Cümle Açıklamaları Birinci Söz

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

Birinci Söz'de "Bismillah her hayrın başıdır." deniliyor. Bazen besmeleyle başladığımız işlerden hayır görmediğimiz de oluyor; bunu nasıl yorumlarsınız?..

Birinci Söz'de,“Bismillah her hayrın başıdır.” denilmekle, daima hayırlı işler yapmamız ve bu işlere de besmele ile başlamamız tavsiye edilmektedir. Zira şerli bir iş için besmele çekilmez. Nitekim, hırsızlığa, yalana, gıybete besmele ile başlamak ayrı bir günahtır.

İşine besmele ile başlayan kişi hayırlı bir yoldadır ve meşru dairede yaptığı işler, Dördüncü Söz'de ifade edildiği gibi, “Güzel bir niyet ile ibadet hükmünü alır.”

Bu başlı başına bir kazançtır ve hayırdır.Sizin sorunuz, yapılan işin dünyada vereceği fayda ile ilgilidir. Bunun hakkımızda hayırlı olup olmayacağını bilemeyiz.

Ama besmele çekmemizin ve besmeleyle başlanabilecek hayırlı işler yapmamızın hakkımızda hayırlı olacağı kesindir.

Sorularla Risale

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

Sahib-i Kâinatın ismini alan kimselerin, “her hadisatın karşısında titremeden kurtulması” her zaman olmuyor. O halde kâinat sahibinin ismini almayı nasıl anlayacağız?

Besmeleyle başlanan bir işin, mutlaka başarıyla sonuçlanacağı şeklinde bir hüküm vermek yanlış olur. Ama mutlaka hayırla sonuçlanacağı rahatlıkla söylenebilir.

Üstad'ın“Esbaba teşebbüs bir dua-ı fiilîdir.”sözünü hatırlayalım. İnsan başarı için gerekli sebepleri yerine getirdiğinde kendine düşen görevi yapmış olur. Neticeyi yaratmak Allah’ın hikmetine bağlıdır.

Bir işe besmele ile başlayan kişi, başarının Allah’tan olduğunun, “her hayrın Onun elinde” bulunduğunun şuuru içinde, kendine düşen görevleri eksiksiz yerine getirir ve neticeye karışmaz. İşin şöyle veya böyle sonuçlanması onun kalbini fazla meşgul etmez,“hadisatın karşısında titremeden kurtulma” ancak böylece gerçekleşir

Bilindiği gibi, besmelenin kısaca manası “Rahman ve Rahîm olan Allah’ın ismiyle” demektir. Bilindiği gibi Rahmân dünya nimetlerine Rahîm ise ahiret nimetlerine daha fazla bakar.

Buna göre besmele çeken kişi, dünyevî ve uhrevî bütün işlerinde Allah’a sığınmış, yardımı Ondan dilemiş, başarıyı Ondan beklemiş oluyor. Bu ruh haleti başlı başına bir zikirdir; yani Allah’ı hatırlamadır ve bir ibadettir.

Allah ism-i celâli, bütün isimlere ve sıfatlara delalet ettiğinden“besmele”ye, yapılan işin mahiyetine göre ayrı manalar verilir. Eğer şifa için ilaç içmişseniz, besmele çekmeniz, “Şâfi ancak Allah’tır, O’nun ismiyle başlıyorum ve O’ndan şifa diliyorum.” manasına gelir.

Eğer tohum ekmişseniz,“Rezzak ancak Allah’tır O’nun adıyla başlıyorum ve rızkı Ondan talep ediyorum.”manasına gelir.

O halde, besmele çeken kişi dünyada beklediği sonuca varsın veya varmasın Allah’ı hatırlamakla, O’na güvenmekle kalp huzurunu ve ruh rahatını peşinen kazanmış olur. Ayrıca besmele çekerek O’nu hatırlamakla da bir zikir yapmış olur.

Üstad'ın dua bahsinde“hekimden şu ilacı ver bana” diye talepte bulunan çocuk hakkında söylediği hikmetli sözler aynen burada da geçerlidir.

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

Üstadımız okuyucusuna “Ey kardeş!” diye hitap ediyor.

Eskiden mürşitlerin hitaplarında daha ikaz edici ve muhatabı sarsıcı ifadelerin kullanıldığını biliyoruz. Üstadımızın yumuşak ve onure edici hitapları seçmesinin hikmeti nedir?

