine bürünür dururonun yüz aynası her an silsiledeki bir evliyanın simasına aynalık eder.Dikkatli bakanlar silsiledeki evliyaları onun yüzünde bakışlarında görüp sesinde duyabilirler.
Gavsa vekaleten el verenler ismi azam gibidirlerbunları hakkıyla tanıyıp sevenlereruhani alemler çekilir gelironları sevmek gavsı silsileyi sevmekonları unutmak Hakk’ın rahmetine sırt dönmektir.
Gerçek bir Gavsın yoluna el verenlerdünyada evliyaşeyh bilinen pek çok mürşitten daha üstün bilgi gücü ile donanmışlardır.
Gerçek bir Gavsın öldükten sonra tasarrufu devam eder.Hızır aleyhisselam gibi istediği anda cisimleşip görünebilir.Ruhaniyatıyla talebe yetiştirme sırrı kıyamete dek devam eder.Şartıyoluna el veren sufilerin hayatta yaşıyor olmaları.
Gavsın yoluna hizmet eden insanı anne- babadan daha çok sevmedikçeona karşı itaatte gassalın elindeki meyyit gibi teslim olmadıkça asla ruhani menziller aşılmazyol büyüklerinin dua ve yardımları ona gelmez.
Gavsın yoluna hizmet veren insanın huzurunda edeple oturup sükut etmekkalben kendini sevmekçevresinde bulunan silsilenin ruhaniyatından yardım görmeye çok ciddi bir vesiledir.
Gerçek bir Gavsa vekaleten el veren insanıdünyadaki şeyhlerden değersiz bilenler;iki cihanda hüsran olurlar.Dünyadaki hiçbir şeyh Gavsın yoluna vekalet eden insandan daha faziletli bilinmemeli…
Gerçek bir Gavsın vekili Allah’ın zatına gözün siyahı ile beyazı kadar yakındır;bu yakınlık dünya evliyalarının çoğunda yoktur.Allah’ın inayetiyle ölecek bir insan için ömür almaya dahi salahiyetleri olur…
Gavsın yoluna biat edende mutlaka tarikat virdinin bir iziişareti ortaya çıkar.Yatarken dilin zikretmesiyakaza halleriyerinden fırlatılma hissine benzer bir sıçrama yola giren talebe için Gavsın gücünü yolunu ona sezdirmesi halinden başka bir şey değildir.
Gavsın yoluna giren kişigerekiyorsa her şeyden geçmeli;ama Gavsın virdiniyolunu bırakmamalıdır.
Gavsın yolunda olduğunu söyleyenlerden öyleleri var ki ne kardeşleriylene el aldığı insanla bir ilgisi kalmıştır.Eşçocuklar aile dünya arasında gidip gelen böyleleri; bir sene içinde yollarından olurlar.Virtlerini yapsalar da yapmasalar da değişen bir şey olmaz.Bu gibiler kaybetmiş zavallıların ta kendileridir.
Gavsın talebeleri birbirlerini veli bilmeliböyle inanmalı;hatta nefsinin hiç beğenmediği kardeşinin yüzü suyu hürmetine Allah’ın kendisine rahmetini yayacağını düşünmeliler.
Gavsın gerçek vekili gavsla rabıta kurarak onu bir elbise gibi üzerine aldığındaonun çevresinde öylesine bir ruhani azamet oluşur ki şeyh bilinen nice evliyalar bu ruhani güç karşısında toz duman olabilirler.
Gavsın vekilinden el alanlar çoğunlukla algı yeteneklerinin düzeysizliği ile onunla edebi gözetmeden senli benli konuşmayı yeğlerler;böylesine bir algı ile baş başa geçen on dakika o müridin on yıl geriye gitmesine yol açan onu tepe taklak götüren öldürücü bir zehirdir.
Gerçek bir Gavsın sevgisine mahzar olanların geçmiş gelecek nesilleri bundan yarar görür;ona talebe olup da yolu terk edenlerin hem kendileri hem de yedi göbek gelecek nesillerionun ruhani nefretinden dolayı çok belalara maruz kalırlar.
Gavsın vekili bilinenle bir şeyleri vesile ederek diyalog içinde olmak;yoldaki nurlardan rahmetten yararlanmaya mühim bir vesiledir.
Gerçek bir gavstan el alan insanların diğer bir evliyaya biat etmeleri;Allah’ın arşını titreten bir zulümdür.Zinadan daha fena olan böylesi bir akılsızlığın cezası imansız gitmeye kapı aralayan dehşetli bir fitnedir.
