ispanyolca geniş zaman

ispanyolca geniş zaman 1

[BILGI]

AR​

o
as
a
amos
áis
an​

[/BILGI]
[BILGI]


[/BILGI]

[BILGI]


[/BILGI]

İspanyol dilinde kullanılan bütün fiiller yukarıda gördüğünüz üç çekimle sona ermektedir.
Bunlar sırasıyla "- ar", " -er", "-ir" bitimlilerdir.

İspanyol dilinde kullanacağınız bütün zamanlarda bu bilgi size referans olacaktır. Geniş zaman kulanımda ise yukarıda görüldüğü gibi fiilin bittiği çekime göre fiile farklı ekler getirilmektedir. İspanyol dilinde fiilin çekimi her şahışa göre farklı biçim almaktadır.

Yıllardır beyinlerimiz ingiliz dili tarafından yıkandığından bunu ilk bakışta kavramamız zor olabilir.
Olay aynen dilimizdeki fiil çekimi gibi gerçekleşir.
Mesela geniş zaman kullanarak "sevmek" fiilini şahışlara uygulamak istediğinizde ne yaparsınız.
Öncelikle "sevmek" fiilinin mastar ekini çıkartırsınız.
Elinizde fiilin kökü olan "-sev" kalır.
Sonrada tüm şahışlar için bu fiili çekmeye başlarsınız.

Ben severim.
Sen seversin.
O sever.
Biz severiz.
Sizler seversiniz.
Onlar severler.





Bunu şimdi ispanyol dilinde gerçekleştirelim.

Öncelikle "sevmek" anlamına gelen "amar" fiilinin
köküne ulaşalım.

"ar" ekini çıkartığımız takdirde köke ulaşırız.

Elinizde fiilin kökü olan "-am" kalır.
Yukarıda sunduğumuz tabloda geniş zaman içerisinde "-ar" bitimli fiillerin köklerine eklenecek olan ekler sunulmuştur.
Bunlar ;

o
as
a
amos
áis
an

Elimizde bütün araçlar olduğuna göre şu işi bitirelim.





o









as









a









amos









áis




an



İki önemli noktanın altını çizelim.
Kullanacağımız zamana göre bu ekler değişmektedir.
Yukarıdaki ekler sadece kurallı fiiller için geçerlidir.

Adım 1:
Fiilimizin hangi ek ile bittiğine bakarız.
İspanyol dilinde bütün fiiller

ar
er
ir

eklerinden biriyle sonlanırlar


Adım2:
Fiilin hangi ekle bittiğine bakarak geniş zaman için gerekli şahış çekimlerini ekleriz.



Elimizde "Tomar" fiilinin olduğunu düşünelim.
Bu fiil "ar" ile bitmiştir.

Geniş zaman bize "ar" sonlular için bir şahış ekleri grubu vermiştir.

Bunlar;

o
as
a
amos
áis
an

ekleridir.

Bu bilgiler elimizde olduğuna göre filimizi geniş zamanda kullanabiliriz.


Filimizin kökünü alırız. Türkçe karşılığı "Almak" anlamına gelen Tomar fiilinin kökü "Tom" olmaktadır.
Geniş zaman için öngörülen ekler köke eklenir.

Tomo
Tomas
Toma
Tomamos
Tomáis
Toman

Türkçe karşılıklarını ise aşağıda sunmaktayız.

Ben alırım
Sen alırsın
O alır
Biz alırız
Siz alırsınız
Onlar alırlar


Şimdi yeni bir örnek daha yapalım.
Elimizde "Deber" fiilinin olduğunu düşünelim."Zorunda olmak" anlamına gelen "Deber" fiilini geniş zaman içerisinde kullanacağız.

"Deber" fiili "er" ile sonlanmaktadır.Elimizdeki bu bilgi bizi geniş zamanda er bitimlilere eklenecek şahış eklerine götürecektir.Bunlar;

o
es
e
emos
éis
en
ekleridir.

İzlenecek yeni adım ise fiilimizin köküne ulaşmak olacaktır.
"Deber" fiilinin kökü görüldüğü üzere "Deb" olmaktadır.
Geniş zaman için öngörülen ekler köke eklenir.

Debo
Debes
Debe
Debemos
Debéis
Deben

Türkçe karşılıklarını ise aşağıda sunmaktayız.

Ben zorundayım.
Sen zorundasın.
O zorunda.
Biz zorundayız.
Siz zorundasınız.
Onlar zorundalar.




Bu noktada basit uyarılar yapmak istiyoruz.
Fiilin kökünün alınması uygulamasında yapılan iş, fiilin sonundaki "ar,er,ir"" eklerini çıkartmaktır.


Amar: Bu fiilin kökü "Am "
Abrir: Bu fiilin kökü "Abr"
Deber: Bu fiilin kökü "Deb"

ispanyolca geniş zaman(3) kurallı fiiller

Aşağıda sunulan fiilerin tümü geniş zaman içerisinde kurallı fiil özeliği taşımaktadır.

Llevar
Desayunar
Mirar
Ayudar
Contestar
Gastar
Acabar
Cambiar
Completar
Buscar
Preguntar
Saludar
Vender
Comprar
Partir
Trabajar
Dibujar
Cenar
Meter
Fumar
Tocar
Beber
Lavar
Subir
Llegar
Esperar
Explicar
Exportar
Abrir
Vivir


Biraz örnek yapalım:
Llevar fiilinin kökü nedir ?
Llev
-ar bitimli kurallı fiiller hangi ekleri almaktadır?
o
as
a
amos
áis
an

Vender fiilinin kökü nedir ?
Vend
-er bitimli kurallı fiiller hangi ekleri almaktadır?
o
es
e
emos
éis
en

Subir fiilinin kökü nedir ?
Sub
-ir bitimli kurallı fiiller hangi ekleri almaktadır?
o
es
e
imos
ís
en

ispanyolca geniş zaman(4) kurallı fiil çekimleri

​

Geniş zaman içerisinde kuralsız fiillere geçmeden önce kurallı fiil mantığını iyi kavramamız gerekir.İspanyol dilinde fiiller her şahışa göre değişik biçim alır.
Bu şahışlar;
Ben
Sen
O
Biz
Siz
Onlar


"Ar " sonlu kurallı fiiller nasıl biçimlenir.
Öncelikle fiilin sonundaki "ar" eki çıkartılır.