Üstadımız bu asır için “enaniyet asrı” diyor. Ayrıca, “bu asırda dalaletin fen ve felsefeden geldiğini, bu sebeple izalesinin de zor olduğunu” vurguluyor. Nice menfi cereyanların hedefi olan bu asrın insanına yaklaşma konusunda Nur'un dört esasından birini şefkat, diğerini tefekkür olarak belirliyor. Birincisinin Rahîm ismine, ikincisinin de Hakîm ismine isal ettiğini ifade ediyor.

Bütün bunları birlikte düşündüğümüzde, ruhu binlerce yara almış olan bu asrın insanına şefkatle ulaşmak gerektiği ve hikmetle hareket ederek onun nefsini tahrik etmeden, hakikatleri “nizihâne, nazikâne ve kavli leyinle (yumuşak sözle)” aktarmak gerektiği açıkça anlaşılır. Bunun en güzel yolu da doğrudan değil, dolaylı anlatım yolunu tercih etmektir.

Nitekim, Üstadımız birçok derslerini nefsini muhatap alarak verir ve “Yazılan Sözlerde muhatap asi nefsimdir, kim isterse beraber dinlesin.”buyurur. Yine bir çok derslerinde de gerçekleri temsilî hikâyelerle sunma yolunu tutar. Zaman bunu gerektirmektedir.

Önceki asırlardaki mürşitlerin durumu çok farklıdır. Onların muhatapları iman hakikatlerine gönülden inanmış, fakat amel yönünden eksikleri bulunan, nefsini terbiye konusunda bir mürşitten yardım talep eden kişilerdir. Onlara ikaz edici sert üslup kullanılabilir, ama böyle bir üslup, bu asrın yaralı insanını hakikatlerden iyice uzaklaştırabilir.

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

Besmeleye “İslâm nişanı” deniliyor. Acaba diğer dinlerde besmele yok muydu?

"İslam nişanı" denilmesinden maksat şudur:

“Bir kişinin bir işe başlarken besmele çektiğini görsek onun Müslüman olduğuna hükmederiz.”

İslâm nişanı sadece besmele değildir. Bir kimsenin namaz kılması, oruç tutması da İslam nişanıdır. Bütün semavî dinlerde kişiye ancak Allah’a kul olduğu ders verilir ve bütün işlerini O’nun rızası istikametinde yapması emredilir.

Buna göre her dinde, inanan kişiler bütün işlerini Allah namına, Onun rızasını gözeterek ve Ondan yardım dileyerek yaparlar. Şu var ki, kendi dillerinde “besmele” yerine başka bir ifade kullanmış olabilirler. Sonuç değişmez.

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

“Bismillah her hayrın başıdır. Biz dahi başta ona başlarız.” denilerek başlanıyor ve bu konuda yapılan güzel ve doyurucu açıklamalara Lem’alardan da açıklama ekleniyor. Besmele üzerinde bu kadar önemle durulmasının hikmeti nedir?

Önce şunu ifade edelim: “Bismillah her işin başıdır.” denmeyip de “... her hayrın başıdır.”denilmesinde ince bir mesaj vardır. Demek ki, hayır olmayan şeylere başlarken "besmele" çekilemez. Mesela, bir hırsız yaptığı soyguna "besmele" ile başlayamaz. O halde, insan öyle işler yapmalıdır ki onlara "besmele" ile başlayabilsin; bunlar da ancak hayırlı işlerdir.

İnsanların faydalanacakları ilmî eserler yazmak da büyük bir hayır olduğundan, bütün İslam alimleri eserlerine "besmele" ile başlamışlardır. Bununla da yetinmeyip hamdele ve salveleyi de eklemişlerdir. Yani Allah’a hamd ve Onun sevgili Peygamberine salatü selam ile eserlerine başlamışlardır. Üstad Hazetleri de Muhakemat’ta, Mesnevi-i Nuriye’nin bazı bölümlerinin başlangıcında ulemanın bu adetini devam ettirmiştir.

Besmelenin sırlarına dair Lem’alarda yazdığı çok yüksek bir dersi de, makam münasebetiyle, buraya almıştır. Bu bölümde "besmele"nin altı sırrı izah edilirken, çok ince hakikatlere dikkat çekilmiş ve böylece besmeleyi okurken ondaki bu yüksek hakikatleri de nazara almamız bizlere ders verilmiştir.

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

Üstadımız ilk sözde bir askeri muhatap alıyor. Bunun meslekle mi yoksa şahsın kendisiyle mi alakası vardır?

