Risale-i Nur Külliyatındaki Nüsha Farklarının Sebebi Nedir?

Evvelen: Asar- bediyye 703-710 arasında üstadın kendi tasarruflarından bir kaç nümune fotograf baskı ile gösterilmiştir. Bu ve bunun gibi nice tasarruf bizzat müellif-i nur Bediüzzamanca yapıldığı görülmektedir.

Bu farkları şöyle izah edebiliriz.
(a) Kelime düzeyindeki fark ile, Risale-i Nur Külliyatında her bir eserin günümüze değin yapılan bütün baskıları arasında kelimeler arasında bulunan

(a) yazım farkları,

(b) bir kelimenin farklı kelimeyle değiştirilmesi,

(c) eser metnine kelime ilave edilmesi,

(d) eser metninden kelime çıkarılması ya da

(e) kelimenin yerinin değiştirilmesi gibi çeşitli farkları kastetmekteyiz.



Yapmış olduğumuz analizlere göre bu gibi farkların ortaya çıkmasının başlıca nedenleri

(1) eserlerin önceki dönemlerde matbaalarda kurşun harflerle dizilmesi,

(2) kelimelerin Osmanlıca orijinal metinlerden Latince harflere aktarılırken yanlış okunması,

(3) eserleri Osmanlıca elyazısı ile kopya eden müstensihlerin kelimeleri yanlış yazması,

(4) kelimelerin sadeleştirilmesi,

(5) eserin sahibi Üstad Bediüzzaman Hazretlerinin kendi elyazısı ile yaptığı tashihlerin bir diğer naşir/yayınevi tarafından görülmemiş olması ve metne işlenmemiş olması

vs. gibi hususlar olmuştur.

(b) Cümle, paragraf ve mektup/bölüm düzeyindeki farklarla kastettiğimiz ise;
Şualar ve Lahikalar gibi birkaç eserin farklı yayınevleri nüshaları arasında yapılan karşılaştırmalarında ortaya çıkan; bir cümlenin, paragrafın ya da mektubun/bölümün

(a) aynı kitabın günümüze değin çeşitli baskılarında kitap içerisinde yerinin değiştirilmiş olması,

(b) farklı yayınevi baskılarında çıkarılmış olması ya da

(c) ilave edilmiş olması gibi yayınevi nüshaları arasında bulunan farklardır.

Üstad Bediüzzaman Hazretleri hayatta iken eserlerinin neşir hizmetinde bulunmuş talebelerinin, 1960 yılında Bediüzzaman Hazretleri dâr-ı bekâya irtihal ettikten sonra birkaç eserde, eserlerin yeni baskısını yaparken kitabın baş kısmına ekledikleri ve eserle ilgili önemli bilgiler ihtiva eden takdimler haricinde, sonradan ilave edilen metinler yine eser sahibi Üstad Bediüzzaman Hazretlerinin çeşitli mektuplarıdır.

Fakat asıl metnin tertip ve teşekkülünde eser sahibinin tercihleri esas olduğundan dolayı, ilave edilen, çıkarılan ya da kitap içerisinde yeri değiştirilen metinlerle ilgili, eser sahibinin nihai tercihini de gösteren, müellifin hayatta iken kabul ettiği ve son şeklini verdiği Latince harfli matbu nüshalar, Osmanlıca/Arapça teksir baskılar, elyazma nüshalar ve varsa daktilo nüshalar metinlerin tertibi, teşekkülü ve tashihi konusu..

Ayrıca başta da ifade edildiği üzere eser sahibi Üstat Bediüzzaman elyazması eserlerin üzerinde ya da yazdığı mektuplarda bir cümlenin, paragrafın ya da mektubun eser içerisinde yer alıp almayacağını ifade eden ya da eserin hangi kısmında yer alması gerektiğini ifade eden yönlendirmelerde bulunmuştur. Tespit edildiği hallerde bu yönlendirmeler de esas alınmıştır.

mesela: https://www.youtube.com/watch?v=ERcCgINoIxk

1960’ta yapılan son tashih meselesi var bu mesele pek bilinmemekte. o zamanın konjektöründe sıkıntı teşkil edebilecek olan kelimeler üstad tarafından değiştirildi. Mesela Kürdistan oldu şark/vilayet-i şarkiye, Kürtler/Şarklılar.. gibi tasarruflar oldu. Yukarıda da izah edildiği gibi üstadımın yaptığı tasarrufları bir naşir görmemesi sebebi ile ortaya aynı kitapta kelime/paragraf düzeyinde farklılıklar çıktı.

üstad hayatta iken: Ankara, istanbul, inebolu.. gibi 8 yerde kitap teksir edilmekte idi. şimdi ankaraya giden bir nüsha tasarruflu olsa bunu diğer naşirler görmemiş olması buna bir misal verebiliriz. Bu sebeple tarihçedeki yerleri de bu nazarla ele almalıyız.

https://www.youtube.com/watch?v=XwCbuWuFkPM

Bu hususlar bilinmesi faide olacağı kanaati ile yazdım.

Bilgiler için teşekkürler.