Kelime Analizi 127: Zemherir

kenz-i mahfi

Sorumlu
ZEMHERÎR (Arapça) (زمهرير)

Kış mevsiminin en şiddetli zamanıdır. 22 Aralık ile 30 Ocak arasındaki 40 günlük süreye "Zemherir" veya Arapça "Erbaîn" denilir. "Erbaîn" kelimesi Arapça'da 40 demektir. Kışın en şiddetli 40 gününü ifade etmek için kullanılır. Gündönümünden sonraki şiddetli soğuklardır. Türkçe'de karakış olarak da adlandırılmaktadır.

Kelime olarak Farsça'da "kış" manasına gelen "zem" kelimesi ile Arapça'da "uğuldayan, uluyan" manasına gelen "herîr" kelimelerinin birleşmesinden meydana gelmiştir.

"Zemherîr" kelimesi Kur'an-ı Kerim'de İnsan Suresi'nin 13.ayetinde geçmektedir. Ayetin meali; "Orada tahtlar üzerine yaslanırlar, orada ne bir güneş ve ne de bir şiddetli soğuk görürler" şeklindedir.

Ülkemizde kış mevsiminin en şiddetli geçtiği Zemherir'de soğuğun tepeden indiği tecrübe ile sabit olmuştur. Onun için açıkta kalan mahlukatta ölüm hadiseleri daha ziyadedir. Kış mevsimi ikiye ayrılmaktadır. Soğuk kış mevsimi olarak bilinen 40 günlük Zemherir ve ondan sonra 50 günlük Hamsîn gelmektedir. Hamsîn, 31 Ocak ile 21 Mart arasındaki 50 günlük zamandır. Hamsîn'de soğuklar yukarıdan değil yandan gelir. Onun için "Hamsînde taş taşa kuştu olur" denilmektedir. Zemheririn son 6 günü ile Hamsîn'in ilk 6 günü kış mevsiminin en şiddetli soğuklarının yaşandığı sayılı günler olarak bilinir.

Halk takvimlerinde bir yıl genellikle 2 bölüme ayrılmaktadır. 180 günlük soğuk kısmına Kasım, diğer 180 günlük kısmına ise Hıdırellez denilmektedir. Kasım ayından başlayıp Mayıs ayına kadar devam eden devreye "Kasım" denilmektedir. 180 günlük Kasım kısmı ise yine 3 bölüme ayrılmaktadır. 45'er günlük Kasım ve erbain ile hamsinden ibarettir. Kış mevsiminin ilk 135 gününe "Sayılı Günler" denilmektedir. Bu günlerde kışın en şiddetli olduğu süredir ve insanlar tarafından uygun tedbirler alınır. Kışı tamamlayan 45 günlük bir devre daha vardır ki 21 Mart ile 6 Mayıs arasıdır. Bu bölümdeki kış içerisinde "dokuz soğuğu", "april beşi", "leylek kışı", "oğlak kışı" gibi bölümler yer almaktadır. Ziraat ve hayvancılık ile meşgul olanların muhakkak surette "sayılı günler"i bilmesi gerekmektedir.
Cehennemin bir yerine Zemherir denilmektedir ki pek şiddetli soğuk yerdir. Bir an bile dayanılmaz. Cehennemde ebedi kalacak kafirlere bir soğuk bir sıcak, sonra soğuk sonra sıcak Cehenneme atılarak azap verilecektir. Cehennemde çok soğuk ve Zemherir ismiyle bir kısmın bulunduğu Buhari, Müslim, İbni Mace ve diğer hadis kitaplarında nakledilmiştir. Yazın sıcaklığı sıcak Cehennemin nefesinden, kışın soğukluğu ise Zemherir Cehenneminin nefesinden olduğu bildirilmiştir.
Risale-i Nur Külliyatı'nda "zemherir" kelimesi toplam 13 defa zikredilmiştir. Bunlardan 5 yerde zemheririn Cehennemin bir parçası olduğu ve cehennemde zemherir soğuğunun olduğu dolayısıyla soğukla yakan ateşin bir derecesi olduğu bahsedilmektedir.
Buna misal olarak; "İşte zemherir, burudetiyle ihrak eden bir sınıf ateştir. Öyle ise, ateşin bütün derecatına ve umum enva'ına cami' olan Cehennem içinde, elbette "Zemherir"in bulunması zaruridir."(Sözler, 261)
 
Üst