Bu sözün yazılmasına “asker bir nur talebesi”nin sebep olup olmadığı konusunda bir bilgimiz yok. Ancak, Üstad “İnsan bu dünyaya bir memur ve misafir olarak gönderilmiş.” buyurarak, dünya hayatının iki ayrı yönünü ortaya koyuyor: Birisi insanın başıboş olmağı, bu dünyada dilediği gibi değil emir tahtında hareket etmesi gerektiği; diğeri ise bu dünyanın ahiret için bir misafirhane olduğu, ebedî kalınacak diyarın burası olmadığı.“Asker” ifadesi de bu iki manaya işaret etmektedir.

Asker de emir tahtında hareket eder ve kışla hayatının geçici olduğunu bilir, ona gönül bağlamaz, terhis edilip dostlarına ve akrabalarına kavuşacağı günleri hasretle bekler.

Sanki bu hitap şekliyle, hepimize “dünyanın geçici zevklerine bağlanıp boğulmayarak” ebedi saadet yurduna iştiyak göstermemiz ve ona göre bir hayat sürmemiz ders veriliyor.

Bu konuda Üstadımız şu açıklamayı getiriyor:

"Ben Sözler'i yazarken ihtiyarsız olarak ekser temsilâtı, şuunat-ı askeriye nev'inde zuhur ediyordu. Ben hayret ediyordum. Neden böyle yazıyorum, sebebini bulamıyordum. Sonra hatırıma geldi ki, belki istikbalde şu Sözler'i hakkıyla anlayacak, kabul edip hırz-ı can edecek en mühim talebeleri askerîden yetişecek. Onun için böyle yazmaya mecbur oluyorum, düşünüp o kahraman askerleri bekliyordum."

"İşte mağrur olma, şükret; sen o askerlerden bahtiyar birisisin ki, evvel yetiştin. Yirmidört aded Sözler'i meşagil-i dünyeviye içinde yazmaklığın, benim bu hüsn-ü zannımı teyid etti."(1)

(1) bk. Barla Lahikası, (208. Mektup; Hulisi Beye Hitaptır)

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

Üstadımızın, nefsini herkesten ziyade öne almasının hikmeti nedir?

İnsanın birinci muhatabı kendi nefsidir. Üstadımız, “Nefsini ıslah etmeyen başkasını ıslah edemez.”buyurur. Buna göre, bir insan diğer insanlara hakkı tebliğ edip onları günahlardan menetmek istiyorsa, bunun birinci şartı kendini ıslah etmesidir.
“Lisan-ı hal lisan-ı kalden daha kuvvetli tesir ettiği"için, insan önce kendi özel âleminde İslam’ı yaşamalı, örnek ve özenilecek bir insan olmalıdır. Bunda başarılı olduğu takdirde, başkalarını sözle de ikaz ve irşat yoluna gidebilir.

Üstad, yazdığı birçok risalede kendi nefsine hitap etmekle, bizlere de Risale-i Nur'u öncelikle başkalarına anlatmak için değil, kendi nefsimizi ıslah, kalbimizi tasfiye, marifetimizi inkişaf ettirmek için okumamız gerektiğini ders vermektedir.

Bu tarz ifadelerin diğer yönü de şu olsa gerektir: İnsan doğrudan kendisine yapılan nasihatlerden rahatsız olabilir. Ama aynı sözleri temsili bir hikaye içinde dinlerse, yahut kendi nefsine hitap eden bir müellifi kenardan rahatlıkla takip ederse faydalanma oranı daha da artar. Bu asırda bu metot hem daha faydalı, hem de bazı enaniyetli kişiler hakkında zaruridir.

Geçmiş asırlarda da bir takım mürşitlerin hayvanları konuşturarak, onlar arasında geçen maceraları anlatarak insanlara dolaylı yoldan nasihat ettiğini görüyoruz. Bu dolaylı anlatım, o asırlarda “müstehap”ise bu asırda“vacip” derecesindedir.

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

İlk sekiz sözdeki (Birinci Söz-Sekizinci Söz) hakikatlerin özellikle “kısaca ve avam lisanıyla” nazara verilmesinin hikmeti nedir?

Bilindiği gibi ilk sekize dokuzuncu da eklenerek (Birinci Söz'den Dokuzuncu Söz dahil) tamamı Küçük Sözler adıyla müstakil bir eser olarak basılmıştır.

Kolay anlaşılan derslerle işe başlamak zamanla zor konulara geçmek hikmetin gereğidir.

Küçük Sözler'de okuyucu ilk sekiz söze rahatlıkla muhatap olmakta ve dokuzuncu da birden bire çok yüksek ve çok derin bir hakikat dersiyle karşılaşmakta ve ruhunda bütün külliyatı okumak konusunda büyük bir istek duymaktadır.