Bir tarikat silsilesinin gavsıkutbu sayılmak ayrı;on sekiz bin alemin gavsı sayılmak ayrı bir şeydir.İnsanların çoğu bu sırdan gafildirler.Bir tarikatta babadan oğla geçen sistem içinde gavs bilinenler böylesine gavstırlar.Onların gavslığı bulundukları köyleilçeyle sınırlıdır.İnsanların çoğu bu sırrı bilmediklerinden böylesine normal bir veliye gavs gavs diye koşup kurban olmaktalar. On sekiz bin alemin gerçek gavsı böyle değildir.Fatiha süresinde beyan edildiği gibi alemlerin rabbi olan Allah’ın alemlere tasarruf eden gavsıdır.Köyilçe gavsı değil…
Yoldaki kardeşlerini arayıp sormayanlaronlarla sevgi dolu diyaloglar geliştirmeyenler bir gün gelir yok olup giderler.
Gerçek bir gavs hayatta değilse yola vekalet eden insanı kendine sevdirip bağlaryönlendirir;bu gizli dil:Onla irtibatlı olonun dediklerini yapyolun her sırrını ondan sor öğren demektir.
Gavsın talebeleribaşka bir insanın hidayete vesile olmak içinher zaman çevrelerini kolaçan etmelidirler.Bu bir bakıma evlenmek maksadıyla aşık olunacak bir simayı aramak gibidir.Bu algıAllah katında en sevilen işlerden başında gelir.Kenara çekilenin işi bitiktir.Böylesine bir bakış açısı hep canlı tutulmalıdır.İsterse ömür boyu bizim vesilemizle hiç kimse hidayete gelmemiş olsun.O mukaddes niyetin sevabıarşı titreten bir nur olarak mahşerde bize yoldaş olur.
Gavsın askeri uzak ve yakın kimi sırlardan dolayı bazen din sınırlarıyla bağdaşmayan işler yapabilir;çevresindeki talebeler “bunda bilmediğimiz bir hikmet vardır” diyeceklerine; “bu dine aykırı bir tavır” diyerek iç gıybetti ederlerse vay onların hallerine.Bu niyetlerini düzeltmezlerse silleyi ilahi onları inim inim inleterek yolun dışına atar.Musa aleyhi selam bu sırrı kavrayamayıp zahire baktığından Hızır aleyhi selamla yolculuk yapamamıştır.
Gavsın talebelerinin bir araya gelerek yemek yemesiçay içmesi ruhaniyatının oraya inip kendilerine dua ve himmet edilmesine yol açar.
Bir kardeş diğer bir kardeşinin hatasını görmemek için kör;günah sesini işitmemek için sağır olduğunda;silsileyi saadat ruhani himmet için akın akın ona yardıma gelirler.
Nakşibendilik yolunda Hatmeyi hace toplantılarına Efendimiz Aleyhi selamın ashap efendilerimizinyol ulularının ruhaniyatın teşrifi için oraya katılacak olanlarda şu özellikler olmalıdırunalımlısıkıntılı olmamakhalkadaki kardeşlerinin evliya bilmekkendilerinden üstün görmekbirbirlerinin yüzüne tebessüm ve sevgiaşk ile bakmakonların tümünü çok sevmekhatmi yönetecek kişiyi ruhani bir kutup bilip sevmekkalben dünyayı ve kendini terk ederek o topluluğa katılmakaşktan öte bir sevdayla mürşdi rabıta ederek kalbini sonuz aşkın gel gitlerine bırakmakabdestli olaraksalavat söyleyerek yola koyulmakyolda dünya işleri konuşmamakortamda güzel bir buhuruntütsünün yakılması bunun için yeterlidir.Bu şartlar olmadan Hatmeyi hace düzenlemek zulümdürkatılanlara da ruhani sıkıntıdan başka bir şey değildir.
