T
Tevhid_Nur
Misafir
VÜZERÂT-I TENFİZ NEDİR ?
Mertebe îtibârıyla Vüzerât-ı Tefvîz’ den daha aşağıda olan “Vüzerât-ı Tenfîz’’ için şu yedi şart aranır.
“1- Emânet: Kendisine verilen işlerde emîn olması.
“2- Doğru sözlülük: Sözlerine ve verdiği haberlere îtimad edilir olması.
“3- Tama’kâr olmamak: Dünyâ hırsı sebebiyle rüşvet hastalığına yakalanmaması.
“4- Şahî düşmanlarıyla bile güzel geçinmesi,hukuklarına tecâvüz etmemesi.
“5- Erkek olması.
“6- Zekâ ve anlayış sâhibi olması.
“7- Hevâ ehli olmamak:Nevsine ve arzularına uyarak yanlış yapmaması.’’
Ayrıca halîfenin kendisine vereceği vazîfe sahasında tecrübe ve ihtisas s3ahibi de olmalıdır.
Tenfîz vezirinde “hür, Müslim,müctehid,harb ve haraç işlerinde bilgili olma’’ şartları aranmaz. Gayr-ı Müslim zimmîler ve köleler,de bu vazifeye tâyin edilebildiği için, Bedîüzzaman Hazretleri “Münâzarât’’ içinde bu hükme atıf yapan beyanlarda bulunmuştur.
Vüzerât-ı Tenfîz şu işleri yapamaz.
“1- Mahkemelere karışamaz.
“2- Valileri tâyin edemez
“3- Harb ve ordu işlerine bakamaz.
“4- Devlet hazinesine mal toplama veyâ oradan harcama işleriyle ilgilenemz.
Sâdece kendilerine halîfenin verdiği emirleri yerine getirirler, bir de kendilerine halktan intikal eden mes’eleleri halîfeye iletirler.
Kaynak:Tahşiye yayınları;Münâzarat risâlesi ve şerhi
VÜZERÂT-I TEFVÎZ NEDİR ?
Halîfelik makâmından sonra devletin en mühim icrâ yeri olan “Vüzerât-ı Tefvîz”, üç istisnâsı dışında halîfenin bütün yetkilerine, yâni “velâyet-i âmme”ye sahiptir. Halîfenin bütün yetkilerine sâhip olan “Vüzerât-ı Tefvîz”, sadece şu üç icraatı yapamaz:
“1- Kendi yerine veliahd tâyin edemez,
“2- Kendisinin azlini isteyemez.
“3- halîfenin tâyin ettiği me’muru azledemez .
“Kureyşî’’ olma maddesi dışında, halife olmada gerekli olan şu altı şart “Vüzerât-ı Tefvîz’’ için de gereklidir.
“1- Velâyet-i tâmme.
“2- Adâlet.
“3-İlim.
“4- Âzâ ve havasta selâmet.
“5- Re’y sâhibi.
“6- Şecaat.’’
Tefvîz vezirin ayrıca, “kendisine tevdî edelen harb ve haraç işlerinde teferruâtlı bilgi sahibi olması’’ da gereklidir.
Kaynak:Tahşiye yayınları;Münâzarat risâlesi ve şerhi
EMÂNET-İ ÂMME NEDİR ?
Vezirlerin hâricinde halîfenin en büyük yardımcıları “emirler’’ sınıfıdır. “Emâret’’ veyâ “ velâyet’’ ismi verilen bu “vâlilik’’ sınıfı da ikiye ayrılır.“
1- Emâre-i âmme.
2- Emâret-i hâssa.’’
Eyâletlerin idâresini üslenen vâlilere “ Emâre-i âmme’’ denir. Eyâlet vâlileri de aynen vüzerât-ı tefvîz gibi şu şartları taşırlar.
1- Hür olmak.
2- Müslim olmak.
3- Müctehid olmak.
4- Harb ve haraç işlerinde bilgili olmak.’’