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

Her varlığın “bismillah” deyip, çok büyük işler yaptığı müşahede edilmekle beraber, bazen de mahlukatın perişaniyet ve aczi de dikkat çekmektedir.

Bu iki meseleyi nasıl bağdaştıracağız?

Her varlık, yaptığı bütün işleri Allah namına yapmakta, O’nun ihsanıyla kendi gücünün çok ötelerinde işler başarmaktadır. Öte yandan, bu dünya hayatında “cemal ve celal tecellileri” birbirini takip etmekte,“her kemale bir noksan katmak bu âlem-i kevn ü fesadın muktezası” olduğundan, sıhhati hastalık, gençliği ihtiyarlık, izzeti zillet takip etmektedir.

Bu ise her iki tip esmanın da tecelli etmesi içindir.Mesela, insan gençliğinde Muizz (izzet sahibi) isminin bir cilvesiyle güçlü, kuvvetli, sağlam ve dinç olur. Daha sonra Müzill (zillet verici) ismini tecellisiyle ihtiyarlar, hastalanır, güçsüz ve kuvvetsiz kalır.

İnsan her iki halde de İlahi isimlere ayna olmakta ve bundan bir şeref kazanmaktadır. Çiçeklerin açması ve solması, baharı sonbaharın takip etmesi, ruhumuzun bazen neşe ile mesut, bazen kederlerle mahzun olması da bu iki tür tecellilere dayanır.

Ahirette ise, cemal tecellileri bütün güzelliğiyle cennette, celal tecellileri ise bütün ihtişamıyla cehennemde kendini gösterecektir.

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

Mübarek hayvanlar olarak bahsedilenlerin dışındakiler mübarek değiller mi? Veya mübarek kelimesini nasıl anlamalıyız?

Her hayvan, kendisine verilen görevi eksiksiz yapmakla Allah’a ibadet eder ve onu tespih eder. Bu ibadetinin manevî mükâfatını da ahirette mutlaka alacaktır.

Bu konu On Yedinci Söz'de hem izah, hem ispat edilmiştir. Ancak, “mübarek” kelimesini her hayvan için kullanmayız. Çünkü bu kelimenin manasında“bereket, ihsan, ikram vardır.”Hamsinin çok olduğu senelerde bereketten söz ederiz.

Ama çekirgelerin çoğalmasını bereket değil afet kelimesiyle ifade ederiz.

Üstad'ın mübarek diye nitelendirdiği hayvanlar hem insanların yakın dostları, bir bakıma komşuları, hem de onlara süt, et, yün gibi nice nimetlerin çoklukla ihsan edilmesine birer vesiledirler.

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

Ağaçların; dallarının havada intişarıyla, köklerinin yerde intişarı aynı suhulet ve kolaylıkla oluyor. Burada başka hakikatlere bir işaret var mıdır?

Belki şöyle bir işaret de olabilir. Sert olan toprağın delinmesi için ağacın sert gövdesi ve dallarına görev düşebilirdi. Aynı şekilde yumuşak havada ise yumuşak kökler daha rahatlıkla intişar edebilirlerdi.

Hilkatte bunun aksi bir tecelli ile karşılaşıyor ve İlahi kudrete nispeten büyük küçük, az çok fark etmediği gibi sertle yumuşağın da fark etmediğini görüyoruz.

Bu ise sebeplerin gerçek tasarruf sahibi olmadığının ayrı bir delili olarak değerlendirilebilir.

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

Mucizelerin, peygamberlerden sadır olduğunu biliyoruz. Yaprakların sıcaklığa, köklerin sert taşlara mukavemeti de bir mucize midir? Peygamberlerdeki mucizelerle mahlukattaki mucizeler arasında farklar var mıdır?

Mu’ciz, aciz bırakan demektir. Peygamberlerin eliyle gerçekleşen harikaları insanlar yapmaktan acizdirler. Bu hal, onlara bu işin bir kul tarafından bizzat icra edilemeyeceğini, elinde mucize zahir olan kişinin ancak Allah’ın elçisi olabileceğini bilmeleri için bir irşattır.

Üstadımızın ifade ettiği gibi,“Mucize doğrudan doğruya Allah’ın fiilidir.” Peygamberlerin eliyle icra edilen bu mucizelerle insanların hidayete gelmeleri, Allah’ı bilmeleri ve peygamberi tasdik etmeleri murat edildiği gibi, şu varlık âleminde de nice mucizeler sergilenmektedir.

Bunları seyreden insan, aczini idrak eder ve o mucizelerin sergilendiği sebeplerin de aciz varlıklar olduğunu bilir ve Rabbini bulur.