Kadiri zikri için toplanıp da zikir sonrasında laubali tavırlarla dünya sohbeti edenlero halkaları bulandırıp dünyaya boğanlarbir zaman sonra Allah’ın hışmına uğrarlar.O zikirler de kendilerine en büyük azap olur.Böylesine bir topluluğun üzerine nur değil şer yağar.Manevi olarak halkadakilerin tümü bundan büyük zarar görürler.Bu topluluklar manevi bir çarpılmayla Allah’ın hışmına uğrarlar.Böylesine halkaların en belirgin özellikleri şunlardır:Her kafadan bir sesin çıkmasıhalkaya vaziyet eden insanı bir şeye saymamabirbirlerine karşı sevgisizlik sürekli sıkıntılı bir ruh hali içinde oflayıp puflamahaline bakmadan sohbet etmeye çabalama ve anlattıklarını yaşamamadünyayı sevip amaç edinmebir söz söylenince parlayıp coşarak çekişmebirbirlerini yeme çekiştirmeözde birbirlerini sevmemek böylesine toplulukların en belirgin vasıfları arasındadır.Böylelerinin zikir halkaları uğursuzyüzleri nursuz ve sevimsiztoplantıları bereketsizdir.İsterse böyleleri gavsın talebesi olsunlar değişen hiçbir şey olmaz.
Sufizm yollarına intisap edenleri sıkıntılı ve sevinçli ruh hali sarıp sarmalar.Sıkıntılı anlarda bir mürit bunaldıkça bunalırağlamak isterkorku ve vesveseler kendini sarıp durur…Bu Allah’ın “Kabz “ esmasından bir tecellidir ve gereklidir.Bu haller olmadıkça sufi Allah’a asla vasıl olamaz yol alamaz.Bu hal birkaç saat sürebilir.Böyle bir anda ibadet yapma isteği gelmez.Yol ve kardeşler hatta mürşitler pek bir şey ifade etmeyebilir.Bu halin şiddetine göre mürit sarsıntı geçirir hatta ağlar ve isyan etme hali kendinde belirir.Bu hal Allah’ın nur olarak kalpte tecelli etmeden önce orada dünyaya ait sevgileri sıkıntı ateşiyle yakıp yok etmesi halidir.Dua okuyarak bu halin geçmesini dilemek doğru değildir.Böyle anlarda istiğfar ederek mürşidin simasında Allah düşünülmeli öylece hareketsiz kalmalıdır.Sıkıntı hallerini bahar kokulu güzel bir sevinç hali alır.Bu da Basıt esmasına bağlı olarak gerçekleşir.Mürit böyle anında her şeyi sever hoş görür…Havalara sıçrayıp taşkın bir ruh hali ile çevreye sevgi güneşi olarak doğar.Deniz dalgaları gibi gelip giden bu hallere sufizim yollarında darlık (Kabz)sevinç (Bast) hali denir.Velayet yollarında nasibi çok büyük olanların kabz hali intiharı düşündürecek kadar ağır geçer.Ölümün eşiğine getiren bir sıkıntılı hal çok büyük velayet nasibi olanların yakasına yapışır.Mürit böyle anlarda sessizce bir kenara çekilip çaresizliğinihiçliğini düşünerek bunu yapanın Allah olduğunu tefekkür etmeli.Abdest almalımekan değiştirmeli ya da uzanıp yatmalıdır.Aşırı sevinç halindeyse sağa sola neşeyi saçmadan dağıtmadan sakin bir ruh haliyle o hali kalbe mal etmeye çalışmalıdır.Velayette nasibi az olanın sevinç ve darlık hali varlığıyla yokluğu belirsizdir.Zikri çok olanın hali de buna göre olur.
Sohbet için bir araya gelmekte ruhani bir amaç olmalıdır;ruhani bir amaç olmadan yeme içme için bir araya gelmelerde topluluk üzerine risalet ve hidayet nurları inmez.Laubali konuşmalarşakalaşmalar ruhani yarar olmadan bir araya gelmenin cezasıdır.
Yemekten önce yemek anında yemekten sonra sünnete dikkat edenlerruhani dünyadan bereketlere ulaşırlar.Nimeti Allah’ın verdiğini düşünerek yenen yemek vücuda nurruha gıdadır.
Boş sözlerle sohbet edenleringıbet yapanların mümkünse meclisinden uzak kalmak yolu seçilmelidir.Bu mümkün değilse eliylediliyle o topluluk uygun bir üslupla uyarılmalıbu yapılamıyorsa onlara yüz asmalı kalben buğzetmelidir.
Sohbete ruhanilersilsilelermelekler akın akın inerler.Şartı sohbet edeni sevip saymak ona inanmakanlatılanlardan bir şeyler öğrenmeye kapmaya çalışmaktır.
Dr.Hamza Metiner
El alınan insanla kalbi sevgi bağını koparanlarbir zaman sonra hayat kışının zemherisinde sararıp solan bir yaban gülüne dönerler.