Eyâlet vâlileri kendi hudutları içinde halîfe nâmına şu yedi vazifeyi yaparlar:
1- Askerî işleri düzenlemek
2- Ahkâm-ı şer’îyyeye bakmak, kadı ve idârecileri tâyin etmek
3- Müslümanlardan zekâtı,zimmîlerden cizyeyi toplamak ve hak sâhiplerine dağıtmak,
4- Dini muhâfaza etmek ve bid’atlara müsaade etmemek.
5- Şer’î hadleri icrâ etmek.
6- Cum’a ve cemaat namazlarını bizzat kıldırmak veyâ kıldıracak vazîfeli tâyin etmek.
7- Eyâletteki Müslümanların haccı eâlarını kolaylaştırmak.’’
Eğer eyâleti düşman sınırında ise,halîfenin emir ve müsâadesini alarak cihâd eder, ganimetleri paylaştırır.
Kaynak:Tahşiye yayınları;Münâzarat risâlesi ve şerhi
EMÂRET-İ HÂSSA NEDİR ?
Devlet içindeki küçük vilâyetleri idâre edecek özel vâlilere “ emâret-i hassa’’ denir. Özel vâlilerin durumu bir bakıma vüzerât-ı tenfîze benzer; onlar için aranan şartlar emâret-i hâssa içinde geçerlidir:
“1- Emânet.
“2- Doğru sözlülük.
“3- Tama’kar olmak.
“4- Düşmanlarıyla bile güzel geçinmek.
“5- Erkek olmak.
“6- Zekâ ve anlayış sâhibi olmak.
“7- Hevâ ehli olmamak.
Özel vâlilerde ayrıca iki şart daha gerekli görülmüştür:
“1- Hür olmak.
“2- Müslüman olmak
Özel vâlilerin vazîfesi ise sâdece şunlardır:
“1- Ordu işlerini takip etmek.
“2- Halkın idâresini görmek
“3- Toprakların muhâfazasını gözetmek.
Özel vâlilerin “ahkâm-ı şer’iyye karışma,haraç ve zekâtları toplatıp dağıtma’’ yetkisi yoktu.
Kaynak:Tahşiye yayınları;Münâzarat risâlesi ve şerhi
Mertebe îtibârıyla Vüzerât-ı Tefvîz’ den daha aşağıda olan “Vüzerât-ı Tenfîz’’ için şu yedi şart aranır.
“1- Emânet: Kendisine verilen işlerde emîn olması.
“2- Doğru sözlülük: Sözlerine ve verdiği haberlere îtimad edilir olması.
“3- Tama’kâr olmamak: Dünyâ hırsı sebebiyle rüşvet hastalığına yakalanmaması.
“4- Şahî düşmanlarıyla bile güzel geçinmesi,hukuklarına tecâvüz etmemesi.
“5- Erkek olması.
“6- Zekâ ve anlayış sâhibi olması.
“7- Hevâ ehli olmamak:Nevsine ve arzularına uyarak yanlış yapmaması.’’
Ayrıca halîfenin kendisine vereceği vazîfe sahasında tecrübe ve ihtisas s3ahibi de olmalıdır.
Tenfîz vezirinde “hür, Müslim,müctehid,harb ve haraç işlerinde bilgili olma’’ şartları aranmaz. Gayr-ı Müslim zimmîler ve köleler,de bu vazifeye tâyin edilebildiği için, Bedîüzzaman Hazretleri “Münâzarât’’ içinde bu hükme atıf yapan beyanlarda bulunmuştur.
Vüzerât-ı Tenfîz şu işleri yapamaz.
“1- Mahkemelere karışamaz.
“2- Valileri tâyin edemez
“3- Harb ve ordu işlerine bakamaz.
“4- Devlet hazinesine mal toplama veyâ oradan harcama işleriyle ilgilenemz.
Sâdece kendilerine halîfenin verdiği emirleri yerine getirirler, bir de kendilerine halktan intikal eden mes’eleleri halîfeye iletirler.
Kaynak:Tahşiye yayınları;Münâzarat risâlesi ve şerhi
VÜZERÂT-I TEFVÎZ NEDİR ?