Mesela, her meyve bir mucizedir. Meyve yapmaktan aciz olan insan, bu işi ilimsiz, şuursuz, iradesiz ağaçların yapamayacağını bilir.

Ağaçlarda sergilenen bu kudret mucizelerini seyredebilenler imana gelirler.

Kâinattaki bu sonsuz kudret mucizelerine dikkati çekmekte şöyle bir mana da olabilir.

Asr-ı saadete kavuşamayan insanlar,“Biz de mucize görsek iman ederdik; biz bu nimetten mahrum kalmışız.” derlerse, onlara şu kâinatta sergilenen kudret mucizeleri gösterilir ve denir ki, bu kadar mucize karşısında kâinatın yaratıcısını tanımayan kişiler, peygamber mucizelerine de şahit olsalar yine inatlarında devam ederlerdi.

Nitekim öyle oldu, bine yakın mucizeye şahit olunan o saadet asrında, birtakım müşriklerin imana gelmemiş olması bunun açık bir delilidir.

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

"Tabiiyyunun ağzına şiddetle tokat vuruyor, kör olası gözüne parmağını sokuyor ve diyor ki: "En güvendiğin salabet ve hararet dahi emir tahtında hareket ediyorlar ki..." Tabiiyyunlar neden en çok salabet ve hararete güvenirler?

Tabiat, aslında “yaratılış, fıtrat” manasına gelir. Kâinatın tümü için de bu tabir kullanılmaktadır. Sertin tabiatında yumuşağı ezmek, ona yol vermemek vardır. Aynı şekilde sıcaklığın, ateşin tabiatı kurutmak, yakmak, kül etmektir. Bir kıvılcımın nice ormanları yakıp kül etmesi bunun açık delilidir.

Öte yandan, yine Nur Külliyatı'nda beyan edildiği gibi, “Hareket harareti, hararet kuvveti, kuvvet cazibeyi zahiren tevlid eder (doğurur).” Soruda geçen bu ifadeyle, tabiatçıların bütün kuvvetleri harekete, titreşimlere bağladıklarına da işaret edilmiş olabilir.

Yine fizikçiler maddeyi “enerjinin kesifleşmiş, katılaşmış hali” şeklinde tarif ederler. Atomun parçalandığında enerjiye dönüşmesini de buna delil gösterirler. Enerjinin tabiatına “maddeye dönüşmeyi,” maddenin tabiatına da parçalandığında yeniden “enerjiye dönüşmeyi” koyan Allah’tır.

Bunlar kendi tabiatlarını kendileri belirlemediklerine göre, onlara güvenmek yerine onların sahibine tevekkül etmek gerekir. Akıl ve vicdan bunu emreder.Allah, gözün tabiatına görmeyi, elin tabiatına tutmayı, kulağın tabiatına işitmeyi koymuştur. Yine akıl ve vicdan, bu özelliklere değil onları koyana nazar etmeyi emreder.

İşte tabiatçılar bunu başaramayıp maddede boğulan, Allah’a tevekkül etmek yerine bu tabiatlara güvenen zavallı kişilerdir.

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

Birinci Söz'de geçen zikir, fikir, şükür meselesini, sadece yiyecek gibi nimetler için mi anlamak gerekir?

Soruya “Tablacı hükmünde olan insanlara bir fiyat veriyoruz…” şeklinde başlandığı için, örnek de rızık nimetinden verilmiştir.

Başka risalelerde ağaçlar için tabla, bostanlar için kazan, dallar için eller gibi teşbihler yapılmıştır. Ağacın kendisi ve dalları gibi o ağacın bakımını yapan bostancı da zahiri bir sebeptir.

Toprağı ve suyu şu kâinat fabrikasında ağaç haline getiren ve o ağaç tezgâhında meyveleri dokuyan, ancak Mün’im-i Hakiki (nimetleri gerçek sahibi ) olan Allah’tır.“Her hayır O’nun elindedir.” hükmünce, insanların eliyle ne tür bir nimete, ihsana mazhar olsak onu Allah’tan bilmemiz, insanların sadece birer sebep olduklarını düşünmemiz ve o nimet ve ihsan için Allah’a hamd etmemiz gerekir.

Bunlardan birincisi zikir, ikincisi fikir, üçüncüsü de şükürdür.

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

İnsanların çoğu gaflet veya dalalettedir, Allah’ı tanımaz ve O’nun namına vermezler. O halde biz bunlarla alışveriş yapmayacak mıyız?

