Kelime Analizi 25: Harita

kenz-i mahfi

Sorumlu
HARİTA (Yunanca): Yeryüzünün veya bir parçasının belli bir ölçüye göre küçültülerek muvafık bir yere çizilen taslağı.
"harita" kelimesi aslen Latince "charta", Yunanca "kharta" kelimesinden Arapça'ya girmiş bir kelimedir. Yunancada "kağıt" kelimesinin karşılığı "kharti" kelimesidir. "Chartis" kelimesi harita, vesika manasındadır. Türkçe'nin fonetiğinden dolayı "harita" olarak okunmaktadır.

Fransızcası "carte", Arnavutçası "harte", Bulgarcası ve Hırvatçası "karta", Felemenkçesi "kaart", Ermenicesi "k'artez", Fincesi "kartta" ve Almancası "karte"dir. Pek çok dile Yunanca'dan geçmiştir.

Harita, insanoğlunun mekan tanımlama gereksinimden doğmuş ve tarih boyunca bu ihtiyaca hizmet etmiştir. Harita ve haritacılığın dünyamızı nasıl şekillendirdiğini anlamak için binlerce yıl geriye gitmek lazımdır. Mezopotamyadan, Mısır uygarlığına, Antik Yunandan Arap coğrafyasına kadar en eski kültürler harita ve haritacılık ile uğraşmıştır.

Harita kelimesi mana itibariyle "sen nerdesin, ben nerdeyim, o nerede?" sorusuna şekille verilen cevaptır. İnsanoğlu kendini bildi bileli, çevresini anlamaya başladığından itibaren o çevreyi anlayabilmek ve hafızasında tutabilmek için o çevrenin bir temsilini yapmaya çalışmıştır ve buradan haritacılık çıkmıştır.

Harita, insanoğlunun vazgeçilmezleri arasındadır. Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte pek çok çeşitlerde ve alanlarda haritalar hazırlanmaktadır. Yükseltiden, derinliğe, ırklardan, sıcaklık farklarına, mevsimlerden, rüzgarlara, nüfustan, dinlerin dağılımına pek çok alanda haritalar hazırlanmaktadır.

Hayatımızda bu kadar yeri olan haritanın manevi boyutu da vardır. O kısmı Risale-i Nur'da beyan edilmiştir.
Risale-i Nur'da beyan edilen manevi haritalar şunlardır:
1. Namaz: 9. Söz'de namaz için şu ifade kullanılmıştır. "Namaz dahi, bütün ibâdâtın envanını şamil bir fihriste-i nuraniyedir. ve bütün esnaf-ı mahlukatın elvan-ı ibadetlerine işaret eden bir harita-i kudsiyedir." Bu cümlede, namazın içinde bütün ibadetlerin ve en mühimmi kainattaki mahlukatın bütün ibadetlerinin adeta nümunesi ve küçük bir misalinin mevcut olmasıyla, namazı bir kudsi bir haritaya benzetmek gerçekten çok yerindedir.
2. İnsan hayatı: İnsan hayatının kainatta manevi bir harita gibi olması ve Esma ve Sıfat-ı İlahiyenin bir fihristesi olduğu ve kainatın adeta küçük bir manevi haritası bulunduğu 11. Söz'de beyan edilmiştir. İnsan sadece bir harita değil, aynı zamanda bir mizan, bir takvim, bir mikyas, bir anahtar külçesidir. İnsanın bu manevi hususiyetinden dolayıdır ki, bunlara hakikat-i insaniyet tabir edilir.
3. Kur'an-ı Kerim: Bu mesele üzerinde çokça durularak Kur'an'ın adeta manevi alemlerin bir haritası olduğu pek çok yerde beyan ve ispat edilmiştir. Yaş ve kuru her şeyin Kur'an'da mevcut bulunması da bu sırdan olsa gerektir. Kur'an için 19.Söz'de: "alem-i uhreviyenin haritası" ve 25.Söz'de "avâlim-i uhreviyetin mukaddes haritası" ifadesi kullanılmıştır. Yine 25.Söz'de Kur'an'ın, koca kainatı bir harita, bir saat, bir hane gibi her tarafını gösterip, sahibini tanıttırmasından bahsedilmiştir. Kur'an, ahiretin dahi bir haritasıdır ve alem-i şehadette alem-i gaybın lisanıdır.
4. İnsan kalbi: İnsan kainata bir fihriste olduğuna göre, onun en mühim cihazı olan kalp dahi binler alemlerin harita-i maneviyesidir. 29. Mektup'ta bu hususiyet bahsedilmektedir.
5. İnsanın hafızası: Yukarıda zikredildiği gibi insan madem kainata bir fihristedir, onun en kıymetli cihazlarından olan hafızası dahi "ekser envaın bir çeşit muhtasar fihristesi ve bir küçük numune haritası ve şecere-i kainatın bir manevi çekirdeği ve ekser esma-i İlahiyenin incecik bir aynası"dır.
Risale-i Nur'da "harita" kelimesiyle kurulan terkipler: "harita-i kudsiye" ve "harita-i maneviye" dir.

"Harita" kelimesinin Ebced Değeri: 824'tür.

Sözler: 6
Mektubat: 3
Şualar: 5
Mesnevi-i Nuriye: 2
İşarat-ül İ'caz: 1
Asa-yı Musa: 1
Barla Lahikası: 3
Emirdağ Lahikası:2 ve
Tarihçe-i Hayatı:2 olmak üzere toplam 25 defa zikredilmiştir.
 
Son düzenleme:
Üst