Gavsın yoluna el veren hizmet götüren birisilsiledeki evliyaların rengine bürünür dururonun yüz aynası her an silsiledeki bir evliyanın simasına aynalık eder.Dikkatli bakanlar silsiledeki evliyaları onun yüzünde bakışlarında görüp sesinde duyabilirler.
Gavsa vekaleten el verenler ismi azam gibidirlerbunları hakkıyla tanıyıp sevenlereruhani alemler çekilir gelironları sevmek gavsı silsileyi sevmekonları unutmak Hakk’ın rahmetine sırt dönmektir.
Gerçek bir Gavsın yoluna el verenlerdünyada evliyaşeyh bilinen pek çok mürşitten daha üstün bilgi gücü ile donanmışlardır.
Gerçek bir Gavsın öldükten sonra tasarrufu devam eder.Hızır aleyhisselam gibi istediği anda cisimleşip görünebilir.Ruhaniyatıyla talebe yetiştirme sırrı kıyamete dek devam eder.Şartıyoluna el veren sufilerin hayatta yaşıyor olmaları.
Gavsın yoluna hizmet eden insanı anne- babadan daha çok sevmedikçeona karşı itaatte gassalın elindeki meyyit gibi teslim olmadıkça asla ruhani menziller aşılmazyol büyüklerinin dua ve yardımları ona gelmez.
Gavsın yoluna hizmet veren insanın huzurunda edeple oturup sükut etmekkalben kendini sevmekçevresinde bulunan silsilenin ruhaniyatından yardım görmeye çok ciddi bir vesiledir.
Gerçek bir Gavsa vekaleten el veren insanıdünyadaki şeyhlerden değersiz bilenler;iki cihanda hüsran olurlar.Dünyadaki hiçbir şeyh Gavsın yoluna vekalet eden insandan daha faziletli bilinmemeli…
Gerçek bir Gavsın vekili Allah’ın zatına gözün siyahı ile beyazı kadar yakındır;bu yakınlık dünya evliyalarının çoğunda yoktur.Allah’ın inayetiyle ölecek bir insan için ömür almaya dahi salahiyetleri olur…
Gavsın yoluna biat edende mutlaka tarikat virdinin bir iziişareti ortaya çıkar.Yatarken dilin zikretmesiyakaza halleriyerinden fırlatılma hissine benzer bir sıçrama yola giren talebe için Gavsın gücünü yolunu ona sezdirmesi halinden başka bir şey değildir.
Gavsın yoluna giren kişigerekiyorsa her şeyden geçmeli;ama Gavsın virdiniyolunu bırakmamalıdır.
Gavsın yolunda olduğunu söyleyenlerden öyleleri var ki ne kardeşleriylene el aldığı insanla bir ilgisi kalmıştır.Eşçocuklar aile dünya arasında gidip gelen böyleleri; bir sene içinde yollarından olurlar.Virtlerini yapsalar da yapmasalar da değişen bir şey olmaz.Bu gibiler kaybetmiş zavallıların ta kendileridir.
Gavsın talebeleri birbirlerini veli bilmeliböyle inanmalı;hatta nefsinin hiç beğenmediği kardeşinin yüzü suyu hürmetine Allah’ın kendisine rahmetini yayacağını düşünmeliler.
Gavsın gerçek vekili gavsla rabıta kurarak onu bir elbise gibi üzerine aldığındaonun çevresinde öylesine bir ruhani azamet oluşur ki şeyh bilinen nice evliyalar bu ruhani güç karşısında toz duman olabilirler.
Gavsın vekilinden el alanlar çoğunlukla algı yeteneklerinin düzeysizliği ile onunla edebi gözetmeden senli benli konuşmayı yeğlerler;böylesine bir algı ile baş başa geçen on dakika o müridin on yıl geriye gitmesine yol açan onu tepe taklak götüren öldürücü bir zehirdir.
Gerçek bir Gavsın sevgisine mahzar olanların geçmiş gelecek nesilleri bundan yarar görür;ona talebe olup da yolu terk edenlerin hem kendileri hem de yedi göbek gelecek nesillerionun ruhani nefretinden dolayı çok belalara maruz kalırlar.
Gavsın vekili bilinenle bir şeyleri vesile ederek diyalog içinde olmak;yoldaki nurlardan rahmetten yararlanmaya mühim bir vesiledir.
