* Gayr-i müslimlerle dostluk ve münasebet kurmakta ölçü nedir?
Günümüzde olduğu gibi sadece askerî ve iktisadî sahaya dönük ittifaklar kurmanın Kur'an'daki nehiyle ilgisi var mıdır, gibi akla gelebilen suallere Bediüzzaman Said Nursî, Münazarat adlı eserinde muknî bir izah getirmiştir.
Aynen alıyoruz:
"Sual: Yahudî ve Nasara ile muhabbeten Kur'an'da nehy vardır. Bununla beraber nasıl 'Dost olunuz,' dersiniz?"
Cevap:
Evvelâ: Delil kat'iyyülmetin olduğu gibi, kat'iyyü'd-delâlet olmak gerektir. Halbuki te'vil ve ihtimâlin mecâli vardır. Zira, nehy-i Kur'anî âmm değildir, mudaktır. Mudak ise, takyid olunabilir. Zaman bir büyük müfessirdir; kaydını izhar etse, itiraz olunmaz. Hem de hüküm müştak üzerine olsa; me'haz iştikakı, illet-i hüküm gösterir. Demek bu nehy, Yahudî ve Nasara ile Yahudîyet ve Nasraniyet olan âyineleri hasebiyledir. Hem de bir adam zâtı için sevilmez. Belki muhabbet, sıfat ve san'atı içindir. Öyle ise herbir Müslümanın herbir sıfatı Müslüman olması lâzım olmadığı gibi, herbir kâfirin dahi bütün sıfat ve san'adan kâfir olmak lâzım gelmez. Binaenaleyh, Müslüman olan bir sıfâtı veya bir san'atı, istihsan etmekle iktibas etmek neden câiz olmasın?
Ehl-i kitaptan bir haremin olsa elbette seveceksin! 2
Sâniyen: Zaman-ı Saadette bir inkılâb-ı azim-i dini vücuda geldi. Bütün ezhânı nokta-i dine çevirdiğinden bütün muhabbet ve adâveti o noktada toplayıp muhabbet ve adâvet ederlerdi. Onun için gayr-i müslimlere olan muhabbetten nifak kokusu geliyordu. Lâkin, şimdi âlemdeki bir inkılâb-ı acîb-i medenî ve dünyevîdir. Bütün ezhânı zapt ve bütün ukûlü meşgul eden nokta-i medeniyet, terakki ve dünyadır. Zaten onların ekserisi, dinlerine o kadar mukayyed değildirler. Binaenaleyh onlarla dost olmamız, medeniyet ve terakkilerini istihsan ile iktibas etmektir. Ve her saadet-i dünyeviyenin esâsı olan asâyişi muhafazadır. İşte bu dostuk, katiyyen neyh-i Kur'âniye dahil değildir." (Bediüzzaman Said Nursî, Münâzarât, s. 26-27.)
Günümüzde olduğu gibi sadece askerî ve iktisadî sahaya dönük ittifaklar kurmanın Kur'an'daki nehiyle ilgisi var mıdır, gibi akla gelebilen suallere Bediüzzaman Said Nursî, Münazarat adlı eserinde muknî bir izah getirmiştir.
Aynen alıyoruz:
"Sual: Yahudî ve Nasara ile muhabbeten Kur'an'da nehy vardır. Bununla beraber nasıl 'Dost olunuz,' dersiniz?"
Cevap:
Evvelâ: Delil kat'iyyülmetin olduğu gibi, kat'iyyü'd-delâlet olmak gerektir. Halbuki te'vil ve ihtimâlin mecâli vardır. Zira, nehy-i Kur'anî âmm değildir, mudaktır. Mudak ise, takyid olunabilir. Zaman bir büyük müfessirdir; kaydını izhar etse, itiraz olunmaz. Hem de hüküm müştak üzerine olsa; me'haz iştikakı, illet-i hüküm gösterir. Demek bu nehy, Yahudî ve Nasara ile Yahudîyet ve Nasraniyet olan âyineleri hasebiyledir. Hem de bir adam zâtı için sevilmez. Belki muhabbet, sıfat ve san'atı içindir. Öyle ise herbir Müslümanın herbir sıfatı Müslüman olması lâzım olmadığı gibi, herbir kâfirin dahi bütün sıfat ve san'adan kâfir olmak lâzım gelmez. Binaenaleyh, Müslüman olan bir sıfâtı veya bir san'atı, istihsan etmekle iktibas etmek neden câiz olmasın?
Ehl-i kitaptan bir haremin olsa elbette seveceksin! 2
Sâniyen: Zaman-ı Saadette bir inkılâb-ı azim-i dini vücuda geldi. Bütün ezhânı nokta-i dine çevirdiğinden bütün muhabbet ve adâveti o noktada toplayıp muhabbet ve adâvet ederlerdi. Onun için gayr-i müslimlere olan muhabbetten nifak kokusu geliyordu. Lâkin, şimdi âlemdeki bir inkılâb-ı acîb-i medenî ve dünyevîdir. Bütün ezhânı zapt ve bütün ukûlü meşgul eden nokta-i medeniyet, terakki ve dünyadır. Zaten onların ekserisi, dinlerine o kadar mukayyed değildirler. Binaenaleyh onlarla dost olmamız, medeniyet ve terakkilerini istihsan ile iktibas etmektir. Ve her saadet-i dünyeviyenin esâsı olan asâyişi muhafazadır. İşte bu dostuk, katiyyen neyh-i Kur'âniye dahil değildir." (Bediüzzaman Said Nursî, Münâzarât, s. 26-27.)