Bu sorunun cevabını Üstadımız şöyle vermektedir:

"Esbab-ı zahiriye eliyle gelen nimetleri, o esbab hesabına almamak gerektir. Eğer o sebeb ihtiyar sahibi değilse -meselâ hayvan ve ağaç gibi- doğrudan doğruya o nimeti Cenab-ı Hak hesabına verir. Madem o, lisan-ı hal ile Bismillah der, sana verir. Sen de Allah hesabına olarak Bismillah de, al. Eğer o sebeb ihtiyar sahibi ise; o Bismillah demeli, sonra ondan al, yoksa alma. Çünki وَلاَ تَاْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللهِ عَلَيْهِ âyetinin mana-yı sarihinden başka bir mana-yı işarîsi şudur ki: "Mün'im-i Hakikî'yi hatıra getirmeyen ve onun namıyla verilmeyen nimeti yemeyiniz!" demektir. O halde hem veren Bismillah demeli, hem alan Bismillah demeli. Eğer o Bismillah demiyor fakat sen de almaya muhtaç isen; sen Bismillah de, onun başı üstünde rahmet-i İlahiyenin elini gör, şükür ile öp, ondan al. Yani nimetten in'ama bak, in'amdan Mün'im-i Hakikî'yi düşün. Bu düşünmek bir şükürdür. Sonra o zahirî vasıtaya istersen dua et. Çünki o nimet onun eliyle size gönderildi."(1)

Yine Münazarat adlı eserinde,“Yahudi ve Nasara ile muhabbetten Kur'anda nehiy vardır: لاَ تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصَارٰى اَوْلِيَآءَ Bununla beraber nasıl dost olunuz dersiniz?”sorusuna verdiği cevapta, gayri müslimlerle münasebetimize şu harika açıklama getirilir:

“… Demek bu nehiy, Yahudi ve Nasara ile yahudiyet ve nasraniyet olan âyineleri hasebiyledir. Hem de bir adam zâtı için sevilmez. Belki muhabbet, sıfat veya san'atı içindir. Öyle ise herbir Müslümanın herbir sıfatı Müslüman olması lâzım olmadığı gibi, herbir kâfirin dahi bütün sıfat ve san'atları kâfir olmak lâzım gelmez. Binaenaleyh Müslüman olan bir sıfatı veya bir san'atı, istihsan etmekle iktibas etmek neden caiz olmasın? Ehl-i kitabdan bir haremin olsa elbette seveceksin."

"Sâniyen: Zaman-ı Saadette bir inkılab-ı azîm-i dinî vücuda geldi. Bütün ezhanı nokta-i dine çevirdiğinden, bütün muhabbet ve adaveti o noktada toplayıp muhabbet ve adavet ederlerdi. Onun için gayr-ı müslimlere olan muhabbetten nifak kokusu geliyordu. Lâkin şimdi âlemdeki bir inkılab-ı azîm-i medenî ve dünyevîdir. Bütün ezhanı zabt ve bütün ukûlü meşgul eden nokta-i medeniyet, terakki ve dünyadır. Zâten onların ekserisi, dinlerine o kadar mukayyed değildirler. Binaenaleyh onlarla dost olmamız, medeniyet ve terakkilerini istihsan ile iktibas etmektir. Ve her saadet-i dünyeviyenin esası olan asayişi muhafazadır. İşte şu dostluk, kat'iyyen nehy-i Kur'anîde dâhil değildir."(2)

Yani, onları Yahudi veya Hristiyan oldukları için dost edinmeyeceğiz. İslâm’ın nuruna kavuşan bir kişinin batıl dinlere ve onların mensuplarına dostluk beslemesi düşünülemez.

Ancak, o kişilerle dünya işlerinde her türlü ilgi içinde bulunabiliriz; ticaret yaparız, anlaşmalar imzalarız. Bunlar onların dinlerini sevmek demek değildir.

Üstadımız bu manaları işlerken şu çarpıcı örneği verir: “Ehl-i kitaptan bir haremin olsa elbette seveceksin.?” İslam hukukunda Ehl-i kitaptan kız alınabilir, onlarla evlenmek caizdir. Bu cevaza binaen bir Müslüman, bir Hristiyan ile evlense onu hanımı olması cihetiyle sevebilir.

Bu sevgi ayetin yasakladığı dostluğa dahil değildir. Ancak onu Hristiyan olduğu cihetiyle, yani dininden dolayı sevemez.

Üstad, söz konusu soruya verdiği cevabın son kısmında önce “onların dinlerine çok fazla bağlı olmadıklarına” dikkat çeker, daha sonra onlarla münasebet kurmamızın iki önemli yönünü nazara verir:

Birisi, onlardan medeniyet ve terakki noktasında istifade etmemiz. Diğeri ise, onlarla iyi geçinerek asayiş muhafaza etmemiz.