Böylece fiilin köküne ulaşmış olursunuz.

Bu noktadan sonra
"ar" bitimli fiiller
için sunulan ekler fiilin köküne eklenir.

Bu ekler;

o
as
a
amos
áis
an


Pekala şimdi "çalışmak" anlamına gelen "trabajar" ı ele alalım.
Öncelikle fiilin sonundaki "ar" eki çıkartılır.
"ar" çıkartıldığında -trabaj kalmaktadır.
"-trabaj" fiilin köküdür.
"ar" bitimli kurallı fiillere eklenen ekleri köke uygulayalım.

ar

o

as

a

amos

áis

an

mak

ırım

ırsın

ır

ırız

ırsınız
ışırlar


"Er " sonlu kurallı fiiller nasıl biçimlenir.
Öncelikle fiilin sonundaki "er" eki çıkartılır.

Böylece fiilin köküne ulaşmış olursunuz.

Bu noktadan sonra "er" bitimli fiiller
için sunulan ekler fiilin köküne eklenir.

Bu ekler;

o
es
e
emos
éis
en


Pekala şimdi "içmek" anlamına gelen "beber" i ele alalım.
Öncelikle fiilin sonundaki "er" eki çıkartılır.
"er" çıkartıldığında -beb kalmaktadır.
"-beb" fiilin köküdür
"er" bitimli kurallı fiillere eklenen ekleri köke uygulayalım

er

o

es

e

emos

éis

en

mek

erim

ersin

er

eriz

ersiniz
erler


"Ir " sonlu kurallı fiiller nasıl biçimlenir.
Öncelikle fiilin sonundaki "ir" eki çıkartılır.

Böylece fiilin köküne ulaşmış olursunuz.

Bu noktadan sonra
"ır" bitimli fiiller
için sunulan ekler fiilin köküne eklenir.

Bu ekler;

o
es
e
imos
ís
en



Pekala şimdi "açmak" anlamına gelen "abrir" i ele alalım.
Öncelikle fiilin sonundaki "ir" eki çıkartılır.
"ir" çıkartıldığında -abr kalmaktadır.
"-abr" fiilin köküdür
"ir" bitimli kurallı fiillere eklenen ekleri köke uygulayalım

ir

o

es

e

imos

ís

en

mak

arim

arsın

ar

arız

arsınız
arlar

Köklerinde "e" seslisi olan bazı fiilerin, tekil şahış şekilleriyle üçüncü çoğul şahış şeklinde bu ses "ie" ye dönüşmektedir.

Arkadaşlar yukarıda fiil çekimlerini sanatsal amaçlı renklendirmedim.
Dikkatlice bakıldığında bu fiillerin köklerinde değişim olduğu fakat fiillerin aldığı eklerde bir değişim olmadığı göze çarpacaktır.

Köklerinde "o" seslisi olan bazı fiilerin, tekil şahış şekilleriyle üçüncü çoğul şahış şeklinde bu ses "ue" ye dönüşmektedir.

Köklerinde "e" seslisi olan bazı fiilerin, tekil şahış şekilleriyle üçüncü çoğul şahış şeklinde bu ses "i" ye dönüşmektedir.

geniş zaman(9) kuralsız fiiller
Aşağıdaki fiillerin kuralsızlığı içinde bir kurala rastlanamamıştır.
Sonuç ?
Kusura bakmayın
Ezberliyoruz.

"-acer, -ecer, -ocer,-ucir" ekleriyle biten fiilerin birinci tekil şahıs şekillerinde "c" nin önüne "z" gelmektedir.
Diğer çekimler kurallı çekime uygun olarak yapılmaktadır.
Advanced Maths:
c +z= zc

"-uir" ile biten fiillerde, "i" sesi iki sesli harf arasına geldiğinde yarı sesli olan "y" e dönüşmektedir.
Bu değişim tekil şahıs çekimlerinde ve üçüncü çoğul çekiminde oluşmaktadır.

Bazı fiilerin birinci tekil şahıs çekimlerinde sondaki seslinin önüne "g" eklenir.
Diğer çekimler kurallı çekime uygun olarak yapılmaktadır.


Bazı fiilerin birinci tekil şahıs çekimlerinde sondaki seslinin önüne "ig" eklenir.
Diğer çekimler kurallı çekime uygun olarak yapılmaktadır.

Kuralsızlığın içindeki kuralı bulmaya yönelik deneysel çalışmalar .

Formül: [YO]

( go )*( e > ie )
Açıklama: Birinci tekil çekimi[ YO ], "go" ya dönüşür.
2., 3. tekil ve 3. çoğul durumlarında kökte "e" hecesi "ie" ye dönüşür.

Formül: [YO]

( go )*( e > i )
Açıklama: Birinci tekil çekimi[ YO ], "go" ya dönüşür.
Tekil şahıs çekimleri ve 3. çoğul durumlarında kökte "e" hecesi "i" ye dönüşür.

Aşağıdaki fiiller için bir formül veremiyorum.AMA EZBERLENMESI LAZIM