Gerçek bir gavstan el alan insanların diğer bir evliyaya biat etmeleri;Allah’ın arşını titreten bir zulümdür.Zinadan daha fena olan böylesi bir akılsızlığın cezası imansız gitmeye kapı aralayan dehşetli bir fitnedir.
Bir tarikat silsilesinin gavsıkutbu sayılmak ayrı;on sekiz bin alemin gavsı sayılmak ayrı bir şeydir.İnsanların çoğu bu sırdan gafildirler.Bir tarikatta babadan oğla geçen sistem içinde gavs bilinenler böylesine gavstırlar.Onların gavslığı bulundukları köyleilçeyle sınırlıdır.İnsanların çoğu bu sırrı bilmediklerinden böylesine normal bir veliye gavs gavs diye koşup kurban olmaktalar. On sekiz bin alemin gerçek gavsı böyle değildir.Fatiha süresinde beyan edildiği gibi alemlerin rabbi olan Allah’ın alemlere tasarruf eden gavsıdır.Köyilçe gavsı değil…
Yoldaki kardeşlerini arayıp sormayanlaronlarla sevgi dolu diyaloglar geliştirmeyenler bir gün gelir yok olup giderler.
Gerçek bir gavs hayatta değilse yola vekalet eden insanı kendine sevdirip bağlaryönlendirir;bu gizli dil:Onla irtibatlı olonun dediklerini yapyolun her sırrını ondan sor öğren demektir.
Gavsın talebeleribaşka bir insanın hidayete vesile olmak içinher zaman çevrelerini kolaçan etmelidirler.Bu bir bakıma evlenmek maksadıyla aşık olunacak bir simayı aramak gibidir.Bu algıAllah katında en sevilen işlerden başında gelir.Kenara çekilenin işi bitiktir.Böylesine bir bakış açısı hep canlı tutulmalıdır.İsterse ömür boyu bizim vesilemizle hiç kimse hidayete gelmemiş olsun.O mukaddes niyetin sevabıarşı titreten bir nur olarak mahşerde bize yoldaş olur.
Gavsın askeri uzak ve yakın kimi sırlardan dolayı bazen din sınırlarıyla bağdaşmayan işler yapabilir;çevresindeki talebeler “bunda bilmediğimiz bir hikmet vardır” diyeceklerine; “bu dine aykırı bir tavır” diyerek iç gıybetti ederlerse vay onların hallerine.Bu niyetlerini düzeltmezlerse silleyi ilahi onları inim inim inleterek yolun dışına atar.Musa aleyhi selam bu sırrı kavrayamayıp zahire baktığından Hızır aleyhi selamla yolculuk yapamamıştır.
Gavsın talebelerinin bir araya gelerek yemek yemesiçay içmesi ruhaniyatının oraya inip kendilerine dua ve himmet edilmesine yol açar.
Bir kardeş diğer bir kardeşinin hatasını görmemek için kör;günah sesini işitmemek için sağır olduğunda;silsileyi saadat ruhani himmet için akın akın ona yardıma gelirler.
Nakşibendilik yolunda Hatmeyi hace toplantılarına Efendimiz Aleyhi selamın ashap efendilerimizinyol ulularının ruhaniyatın teşrifi için oraya katılacak olanlarda şu özellikler olmalıdırunalımlısıkıntılı olmamakhalkadaki kardeşlerinin evliya bilmekkendilerinden üstün görmekbirbirlerinin yüzüne tebessüm ve sevgiaşk ile bakmakonların tümünü çok sevmekhatmi yönetecek kişiyi ruhani bir kutup bilip sevmekkalben dünyayı ve kendini terk ederek o topluluğa katılmakaşktan öte bir sevdayla mürşdi rabıta ederek kalbini sonuz aşkın gel gitlerine bırakmakabdestli olaraksalavat söyleyerek yola koyulmakyolda dünya işleri konuşmamakortamda güzel bir buhuruntütsünün yakılması bunun için yeterlidir.Bu şartlar olmadan Hatmeyi hace düzenlemek zulümdürkatılanlara da ruhani sıkıntıdan başka bir şey değildir.