Dipnotlar:

(1) bk. Mesnevi-i Nuriye, Zühre

(2) bk. Münazarat, Sualler ve Cevaplar

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

"Zerrecikler gibi tohumlar, çekirdekler, başlarında koca ağaçları taşıyor, dağ gibi yükleri kaldırıyorlar. Demek herbir ağaç Bismillah der." cümlesini nasıl anlamalıyız?

Burada"tohum ve çekirdeklerin başında koca ağacı taşıması" ifadesi, mecazi bir ifadedir. Bu mecaz ile ifade edilmek istenen asıl mana; küçücük tohum ve çekirdek içine koca ağacın plan ve programı yerleştirilmiş ve ağaç bu plan ve program üzerine hareket ediyor, demektir. Yani o koca ağacı yapan ve idare eden, bu tohum ve çekirdek değildir. Tohum ve çekirdek sadece Allah’ın kudretine bir perde, bir sebeptir; yoksa mucit ve yaratıcı değildir.

Çekirdek ve tohumun mahiyeti gayet basit ve zayıf iken, çekirdek ve tohumdan hasıl olan ağacın mahiyeti ise gayet mükemmel ve ağırdır. Böyle bir sebebin, böyle bir neticeyi yaratıp, bütün işlerini tedbir ve idare etmesi mümkün değildir. Öyle ise çekirdek ve tohum her şeye kudreti yeten bir Zat'ın memuru ve hizmetkarıdır.

“Yıldızları direksiz durduran,..” ifadesinde de mecaz vardır. Yani koca küreleri ve yıldızları muallakta durduran ve çok süratli dönmelerine rağmen, zerre kadar rota ve yörüngelerinden çıkmadan çeviren kimdir, diyerek o işlerin bir iki kanunla izah edilemeyeceğine işaret ediliyor.

Nasıl ki, incir çekirdeği, incir ağacının mucidi ve yaratıcısı olamaz ise, aynı şekilde o yıldız ve galaksileri çekip çeviren ve mükemmel olarak idare eden itme ve çekme kuvveti değildir.

Allah’ın sonsuz kudret ve iradesidir. İtme ve çekme kanunu, sadece bir sebep ve bir perdedir. "Direksiz durdurmak" tabiri, doğrudan Allah’ın kudret ve iradesine işaret eden bir mecaz bir ifade tarzıdır.

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

Zikir, fikir, şükür meselesini nasıl anlamamız gerekiyor?

Başta bismillah zikirdir. Ahirde, elhamdulillah, şükürdür. Ortada, fikir ise; mevcut nimetlerin üzerinde tecelli eden esma-i ilahiyeyi okumaktır. Bu, sadece rezzakkiyete talluk eden bir formül değildir; her esmanın tecellisi için kullanılmalıdır.

Mesela; kitap okurken, Allah istifademizi artırsın ve bu istifademizi her iki dünyada hakkımızda hayırlı kılsın diye, onun adıyla başlamak gerekir. İlim tahsil etme imkân, sıhhat ve sağlığını verdiği için de hamd ve şükür etmek lazım ve keza..

Kitaptaki yazılar, gözlerden girip beyne nasıl intikal ediyor ve nasıl manaya dönüşüyor. Bu mekanizmayı kuran zatın büyüklüğünü düşünüp, fikir etmekle imanını artırır.

Her hayırlı şeye besmeleyle başlanır. Başımıza gelen (küfür ve isyan dışında) ve karşılaştığımız her şeyhamde değerdir. Bediüzzamanın, hapishanelere girerken bile sabırla beraber, durmadan şükür etmesi gibi.

Ve keza; kâinat safahatındaki her şey düşünce ve tefekkür kaneviçesi (El ile yapılan işlemlerde kullanılan, sentetik ve seyrek tüllere de kaneviçe adı verilir.) üzerinde işlenmiş birer dantela gibidir. Zişuurları fikretmeye davet etmektedir.

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

Birinci Söz'de Geçen, Katıu't-Târik İfadesini İzah Eder misiniz?

Bu ifâdenin temsildeki karşılığı, "yol kesici" demektir. Daha genişletmek gerekirse, "eşkiya, terörist "gibi anlalmlara da gelmektedir. Ancak bir de, hakikattaki karşılığı vardır ki, insana maddi ve manevi olarak zarar verebilecek her şey bu anlam içerisine girer. Zira, atomdan yıldızlara kadar her şey, bir cihette insana zarar verebilecek bir potansiyele sahiptir.

