herkesi kendisinden üstün...

Evet insan hüsn-ü zanna memurdur. İnsan, herkesi kendisinden üstün bilmelidir. Kendisinde bulunan sû'-i ahlâkı, sû'-i zan saikasıyla başkalara teşmil etmesin. Ve başkaların bazı harekâtını, hikmetini bilmediğinden, takbih etmesin. Binaenaleyh eslaf-ı izamın hikmetini bilmediğimiz bazı hallerini beğenmemek, sû'-i zandır. Sû'-i zan ise, maddî ve manevî içtimaiyatı zedeler.

Mesnevi-i Nuriye

Hüsn-ü zan: İyi ve güzel zan beslemek, iyi ve güzel düşünce ve kanaat.
Sû'-i ahlâk: Kötü ahlak, ahlak kötülüğü.
Sû'-i zan: Kötü zan, kötü düşünce ve kanaat, kötü gözle bakma.
Saika: Sürükleyici sebep, götürücü sebep, sevkeden sebep. *Sevkedip götüren altıncı his.
Teşmil: Şümullendirme, kapsamlaştırma, genelleştirme, kapsamına alma.
Harekât: Hareketler.
Hikmet: Gözetilen fayda ve gaye. * İnsanın, mevcudatın hakikatlerini bilip hayırlı işleri yapmak sıfatı. * Herkezin bilmediği gizli sebeb. *Ahlaka ve hakikata faydalı kısa söz.
Takbih: Kötüleme, çirkin görme, beğenmeme.
Binaenaleyh: Bundan dolayı.
Eslaf-ı izam: Geçmiş büyük İslam alimleri.
İçtimaiyat: Toplum hayatına ait olma, sosyal hayatla alakalı olma, toplum yaşantısıyla ilgili olmak. *Sosyoloji, toplum hayatı ilmi.

herkesi kendisinden üstün bilmelidir . herkes bir genelleme değilmi ? şimdi aklıma geldi İmam-ı Rabbani hazretleri, (Kendisini Frenk kâfirinden, uyuz köpekten üstün gören Allahü teâlâyı tanıyamaz) buyuruyor. kısaca bu ne demektir ?

Eğer desen: "Sen necisin, bu meşahire karşı meydana çıkıyorsun? Sen bir sinek gibi olup da, kartalların uçmalarına karışıyorsun?" Ben de derim ki: "Kur'an gibi bir üstad-ı ezeliyem varken, dalalet-âlûd felsefenin ve evham-âlûd aklın şakirdleri olan o kartallara, hakikat ve marifet yolunda, sinek kanadı kadar da kıymet vermeğe mecbur değilim. Ben onlardan ne kadar aşağı isem, onların üstadı dahi, benim üstadımdan bin defa daha aşağıdır. Üstadımın himmetiyle, onları garkeden madde, ayağımı da ıslatamadı. Evet büyük bir padişahın, onun kanununu ve evamirini hâmil küçük bir neferi, küçük bir şahın büyük bir müşirinden daha büyük işler görebilir
Sözler 30.söz