Halîfelik makâmından sonra devletin en mühim icrâ yeri olan “Vüzerât-ı Tefvîz”, üç istisnâsı dışında halîfenin bütün yetkilerine, yâni “velâyet-i âmme”ye sahiptir. Halîfenin bütün yetkilerine sâhip olan “Vüzerât-ı Tefvîz”, sadece şu üç icraatı yapamaz:
“1- Kendi yerine veliahd tâyin edemez,
“2- Kendisinin azlini isteyemez.
“3- halîfenin tâyin ettiği me’muru azledemez .
“Kureyşî’’ olma maddesi dışında, halife olmada gerekli olan şu altı şart “Vüzerât-ı Tefvîz’’ için de gereklidir.
“1- Velâyet-i tâmme.
“2- Adâlet.
“3-İlim.
“4- Âzâ ve havasta selâmet.
“5- Re’y sâhibi.
“6- Şecaat.’’
Tefvîz vezirin ayrıca, “kendisine tevdî edelen harb ve haraç işlerinde teferruâtlı bilgi sahibi olması’’ da gereklidir.
Kaynak:Tahşiye yayınları;Münâzarat risâlesi ve şerhi
EMÂNET-İ ÂMME NEDİR ?
Vezirlerin hâricinde halîfenin en büyük yardımcıları “emirler’’ sınıfıdır. “Emâret’’ veyâ “ velâyet’’ ismi verilen bu “vâlilik’’ sınıfı da ikiye ayrılır.“
1- Emâre-i âmme.
2- Emâret-i hâssa.’’
Eyâletlerin idâresini üslenen vâlilere “ Emâre-i âmme’’ denir. Eyâlet vâlileri de aynen vüzerât-ı tefvîz gibi şu şartları taşırlar.
1- Hür olmak.
2- Müslim olmak.
3- Müctehid olmak.
4- Harb ve haraç işlerinde bilgili olmak.’’
Eyâlet vâlileri kendi hudutları içinde halîfe nâmına şu yedi vazifeyi yaparlar:
1- Askerî işleri düzenlemek
2- Ahkâm-ı şer’îyyeye bakmak, kadı ve idârecileri tâyin etmek
3- Müslümanlardan zekâtı,zimmîlerden cizyeyi toplamak ve hak sâhiplerine dağıtmak,
4- Dini muhâfaza etmek ve bid’atlara müsaade etmemek.
5- Şer’î hadleri icrâ etmek.
6- Cum’a ve cemaat namazlarını bizzat kıldırmak veyâ kıldıracak vazîfeli tâyin etmek.
7- Eyâletteki Müslümanların haccı eâlarını kolaylaştırmak.’’
Eğer eyâleti düşman sınırında ise,halîfenin emir ve müsâadesini alarak cihâd eder, ganimetleri paylaştırır.
Kaynak:Tahşiye yayınları;Münâzarat risâlesi ve şerhi
EMÂRET-İ HÂSSA NEDİR ?
Devlet içindeki küçük vilâyetleri idâre edecek özel vâlilere “ emâret-i hassa’’ denir. Özel vâlilerin durumu bir bakıma vüzerât-ı tenfîze benzer; onlar için aranan şartlar emâret-i hâssa içinde geçerlidir:
“1- Emânet.
“2- Doğru sözlülük.
“3- Tama’kar olmak.
“4- Düşmanlarıyla bile güzel geçinmek.
“5- Erkek olmak.
“6- Zekâ ve anlayış sâhibi olmak.
“7- Hevâ ehli olmamak.
Özel vâlilerde ayrıca iki şart daha gerekli görülmüştür:
“1- Hür olmak.
“2- Müslüman olmak
Özel vâlilerin vazîfesi ise sâdece şunlardır:
“1- Ordu işlerini takip etmek.
“2- Halkın idâresini görmek
“3- Toprakların muhâfazasını gözetmek.
Özel vâlilerin “ahkâm-ı şer’iyye karışma,haraç ve zekâtları toplatıp dağıtma’’ yetkisi yoktu.
Kaynak:Tahşiye yayınları;Münâzarat risâlesi ve şerhi