"Allah'a kul olana her şey hizmetkar olur. Ve Allah'a isyan edene ise, her şey düşman olur." fehvâsınca, mahlûkat şekil ve tavır alır. Ateşin Hz. İbrahim (as)'e, Balığın Hz. Yunus (as)'a ve inek ile arının, insana musahhar olması birer örnektir.

Bu bakış çerçevesinde devletler ve milletler muvâzenesine de bakılabilir. Tekvini ve teşrii kanunları bilip riâyet edenlere, diğer milletlerin musahhar edileceği muhakkaktır.

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

Birinci Söz'de geçen, yaprakların kurumamasında hiçbir maddi sebep yok mudur?

Tabiiyyuna neden tokat vuruyor?

Çünkü muhal de olsa o sebebe yapışabilirler; Birinci Söz'de ise hiçbir sebep yokmuş gibi anlatılıyor...

Burada sebeplerin inkarı değil, sebeplerin neticeyi yaratmasının imkansız olduğu vurgulanıyor.Yoksa, elbette her şeyin bir sebebi vardır. Zira Allah kainatta sebepler vasıtası ile iş görmeyi değişmez bir kanun olarak vazetmiştir. Bu noktadan her sonuç ve neticenin bir sebebi vardır. Mesele burada sebebin yok sayılması değil, sebebin neticeyi icat etmesinin imkansız olduğu meselesidir.

Mesela, tabiat kanunlarına göre yumuşak bir cisim sert bir cismi delemez. Genel kanun sert olanın yumuşağı delmesidir.

Ancak ipek gibi yumuşak bitki köklerinin, sert taş ve kayaları delmesi gözle görünen bir hakikattır. İşte bu tablo tabiatçıların ağzına bir tokat vuruyor ve kanunları istediği gibi uygulayan bir zatın varlığını nazara veriyor. O zat isterse yumuşak ile de sert cismi deldirebilir, diyor.

Keza, yaprakların kuruması da aynen kökler gibi bir fizik kuralını deliyor.

Zira ıslak bir elbise birkaç saate kuruduğu sıcaklığa karşı, yaprakların aylarca kurumadan yeşil durması da tabiat kanunlarını altüst etmektedir. Yaprağın birkaç gün solup kuruması gerekirdi. İşte buradan da ikinci tokat gelmektedir.

ASHAB-I BEDR · 21 Tem 2012

"Evet bu kelime öyle mübarek bir definedir ki; senin nihayetsiz aczin ve fakrın seni nihaytsiz kudrete, rahmete raptedip Kadir-i Rahim'in dergahında aczi, fakrı en makbul bir şefaatçi yapar." cümlesini açar mısınız?

İnsanın aczi ve fakrı sonsuzdur. Nur Risalelerinde, “zulmetin nura ayna olması gibi”, insandaki bu acizliğin ilahi kudretin tecellisine, fakrın ise ilahi rahmetin tecellisine bir vesile olduğu sıkça ders verilir. Acz ve fakrımızı Allah’a karşı hissitmemiz gerektiğine de ayrıca vurgu yapar.

Biz neye muhtaç isek onun fakiriyiz ve neyi yapmaya güç yetiremiyorsak onun aciziyiz.. Bu nazarla bakıldığında, insanın aczinin de fakrının da sonsuz olduğu anlaşılır.

Özet olarak arz edeyim: İnsan göz yapamaz, bundan acizdir, göze ihtiyacı vardır, onun fakiridir. O halde saçımızdan tırnağımıza, havadan suya meyvelerden sebzeler, güneşten aya, tâ cennet bahçelerine kadar her şeye muhtacız, bütün bunların fakiriyiz ve ütün bu ihtiyaçlarımızı kendi gücümüzle görmekten de çok uzağız, hepsine karşı aciziz.

İşte kendini ve haricindeki âlemi bu nazarla seyreden insanın kalbi Rabbine karşı sonsuz bir muhabbetle ve haşyetle dolar.

Peygamber Efendimizin (asm.) “Fakrım benim fahrimdir.” hadis-i şerifini de bu nazarla değerlendirmek gerekir. O halde, insan kendi aczini ne kadar fazla hissederse Allah’a o kadar fazla sığınır. Yine kendi fakrını ne denli hissederse, Rabbinden o kadar fazla rahmet diler.

Bu ruh haletini taşımak Allah’ın rahmetinin celbine vesile olması cihetiyle insan için büyük bir şefaatçi, büyük bir kuvvet menbaıdır.

Cümle Açıklamaları Birinci Söz

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member