İlim-irfan
Well-known member
İmam Gazali hangi konularda İbni Rüşd, Farabi ve İbn Sina ile fikir ayrılığına düşmüştür?
İmam Gazali’ye göre, felsefeciler üç kısımdır:
Dehriyyûn/Materyalistler: Bunların çoğu eski felseficilerden olup kâinatın ezelî olduğunu, varlıkların bir yaratıcısının olmadığını söyleyen ateist zındıklardır.
Tabiiyyûn/tabiatçılar: Bunlar Allah’ın harika sanatı olan tabiatı/doğayı derinlemesine inceleyip bunların yaratıcısız olmayacağına kanaat getirdiler. Ancak, bu işe fazla daldıkları için, her şeyin otomatikman tabiat düzenine bağlandığını, işlerin bu düzenekte cereyan ettiğini, dolayısıyla, ölümden sonra dirilişin, hesabın kitabın olmayacağını söylediler ve tabiatıyla dinlerin söyledikleri Allah’ın emir ve yasaklarını göz önünde bulundurmanın hiç gereği olmadığını savundular. Bunlar da bir nevi zındıklardır.
İlahiyyûn/İlahiyatçılar: Bu üçüncü kısım, Sokrat, Eflatun, Aristo gibi sonradan gelen filozoflardan meydana gelmiştir(el Münkız-şamile, 1-7).
Özellikle Aristo’nun görüşlerini bize aktaran İslam filozoflarından Farabi ile İbn Sina’dır. Bunların verdiği bilgiye göre, Aristo’nun düşünceleri; küfre götüren, bidatçiliğe götüren, inkâr edilmemesi gerekenler olmak üzere üç kısımda değerlendirilebilir(a.g.y).
Gazali’ye göre, Aristo’nun ve ona tabi olmuş Farabî ile İbn Sina’nın tekfiri üç husustan ötürüdür:
a. Haşir cismanî değildir. İnsanlar cesetleriyle değil, yalnız ruhlarıyla haşr olunur, demeleri. Bu bütün Müslümanların inancına ters bir düşüncedir.
b. Allah külli şeyleri bilir fakat cüzî şeyleri bilmez, demeleri. Bu açık bir küfürdür.
c. Alemin kadim/ezeli olduğunu söylemeleri. Bu üç düşüne İslam akidesine, Müslümanların düşüncesine aykırı olup tekfir edilmesi gerekir(a.g.y).
Gazalî bu düşüncelerini, yazdığı eserlerinde özellikle “Tehafutü’l-felasife=felsefecilerin çelişkileri/tuhaflıkları/tepetakla olmaları” adlı eserinde dile getirmiştir.
İbn Rüşt(1126-1198) ise, Aristo’nun eserlerine şerhler yazmış, Gazalî(1058-1111)’nin bu eserini eleştirmiş ve bunun için “Tehafutü’t- Tehafut” adlı bir eser kaleme almıştır. Gazali ile birlikte anılması bundan ötürüdür. İbn Rüşt Gazalî’nin vefatından sonra dünyaya geldiğine göre, Gazali’nin onun hakkında bir şey söylemiş olması düşünülemez.
Sorularla İslamiyet
İmam Gazali’ye göre, felsefeciler üç kısımdır:
Dehriyyûn/Materyalistler: Bunların çoğu eski felseficilerden olup kâinatın ezelî olduğunu, varlıkların bir yaratıcısının olmadığını söyleyen ateist zındıklardır.
Tabiiyyûn/tabiatçılar: Bunlar Allah’ın harika sanatı olan tabiatı/doğayı derinlemesine inceleyip bunların yaratıcısız olmayacağına kanaat getirdiler. Ancak, bu işe fazla daldıkları için, her şeyin otomatikman tabiat düzenine bağlandığını, işlerin bu düzenekte cereyan ettiğini, dolayısıyla, ölümden sonra dirilişin, hesabın kitabın olmayacağını söylediler ve tabiatıyla dinlerin söyledikleri Allah’ın emir ve yasaklarını göz önünde bulundurmanın hiç gereği olmadığını savundular. Bunlar da bir nevi zındıklardır.
İlahiyyûn/İlahiyatçılar: Bu üçüncü kısım, Sokrat, Eflatun, Aristo gibi sonradan gelen filozoflardan meydana gelmiştir(el Münkız-şamile, 1-7).
Özellikle Aristo’nun görüşlerini bize aktaran İslam filozoflarından Farabi ile İbn Sina’dır. Bunların verdiği bilgiye göre, Aristo’nun düşünceleri; küfre götüren, bidatçiliğe götüren, inkâr edilmemesi gerekenler olmak üzere üç kısımda değerlendirilebilir(a.g.y).
Gazali’ye göre, Aristo’nun ve ona tabi olmuş Farabî ile İbn Sina’nın tekfiri üç husustan ötürüdür:
a. Haşir cismanî değildir. İnsanlar cesetleriyle değil, yalnız ruhlarıyla haşr olunur, demeleri. Bu bütün Müslümanların inancına ters bir düşüncedir.
b. Allah külli şeyleri bilir fakat cüzî şeyleri bilmez, demeleri. Bu açık bir küfürdür.
c. Alemin kadim/ezeli olduğunu söylemeleri. Bu üç düşüne İslam akidesine, Müslümanların düşüncesine aykırı olup tekfir edilmesi gerekir(a.g.y).
Gazalî bu düşüncelerini, yazdığı eserlerinde özellikle “Tehafutü’l-felasife=felsefecilerin çelişkileri/tuhaflıkları/tepetakla olmaları” adlı eserinde dile getirmiştir.
İbn Rüşt(1126-1198) ise, Aristo’nun eserlerine şerhler yazmış, Gazalî(1058-1111)’nin bu eserini eleştirmiş ve bunun için “Tehafutü’t- Tehafut” adlı bir eser kaleme almıştır. Gazali ile birlikte anılması bundan ötürüdür. İbn Rüşt Gazalî’nin vefatından sonra dünyaya geldiğine göre, Gazali’nin onun hakkında bir şey söylemiş olması düşünülemez.
Sorularla İslamiyet