Kadiri zikri için toplanıp da zikir sonrasında laubali tavırlarla dünya sohbeti edenlero halkaları bulandırıp dünyaya boğanlarbir zaman sonra Allah’ın hışmına uğrarlar.O zikirler de kendilerine en büyük azap olur.Böylesine bir topluluğun üzerine nur değil şer yağar.Manevi olarak halkadakilerin tümü bundan büyük zarar görürler.Bu topluluklar manevi bir çarpılmayla Allah’ın hışmına uğrarlar.Böylesine halkaların en belirgin özellikleri şunlardır:Her kafadan bir sesin çıkmasıhalkaya vaziyet eden insanı bir şeye saymamabirbirlerine karşı sevgisizlik sürekli sıkıntılı bir ruh hali içinde oflayıp puflamahaline bakmadan sohbet etmeye çabalama ve anlattıklarını yaşamamadünyayı sevip amaç edinmebir söz söylenince parlayıp coşarak çekişmebirbirlerini yeme çekiştirmeözde birbirlerini sevmemek böylesine toplulukların en belirgin vasıfları arasındadır.Böylelerinin zikir halkaları uğursuzyüzleri nursuz ve sevimsiztoplantıları bereketsizdir.İsterse böyleleri gavsın talebesi olsunlar değişen hiçbir şey olmaz.
Sufizm yollarına intisap edenleri sıkıntılı ve sevinçli ruh hali sarıp sarmalar.Sıkıntılı anlarda bir mürit bunaldıkça bunalırağlamak isterkorku ve vesveseler kendini sarıp durur…Bu Allah’ın “Kabz “ esmasından bir tecellidir ve gereklidir.Bu haller olmadıkça sufi Allah’a asla vasıl olamaz yol alamaz.Bu hal birkaç saat sürebilir.Böyle bir anda ibadet yapma isteği gelmez.Yol ve kardeşler hatta mürşitler pek bir şey ifade etmeyebilir.Bu halin şiddetine göre mürit sarsıntı geçirir hatta ağlar ve isyan etme hali kendinde belirir.Bu hal Allah’ın nur olarak kalpte tecelli etmeden önce orada dünyaya ait sevgileri sıkıntı ateşiyle yakıp yok etmesi halidir.Dua okuyarak bu halin geçmesini dilemek doğru değildir.Böyle anlarda istiğfar ederek mürşidin simasında Allah düşünülmeli öylece hareketsiz kalmalıdır.Sıkıntı hallerini bahar kokulu güzel bir sevinç hali alır.Bu da Basıt esmasına bağlı olarak gerçekleşir.Mürit böyle anında her şeyi sever hoş görür…Havalara sıçrayıp taşkın bir ruh hali ile çevreye sevgi güneşi olarak doğar.Deniz dalgaları gibi gelip giden bu hallere sufizim yollarında darlık (Kabz)sevinç (Bast) hali denir.Velayet yollarında nasibi çok büyük olanların kabz hali intiharı düşündürecek kadar ağır geçer.Ölümün eşiğine getiren bir sıkıntılı hal çok büyük velayet nasibi olanların yakasına yapışır.Mürit böyle anlarda sessizce bir kenara çekilip çaresizliğinihiçliğini düşünerek bunu yapanın Allah olduğunu tefekkür etmeli.Abdest almalımekan değiştirmeli ya da uzanıp yatmalıdır.Aşırı sevinç halindeyse sağa sola neşeyi saçmadan dağıtmadan sakin bir ruh haliyle o hali kalbe mal etmeye çalışmalıdır.Velayette nasibi az olanın sevinç ve darlık hali varlığıyla yokluğu belirsizdir.Zikri çok olanın hali de buna göre olur.
Sohbet için bir araya gelmekte ruhani bir amaç olmalıdır;ruhani bir amaç olmadan yeme içme için bir araya gelmelerde topluluk üzerine risalet ve hidayet nurları inmez.Laubali konuşmalarşakalaşmalar ruhani yarar olmadan bir araya gelmenin cezasıdır.
Yemekten önce yemek anında yemekten sonra sünnete dikkat edenlerruhani dünyadan bereketlere ulaşırlar.Nimeti Allah’ın verdiğini düşünerek yenen yemek vücuda nurruha gıdadır.
Boş sözlerle sohbet edenleringıbet yapanların mümkünse meclisinden uzak kalmak yolu seçilmelidir.Bu mümkün değilse eliylediliyle o topluluk uygun bir üslupla uyarılmalıbu yapılamıyorsa onlara yüz asmalı kalben buğzetmelidir.
Sohbete ruhanilersilsilelermelekler akın akın inerler.Şartı sohbet edeni sevip saymak ona inanmakanlatılanlardan bir şeyler öğrenmeye kapmaya çalışmaktır.
Dr.Hamza Metiner